دلیل بالا بودن تلفات تصادفات جاده‌ ای در ایران

مطالعات جدید نشان می‌دهد که اگر خودروهای کشور با پلتفرم‌های جدید و ایمن‌تر جایگزین خودروهای قدیمی شوند، می‌توان تلفات و مصدومان جاده‌ای را تا ۵۰ درصد کاهش داد. این کاهش معادل حدود ۳۰ درصد از کل تلفات حوادث جاده‌ای است. این پژوهش توسط بازوی پژوهشی مجلس انجام شده و به ضرورت تغییرات در سیستم ایمنی خودروهای داخلی می‌پردازد.

آمار تلفات جاده‌ای و مصدومان در ایران

• سال ۱۴۰۲: تعداد قربانیان تصادفات جاده‌ای به ۲۰ هزار و ۴۵ نفر رسید، که این رقم نسبت به سال گذشته با افزایش ۳ درصدی همراه بوده است.
• تعداد مصدومان: تعداد مصدومان تصادفات جاده‌ای نیز در سال ۱۴۰۲ بیش از ۳۶۹ هزار نفر بوده که نسبت به سال قبل ۱۶.۴ درصد افزایش داشته است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد جان‌باختگان تا سال ۱۳۹۵ روند کاهشی داشته، اما از آن سال به بعد مجدداً افزایش یافته است. در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته، آمار مرگ‌ و میر ناشی از تصادفات جاده‌ای در ایران بسیار بالاست و نیاز به تغییرات اساسی در سیاست‌های حمل و نقل و ایمنی وجود دارد.

دلایل اصلی تلفات بالا در تصادفات جاده‌ای ایران

عوامل مختلفی بر آمار بالای تلفات تأثیر می‌گذارند، از جمله:

1. کیفیت پایین جاده‌ها: سطح کیفیت و ایمنی بسیاری از جاده‌ها پایین است.
2. ایمنی پایین خودروها: بیشتر خودروهای داخلی از پلتفرم‌های قدیمی و غیراستاندارد بهره می‌برند.
3. نبود کنترل کافی بر تخلفات رانندگی: ضعف در اعمال قوانین رانندگی و مجازات تخلفات.

نقش پلتفرم‌های جدید در ایمنی خودروها

در ایران، بسیاری از خودروهای داخلی همچنان بر پایه پلتفرم‌های قدیمی دهه ۹۰ میلادی تولید می‌شوند. به عنوان مثال:

• خودروهای سایپا اغلب بر اساس پلتفرم پراید ساخته می‌شوند.
• ایران‌خودرو نیز از پلتفرم قدیمی پژو ۴۰۵ برای بسیاری از محصولات خود استفاده می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که این پلتفرم‌ها از تکنولوژی‌های مربوط به سال‌های ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۸ بهره می‌برند و با استانداردهای روز ایمنی فاصله زیادی دارند. استفاده از این پلتفرم‌های قدیمی تأثیر مستقیمی بر ایمنی سرنشینان و میزان آسیب‌پذیری خودروها در حوادث جاده‌ای دارد.

هزینه‌های اقتصادی تلفات جاده‌ای در ایران

پژوهش‌های مختلف هزینه تصادفات رانندگی را به سه دسته تقسیم کرده‌اند:

1. هزینه‌های مستقیم: شامل هزینه‌های قبل و بعد از رسیدن به بیمارستان، هزینه‌های درمان و خسارات مالی.
2. هزینه‌های غیرمستقیم: از جمله کاهش بهره‌وری و تولید ناشی از آسیب یا فوت افراد.
3. هزینه‌های نامشهود: آسیب‌های روحی، روانی و درد ناشی از تصادفات.

به عنوان مثال، در سال ۲۰۰۹ هزینه کل تصادفات جاده‌ای در ایران معادل ۷.۲ میلیارد دلار (حدود ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی) برآورد شده است. این هزینه‌های هنگفت نشان می‌دهند که بهبود ایمنی خودروها نه تنها به نفع جان سرنشینان است، بلکه از نظر اقتصادی نیز برای کشور توجیه‌پذیر است.

مزایای اقتصادی استفاده از خودروهای ایمن‌تر

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که هزینه ارتقای ایمنی هر خودرو به میزان ۱۶۲۶ دلار می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌ای معادل ۲۱۵۹ دلار شود و در شرایط دقیق‌تر، این کاهش هزینه به حدود ۷۷۹۲ دلار نیز می‌رسد. بنابراین سرمایه‌گذاری در ایمنی خودروهای داخلی نه تنها به کاهش تلفات کمک می‌کند، بلکه به‌صرفه اقتصادی نیز خواهد بود.

پیشنهاداتی برای بهبود ایمنی خودروهای داخلی

برای بهبود ایمنی خودروهای داخلی می‌توان اقدامات زیر را در نظر گرفت:

• جایگزینی پلتفرم‌های قدیمی با پلتفرم‌های جدید و ایمن‌تر: این اقدام موجب افزایش استانداردهای ایمنی و کاهش میزان آسیب‌های جاده‌ای خواهد شد.
• استفاده از استانداردهای جهانی ایمنی: ارسال خودروهای داخلی به موسساتی نظیر EuroNCAP (آژانس تست ایمنی خودروهای اروپا) برای تست‌های ایمنی، می‌تواند اعتماد خریداران را جلب کند.
• ارتقاء و بهبود استانداردهای ۸۵گانه خودرو: این استانداردها می‌توانند نقش مؤثری در بهبود ایمنی خودروهای داخلی ایفا کنند و می‌توان با الزام رعایت استانداردهای بین‌المللی، کیفیت ایمنی خودروها را افزایش داد.