چه عواملی باعث افزایش قیمت خودرو شده است؟

در ماه‌های گذشته قیمت خودرو روند صعودی پیدا کرده است. با توجه به جایگاه خودرو در سبد دارایی‌های خانوار بحث منطقی بودن یا توجیه‌پذیر بودن قیمت خودرو مطرح می‌شود. سؤال اصلی این است که چه عواملی باعث افزایش قیمت خودرو شده است؟

زد فور کار: بازار خودرو یکی از آشفته‌ترین روزهای خود را پشت سر می‌گذارد. عدم تحویل خودروهای پیش‌فروش شده و افزایش بی‌محابای قیمت‌ها، صدای مشتریان این بازار را درآورده است.

مشابه وضعیت فعلی در بازار خودرو، در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ رخ داد. در آن زمان افزایش قیمت پراید از نزدیک به ۷ میلیون تومان در سال ۱۳۸۹ نزدیک به ۲۱ میلیون تومان در سال ۱۳۹۱ بحث داغ محافل گوناگون شده بود. وضعیت کنونی با آن زمان از چند بعد شباهت دارد که مهم‌ترین شباهت آنها افزایش نرخ ارز است که در هر دو دوره رخ داده است.

اکنون برای جواب به این پرسش که چه عواملی در این بازار مؤثر بوده باید به دنبال اصلی‌ترین علت افزایش قیمت خودرو بود. کارشناسان اصلی‌ترین علت افزایش قیمت خودرو را کاهش عرضه خودرو اعلام کرده‌اند. آن‌ها عنوان می‌کنند که عرضه، جوابگوی تقاضا در بازار خودرو نیست و به همین خاطر قیمت‌ها در این بازار در حال رشد هستند. پس برای جواب به این‌که آیا باز هم شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود یا نه؟ باید روزهای دیگر هم منتظر بوده تا سیاست‌های دولت را نظاره‌گر باشیم.

"امیر سلطانی" یکی از شهروندان که به دنبال خرید خودرو است، از وجود حباب در بازار خودرو سخن به میان آورد و در ادامه گفت: خودرو سالم در بازار کم است و خودروهایی که در معرض فروش گذاشته شده‌اند، قیمتشان خیلی بیشتر از ارزش‌شان است.

وی ادامه داد: سایت‌های ثبت نام خودرو که مدتی از ساعت ۱۰ صبح برای ثبت‌نام باز می‌شوند وقتی که وارد سایت می‌شویم پیغام می‌دهد که ظرفیت تکمیل شده است.

همه این مطالبی که «امیر سلطانی» بیان کرد، گفته کسانی است که در بنگاه‌های خودرو به دنبال خرید خودرو بودند.

دلالان مردم را به بازی گرفته‌اند

"سلیمه استیلائی" مدیر یکی از نمایندگی‌های شرکت خودروهای خارجی و نمایشگاه اتومبیل در شهر کرمان در خصوص بازار این روزهای پرتلاطم خودرو در کشور گفت: افزایش قیمت خودرو نسبت به سال پیش بسیار زیاد است، ولی رکود هم بر این بازار حاکم است و این افزایش قیمت با وجود رکود در هیچ کجای دنیا وجود ندارد.

وی با انتقاد شدید از نوسانات بازار خودرو، اظهار کرد: افزایش قیمت خودرو ماهانه یا هفتگی نیست بلکه به شرایطی مانند ارز و سکه به طور روزانه تبدیل شده است، به صورتی که قیمت خودرو در صبح با عصر همان روز متفاوت است و ما دیگر قیمت ثابت خودرو در یک ماه و یک هفته نداریم.

این مدیر یکی از نمایشگاه‌های معروف اتومبیل در شهر کرمان، سایت‌های «با ما» و «دیوار» را یکی از عاملان افزایش قیمت خودرو دانست و عنوان کرد: اگر این دو سایت کاملاً بسته می‌شد یا در این سایت‌ها زیر نظر کارشناس قیمت گذاری خودروها انجام می‌شد، شاهد این مشکلات و تلاطم در قیمت خودرو در کشور نبودیم.

وی افزود: به‌طورمثال زمانی‌که قیمت واقعی یک خودرو ۵۰۰ میلیون تومان است شما شاهد هستید که قیمت این خودرو در سایت فرضاً «با ما» ۷۰۰ میلیون تومان گذاشته می‌شود؛ و بر همین اساس دیگر افراد هم براساس این ۷۰۰ میلیون تومان خودروهای خود را قیمت‌گذاری می‌کنند.

استیلائی از حاکمیت حباب در بازار خودرو خبر داد و بیان کرد: قیمت‌های کنونی خودروها، ارزش واقعی خودروها نیست و همه آنها حباب است. دلالان از طریق سایت‌های اینترنتی دارند مردم را بازی می‌دهند. چگونه می‌شود یک خودرو در سایت ۳۰۰ میلیون تومان قیمت گذاری شده باشد و خودرو دیگر با همان مشخصات با قیمت ۳۳۷ میلیون تومان برای فروش عرضه شده باشد، این درحالی است که قیمت خودروها با یک مشخصات بایستی ثابت باشد و این فقط بازی دلالان را نشان می‌دهد.

وی برلزوم قیمت‌گذاری‌ها براساس کارشناسی تاکید و در ادامه به نقش تحریم‌ها در افزایش قیمت خودرو اشاره کرد و افزود: تحریم‌ها نقش زیادی در افزایش قیمت خودرو ندارند. از یک سال و نیم گذشته واردات خودرو به کشور انجام نمی‌شود، مگر با دلار ۱۴ هزار تومان یا ۱۱ هزار تومان ماشینی وارد کشور شده باشد!! همان خودروهای گذشته دست مشتریان می‌چرخد و به جزء این‌که دلال از دلال دیگر خودرو می‌خرد و مقداری قیمت آن خودرو را افزایش می‌دهد و به دلال دیگر می‌فروشد، چیز دیگری در این بازار وجود ندارد.

این مدیر نمایشگاه اتومبیل با ذکر این مطلب که کاهش فروش امسال در حوزه خودرو بسیار زیاد بوده است، تصریح کرد: با توجه به افزایش قیمت خودروها، خریداران آنها هم محدود شده‌اند و شماری هم فقط خودروهای خود را معاوضه می‌کنند و فقط افراد خاص خودرو خریداری می‌کنند.

وی با اشاره به سایت‌های ثبت نام خودرو اظهار کرد: افرادی را می‌شناسم که از روزی که طرح فروش گذاشته‌اند هیچ کدام از آنها نتوانسته‌اند ثبت‌نام کنند؛ اگر این طرح برای ملت گذاشته شده پس مردم باید به راحتی بتوانند ثبت‌نام کنند و اگر این طرح به‌خوبی اجرا می‌شد تا مردم بتوانند از این طریق ماشین خریداری کنند، دیگر شاهد چنین مشکلاتی و با این شدت در بازار خودرو نبودیم.

منع واردات خودرو برای حمایت از کالای ایرانی با قیمت چندین برابر بود

استیلائی در مورد طرح واردات خودروهای دست دوم به کشور، گفت: خودرو دست دوم که نمی‌دانیم چه شرایطی دارد، به چه درد ما می‌خورد؟ در هر صورت به این خودرو گمرکی می‌خورد. اگر بحث وارد کردن خودرو است پس چرا نمی‌گذارند خودرو نو وارد بازار کشور شود؟ این مهم چه فرقی در اصل ماجرا دارد؟

وی ادامه داد: اگر واردات خودرو مثل گذشته بود؛ خودرو ایرانی با قیمت خودش و خودرو خارجی هم با قیمت خودش به‌فروش می‌رسید و مردم براساس درآمدشان ماشین ایرانی یا خارجی می‌خریدند و دیگر شاهد این آشفتگی در بازار خودرو نبودیم.

رکود در بازار خودرو

این فعال حوزه خودرو تاکید کرد: دلیل منع واردات خودرو به نظر بنده این است که شرکت‌های ایرانی راحت‌تر توانستند با قیمت بسیار زیاد محصولات خود را فروش برساند و این طرح فقط برای حمایت از کالای ایرانی با قیمت چندین برابر بود و مردم مجبور بودند که خودروی ایرانی خریداری کنند چون تنها همین یک گزینه را دولت بر سر راه آنها قرار داده بود.

"مهدی امیرابراهیمی" رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو، بازار خودرو را متغیر دانست و می‌گوید: مدتی است که خودرو خرید و فروش نمی‌شود و رکود بر این بازار حکمرانی می‌کند و مردم راغب به خرید و فروش نیستند.

باید عرضه بیش از تقاضا شود

"محسن فرازمند" رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودروی کرمان هم گفت: نرخ ارز، تأمین مواد اولیه و قطعات و قیمت خودرو در کارخانه و بازار آزاد؛ از مهم‌ترین مولفه‌های تعیین کننده قیمت خودرو هستند.

وی از افزایش تقریباً سه برابری قیمت ارز نسبت به سال اخیر سخن به میان آورد و اظهار کرد: براساس افزایش نرخ ارز باید به همان نسبت قیمت خودرو افزایش پیدا کند و اکنون شاهد این مهم هستیم.

رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودروی کرمان ادعای بعضی افراد مبنی بر وجود حباب در بازار خودرو را رد کرد و افزود: برای کاهش قیمت خودرو اقداماتی می‌توان صورت داد از جمله؛ افزایش تولید که در کنار آن بایستی کیفیت هم افزایش یابد و هم‌چنین باید جذابیت‌هایی برای کسانی که تمایل به سرمایه‌گذاری در این بازار دارند، ایجاد کنیم.

وی با تاکید برآن‌که باید سرمایه‌های سرگردان در جامعه به سمت افزایش تولید خودرو سوق پیدا کند، ادامه داد: اگر دو اقدام ذکر شده را بتوانیم انجام دهیم، قاعدتاً عرضه بیش از تقاضا خواهد شد و در کاهش قیمت خودرو این عمل مؤثر خواهد بود.

فرازمند عامل اصلی تلاطم بازار خودرو را قیمت ارز ذکر کرد و افزود: خودروهای پراید و پژو که تولید داخل هستند، ساخت آنها وابسته به مواد فولادی و پتروشیمی است و این مواد قیمت‌شان وابسته به ارز است، لذا به تبعیت آنها قیمت خودرو تولیدی هم افزایش پیدا خواهد کرد.

وی اظهار کرد: سایت‌های اینترنتی در افزایش قیمت خودرو تا اندازه‌ای مؤثر بوده‌اند، ولی اگر بتوانیم تولید را افزایش داده تا عرضه بیش از تقاضا شود، دست دلالان از این بازار کوتاه خواهد شد و به نظر می‌رسد با سیاست‌هایی که دولت در پیش گرفته (مردم به طور مستقیم از نمایندگی‌ها و گروه‌های خودروساز خریداری کنند)، مقداری دست دلالان از این بازار کوتاه خواهد شد.

واردات خودروی دست دوم، دردی از مردم دوا نخواهد کرد

وی در مورد واردات خودروهای دست دوم گفت: خدمات پس از فروش این خودروها در ایران، تهیه قطعات و لوازم یدکی و تعمیرات از جمله مواردی است که باید قبل از اجرای این طرح به آنها توجه شود. بنده احساس می‌کنم واردات خودروی دست دوم دردی از مردم بی‌خودرو دوا نخواهد کرد.

رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودروی کرمان ادامه داد: با توجه به وجود چندین منطقه آزاد در کشور، می‌توانیم به‌صورت آزمایشی خودروهایی که در این مناطق هستند، اجازه ورود به دیگر نقاط کشور را به آنها داده تا اگر توانستیم خدمات پس از فروش و تعمیرات آنها را پشتیبانی کرده و نیاز آنها را پاسخگو باشیم، آن‌گاه این طرح را اجرایی کنیم.

وی با مخالفت شدید از افزایش تعرفه‌های خودروها بیان کرد: تعرفه روی قیمت خودرو تأثیر می‌گذارد و وقتی که قیمت خودروهای وارداتی افزایش یابد، مطمئناً، قیمت خودروهای داخلی هم افزایش پیدا خواهد کرد.

نمره خدمات پس از فروش خودرو قابل قبول نیست

فرازمند از شرایط خدمات پس از فروش خودروها سخن به میان آورد و اظهار کرد: در گذشته خدمات پس از فروش خوب بود، ولی هم اکنون با توجه به مشکلات واردات قطعات و مواد اولیه، شرکت‌ها سعی می‌کنند که خدمات پس از فروش در حد توان ارائه می‌دهند ولی نمی‌توان مدعی شد که کامل است و هیچ مشکلی وجود ندارد.

وی با ذکر این مطلب که نمره قابل قبولی به خدمات پس از فروش نمی‌دهم ولی باید برای این مشکل راه‌حل مناسبی می‌توان یافت، اضافه کرد: شکایاتی که به اتحادیه تعمیرکاران خودرو کرمان ارائه می‌شود شماری از آنها به خاطر عدم ارائه خدمات پس از فروش است و بعضی خودروها چندین ماه به خاطر نبود قطعه در تعمیرگاه‌ها می‌مانند.

رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودروی کرمان در پاسخ به این سؤال که چه اقداماتی باید انجام گیرد که خودرو مجدداً جزء کالاهای مصرفی مردم شود، گفت: اگر کیفیت بالا، خدمات پس از فروش خوب، سوق سرمایه‌های سرگردان به بخش تولید خودرو بیاوریم که منجر به افزایش عرضه نسبت به تقاضا شود، در آن زمان خودرو قیمت واقعی خودش را پیدا می‌کند و قاعدتاً مردم هم از این بازار استقبال خواهند کرد.

وی مطرح کرد: هم اکنون تولیدات گروه‌های خودروساز نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده ولی موانع و مشکلاتی همچون نوسانات ارز موجب افزایش قیمت خودرو شده است.

مردم یکی از عوامل افزایش قیمت‌ها هستند

فرازمند اظهار کرد: در برخی برهه‌ها، خود مردم موجب افزایش قیمت‌ها می‌شوند. به طوری که فرد مقداری نقدینگی که دارد و از ترس آن‌که قیمت خودرو افزایش زیادی پیدا می‌کند و به جهت آن‌که ارزش پول‌شان را حفظ کنند، به خرید خودرو روی آورده و این افزایش خرید، قاعدتاً موجب افزایش قیمت خودرو هم خواهد شد.

وی موافق وجود رکود در بازار خودرو نبود و در ادامه در مورد سایت ثبت نام خودرو گروه‌های خودروساز اشاره کرد و افزود: تصور می‌کنم فروش خودرو اکنون استانداردتر از گذشته شده است، چون دیگر یک نفر نمی‌تواند چندین خودرو ثبت‌نام کند و تا حدودی دست دلالان از خودروهای کارخانه‌ای کوتاه‌تر شده است.

نوسانات شدید بازار خودرو از سیاست دولت است

اما دکتر "علیرضا شکیبایی" رییس بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان به تحلیل بازار خودرو در کشور پرداخت و گفت: با توجه به این‌که قیمت خودرو براساس قیمت نرخ ارز محاسبه می‌شود، پس تغییرات نرخ ارز موجب افزایش قیمت خودرو شده است.

وی با اشاره به این‌که سیاست‌های دولت به طور عمد یا غیرعمد براین موضوع بوده که نوسانات شدید بازار خودرو را نگه دارد، اظهار کرد: دولت ابزارهایی در اختیار دارد که به سادگی می‌تواند این نوسانات را از بین ببرد ولی دولت یا بلد نبوده یا عمدی در کار است؛ که از این ابزارها استفاده نمی‌کند.

این دانشیار بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان عنوان کرد: در دو هفته گذشته به نظر می‌رسد یک اتفاق سازمان یافته‌ای در بازار خودرو ایجاد شده که قصدشان بر این بوده که بازار را ملتهب کنند و قطعاً این اقدامات سازمان یافته است و این‌که یک سایت یا بنگاه‌داری را متهم به تلاطم در بازار کنیم، ساده‌انگاری است.

وی تصمیات دولت را مقصر اصلی آشفتگی بازار خودرو دانست و مطرح کرد: بیش از یک سال است که واردات خودرو منع شده و در کنار آن هم قیمت ارز افزایش یافته است و بدون واردات خودرو، خودروهایی که در گذشته در بازار بودند، با نرخ جدید قیمت‌گذاری می‌شوند.

شکیبایی با تاکید برآن‌که دولت در مدیریت بازار خودرو اشتباهاتی داشته و هنوز اشتباهات خود را باور ندارد؛ به سایت‌های ثبت نام خودرو اشاره و تصریح کرد: خیلی از مردم امکان ثبت‌نام برایشان وجود ندارد، حال این‌که دلایل آن مشکل نرم‌افزاری است یا مورد دیگری نمی‌دانم؛ ولی این اعتراض به خودروسازان است که سایت‌های آنها کارآمد برای ثبت نام عموم مردم نیستند و در عصر ارتباطات و تکنولوژی مسئله‌ای قابل فکر و تأمل است!!

حبابی در بازار خودرو وجود ندارد

وی در مورد واردات خودروهای دست دوم به کشور هم گفت: اگر دولت بخواهد واقعاً بازار خودرو را کنترل کند، نیازی به واردات خودروهای دست دوم ندارد و ابزارهای بهتری برای تعادل بخشی به قیمت خودرو دارد.

این دکترای علوم اقتصادی گرایش اقتصاد منابع ادامه داد: تعرفه گمرکی یا سود بازرگانی؛ سودی است که براساس ارزش کالا تعیین می‌شود و زمانی که ارزش کالا دو تا سه برابر می‌شود، سود بازرگانی هم دو تا سه برابر افزایش پیدا خواهد کرد، اکنون اگر دولت به هر علتی نتوانست نرخ ارز را کنترل کند، می‌توانست تعرفه را کاهش دهد تا بخشی از این تلاطم بازار از طریق افزایش چند برابری را جبران کند.

وی بیان کرد: نیاز به اجرای طرح واردات خودروهای دست دوم نیست و اگر مسئولین به این نتیجه برسند که خودروسازان یا دلالان در بازار خودرو مشکل ایجاد می‌کنند، آن‌گاه واردات خودروی دست دوم می‌تواند به عنوان یک گزینه مطرح شود.

این دکتری اقتصاد تاکید کرد: در قیمت‌های خودرو حباب وجود ندارد و قیمت‌ها را دولت‌ها تعیین کرده و اگر نرخ دلار کاهش پیدا نکند، قیمت کنونی خودروها واقعی است.

وی در پایان یادآوری کرد: عقیده دارم دولت تصمیمات خود را شفاف بیان نمی‌کند و اگر می‌خواهد همین قیمت‌ها در بازار خودرو باشد حداقل به مردم اعلام کند تا آرامش جامعه را بهم نزند و بازار را با همین قیمت‌ها به ثبات برساند.

ایسنا