چرا خودرو ارزان نشد؟

در حالی خودروسازان در طول یک سال اخیر به طور هفتگی طرح‌های متنوعی برای پیش فروش خودرو اعلام کردند که هدف از این طرح‌های پیش فروش دستوری، مدیریت بازار، کاهش قیمت و پاسخ به نیاز مردم بود اما به نظر می‌رسد، این اهداف محقق نشده است.

نیمه دی ماه ۹۷ بود که خودروسازان پس از چانه زنی‌های بسیار در نهایت مجوز افزایش قیمت را براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار دریافت کردند. در آن مقطع اما و اگرهای زیادی برای اعمال افزایش قیمت‌ها برای خریداران خودرو مطرح شد که در نهایت وزیر صنعت اعلام کرد "هرگونه افزایش قیمت جدید برای پیش فروش‌ها و فروش‌های آتی است و  افزایش قیمت مشمول  آن دسته از خریدارانی که تاریخ تحویل خودروی آنها پیش از دی ماه ۹۷ است نیست".

علاوه بر این قرار شد خودروها در حاشیه بازار عرضه شود تا به تدریج قیمت بازار کاهش و به تعادل برسد. به طوری که هر بار قیمت‌ها ۵ درصد کمتر از بازار تعیین و با تکرار این موضوع در دفعات بعد قیمت محصولات در بازار مدیریت و ثابت بماند. اما عمر این مصوبه بسیار کوتاه بود چون با کاهش تولید اجرای این مصوبه  عملاً امکان پذیر نبود و در نهایت با توافقی میان وزارت صنعت و گروه‌های خودروساز براساس یک فرمول پیچیده که هیچ وقت رسانه‌ای نشد، قیمت خودرو تعیین و براساس آن محصولات در طرح‌های پیش فروش عرضه شد .

به صورت کلی هدف از پیش فروش خودرو رفع عطش مردم برای خرید خودرو و کنترل بازار بوده است ولی متأسفانه طی یک سال گذشته که دو گروه بزرگ خودروساز، به طور هفتگی طرح‌های پیش فروش نقدی و اعتباری را اعلام می‌کردند، نه قیمت خودرو در بازار کاهش پیدا کرد و نه عطش مردم برای خرید خودرو مدیریت و حتی رفع شد. در اوضاع بی ضابطه طرح‌های پیش فروش خودرو، تنها مردم به زحمت خودروهایی را خریداری و ماه‌هاست که منتظر تحویل آنها هستند.

از طرفی اگر کارنامه یک ساله ایران خودرو و سایپا را مرور کنیم مشاهده می‌شود که آنها به رغم تمام شعارها در زمینه داخلی سازی نتوانستند نسب به تعهدات خود پایبند باشند و صنعت خودروسازی به سمت داخلی سازی هدایت نشد.

آنگونه بررسی شده است اصولاً پیش فروش‌ محصولات خودروسازان در یک سال گذشته در سه حالت انجام گرفته است.

حالت اول: خودروسازان در طرح پیش فروش بعضی از محصولات با علم به اینکه می‌دانستند توانایی تولید آنها را ندارند و باید در آینده محصولات جایگزینی را تحویل مشتری دهند، باز پیش فروش آن محصولات را انجام دادند.

حالت دوم: پیش فروش‌های دستوری که ستاد تنظیم بازار به خودروسازان تکلیف کرده است. در این حالت خودروساز می‌داند با کاهش تولید توانایی پایبندی به تعهدات را ندارد اما با توجه به تکلیف مجبور به پیش فروش محصولات می‌شود. جالب اینجاست  هر زمان که شاهد افزایش قیمت خودرو در بازار و اعتراض نمایندگان مجلس و سایر بخش‌ها هستیم دستورها برای پیش فروش خودروها بدون هیچ کار کارشناسی صادر می‌شود تا شاید بازار ساماندهی پیدا کند.

حالت سوم: پیش فروش‌هایی که با هدف تأمین نقدینگی خودروسازان انجام می‌شود تا از این طریق شرکت‌ها بتوانند هزینه خود را پاسخ دهند. در این روش خودروساز ضمن تأمین هزینه‌های غیر تولیدی دیگر هزینه‌های حداقلی تولید خودرو را پاسخ داده و اقدام به پیش فروش می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد طی یک سال گذشته که بحث افزایش قیمت‌ها و مدیریت بازار بلاتکلیف خودرو مطرح بود طرح‌های پیش فروش گوناگونی از طرف گروه‌های خودروساز اجرا شد اما نه تنها اتفاقی در بازار به وجود نیامد بلکه عدم ایفای تعهدات خودروسازان به مردم هر روز افزایش پیداکرده و خبری هم از تحویل به موقع محصولات به خریداران نیست.

اما سؤال اینجاست مگر نه اینکه بر اساس قانون باید تعهدات قبلی خودروساز اجرا و سپس تعهدات جدید به وجود آید، چرا چنین موضوعی در سال اخیر اجرا نشد و خودروسازان بدون ضابطه به مردم خودرو فروختند!

ماراتن مردم برای ثبت نام‌های اینترنتی خودرو / خبری از تحویل به موقع نیست

فروشندگان خودرو اجرای طرح‌های  پیش فروش‌ خودرو طی یک سال گذشته را فقط به سود عده‌ای برای کسب سود می‌دانند و عقیده دارند با وجود تمام فیلترها در محدودیت‌های ثبت نامی مردم عادی به سختی توانستند اقدام به ثبت نام کنند و هم اکنون هم چشم انتظار تحویل محصولات خریداری شده خود هستند.

آن‌ها با اعلام اینکه از سال پیش روند افزایش قیمت در انواع خودروها به وجود آمده است می‌گویند: عملاً طرح‌های پیش فروش تأثیری در کاهش قیمت‌ها و حتی مدیریت بازار نداشت و تنها عده‌ای از اختلاف  قیمت بازار تا کارخانه استفاده کرده و با ایجاد فضای دلالی وضعیت بازار را متشنج کردند. جالب اینجاست خودروسازان در عرضه به موقع محصولات به خاطر مشکلات تولید نا موفق عمل کرده و همین عمل هم تأثیرات منفی خود را بر بازار خرید و فروش خودرو گذاشته است.

فعالان بازار خودرو عقیده دارند، تنها با عرضه واقعی خودرو می‌توان تعادل را در بازار ایجاد و مانع دلال بازی و رشد قیمت‌ خودرو شد. ولی هم اکنون شمار محصولات عرضه شده در تحویل‌های فوری محدود بوده و مردم عادی توان ثبت نام خرید محصولات را ندارند. در پیش فروش‌های اقساطی هم تحویل خودروها به سال آینده موکول شده و همین امر نشان می‌دهد این طرح‌ها نمی‌تواند دردی از بازار خودرو دوا کند و همچنان رکود و افزایش قیمت خودرو در بازار اتفاق می افتد.

برای تأمین نقدینگی مجبور به پیش فروش هستیم

احمد نعمت‌بخش  دبیر انجمن خودروسازان در همین ارتباط  با اشاره به این که خودروسازان هم اکنون  تولید محصولات را با ضرر انجام می‌دهند می‌گوید: قرار بود سال اخیر خودرو را با قیمت حاشیه بازار به فروش برسانیم اما این مصوبه یک روز هم اجرایی نشد.

وی با اعلام این که در شش  ماهه نخست امسال بالغ بر ۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان ایران خودرو و حدود همین مبلغ هم شرکت سایپا ضرر کرده است، گفت: بعضی‌ها می‌گویند پیش‌فروش‌ خودرو بی‌اثر است و مدیریت بازار هنوز به نحو مناسبی انجام نشده، خودروساز امروز مجبور است برای مدیریت بازار و تأمین نقدینگی پیش‌فروش‌ها را انجام دهد.

دبیر انجمن خودروسازان تصریح کرد: ما راهکار حل مشکلات صنعت خودرو را تعیین قیمت براساس حاشیه بازار می‌دانیم اما کسی به این موضوع توجه ندارد. سازمان حمایت هم در این رابطه اقدام مناسبی انجام نمی‌دهد. شما بگویید در وضعیت فعلی خودروساز جز پیش‌فروش راهکار دیگری برای تأمین نقدینگی دارد؟

عرضه صوری و غیر عقلایی خودرو بازار را تنظیم نمی‌کند

ابوالفضل خلخالی کارشناس صنعت خودرو هم در این رابطه می‌گوید:  به عقیده من اصولاً پیش فروش‌های خودروسازان برای رفع مشکلات مالی آنها است به نوعی از این طریق مسائل جاری شرکت‌ها حل و فصل می‌شود.

وی با اعلام اینکه در دهه ۷۰ و ۸۰ پیش فروش خودرو توانست نتایج مؤثری را برای مدیریت بازار و قیمت خودرو داشته باشد، افزود: امروز مشکلات تولید خودرو زیاد شده و سازوکار شرکت‌ها در فروش محصولات و  مدیریت بازار مشخص نیست. هم اکنون مشخص نیست خودروساز ما دولتی یا خصوصی است و همین موضوع اثرات نامناسب خود را در تصمیم گیری‌ها خواهد گذاشت.

این کارشناس خودرو با ذکر اینکه باید عرضه واقعی خودرو به بازار انجام شود، تصریح کرد: به نظر می‌رسد عرضه صوری و غیر عقلایی خودرو نمی‌تواند برای تنظیم بازار و کاهش قیمت خودرو مؤثر باشد.

به گفته وی ، برای ساماندهی بازار باید به فکر افزایش تولید آنهم با پشتوانه کارشناسی بود به این صورت که گلوگاه‌های تولید باید شناسایی و ضمن رفع آنها روند تولید قطعه و ملزومات خودرو افزایش یابد. در این وضعیت سرمایه گذاری در این بخش منطقی خواهد بود.

خلخالی اضافه کرد: با گفتن حرف نهضت داخل مشکلات حل نمی‌شود بلکه باید در مقام عمل رفع موانع تولید هدفگذاری شود.

تسنیم