سامانه اعتباری اسقاط خودرو را نجات داد
نوسازی ناوگان حمل و نقل و خارج کردن خودروهای فرسوده، یکی از حیاتی‌ترین مسائل برای کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت در کشور ما است. اما این فرآیند، همواره با چالش‌هایی در زمینه تأمین مالی، نقدینگی و مشکلات قانونی دست و پنجه نرم کرده است.
آقای محمدصادق حاتمی، رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، اخیراً خبر مهمی را اعلام کرده‌اند: با راه‌اندازی سامانه اعتباری توسط این ستاد، بزرگ‌ترین مانع یعنی نبود نقدینگی خودروسازان و مراکز اسقاط و همچنین مشکل عرضه و تقاضای گواهی اسقاط، برطرف شده است.
جهش در اسقاط: از رکود تا حرکت دوباره
با وجود مشکلات اخیر، آمارهای رسمی نشان می‌دهند که پس از ورود وزارت صمت به این حوزه، روند اسقاط خودروهای فرسوده با یک جهش بزرگ همراه بوده است:
- قبل از قانون ساماندهی: در طول سه سال (۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱)، مجموعاً حدود ۱۴ هزار دستگاه خودرو اسقاط شد.
- پس از قانون ساماندهی: از زمان تصویب آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو (سال ۱۴۰۲) تا امروز، حدود ۵۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده از رده خارج شده است.
فراز و فرود در سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴
- اوج‌گیری در ۱۴۰۳: سال ۱۴۰۳ یک سال فوق‌العاده برای اسقاط بود؛ به‌طوری که ۳۴۹ هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شد (به‌طور میانگین روزانه ۹۵۰ دستگاه).
- سیر نزولی در ۱۴۰۴: این روند در ابتدای سال ۱۴۰۴ با سیر نزولی مواجه شد.
- بازگشت به ریل: خوشبختانه فرآیند اسقاط در حال حاضر به ریل قبلی بازگشته و به سمت اسقاط روزانه ۹۰۰ دستگاه خودرو پیش می‌رود.
دلایل کاهش اسقاط در ابتدای سال ۱۴۰۴ چه بود؟
به‌عنوان یک کارشناس، باید بگویم دلیل اصلی رکود موقتی در اسقاط، کاملاً اقتصادی بود:
- بلاتکلیفی گواهی‌های اسقاط مازاد: مراکز اسقاط در سال ۱۴۰۳ سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام دادند و حجم زیادی گواهی اسقاط تولید کردند. اما مصرف‌کننده نهایی این گواهی‌ها (یعنی خودروسازان و واردکنندگان) برای خرید آن‌ها اقدام نمی‌کردند و این گواهی‌ها بدون محل مصرف باقی ماندند.
- بحران نقدینگی مراکز: عدم خرید گواهی‌های تولیدشده باعث شد تا مراکز اسقاط مطالبات خود را از خودروسازان دریافت نکنند. در نتیجه، بسیاری از مراکز با کمبود شدید نقدینگی (سرمایه در گردش) مواجه شدند و توان ادامه فرآیند اسقاط را از دست دادند.
- مشکلات سامانه‌ای: از دسترس خارج شدن موقتی وب سرویس مشترک میان ستاد نوسازی ناوگان و پلیس راهور (ناجا) نیز به این رکود دامن زد.
این روند نزولی تا تیرماه ادامه داشت، اما از تیرماه تا ۲۰ آبان، با تلاش‌های انجام شده، روند اسقاط ۱۰۰ درصد رشد داشته و در این مدت مجموعاً ۱۳۸ هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده است.
راهکار جدید وزارت صمت: سامانه اعتباری
برای حل مشکل نقدینگی و تضمین خرید گواهی‌های اسقاط، ستاد نوسازی ناوگان وزارت صمت یک اقدام حیاتی انجام داده است:
- راه‌اندازی سامانه اعتباری: این سامانه کل فرآیند عرضه و تقاضای گواهی اسقاط را به‌صورت متمرکز مدیریت می‌کند.
- تسهیل برای خودروسازان: این سیستم به خودروسازان کمک می‌کند تا با توجه به شرایط مالی و نقدینگی خود، به‌راحتی گواهی اسقاط مورد نیاز را تهیه کنند و بتوانند مجوز شماره‌گذاری خودروهای تولیدی خود را دریافت کنند.
نتیجه: با پرداخت بدهی‌های خودروسازان به مراکز اسقاط و فعال شدن این سامانه اعتباری، انتظار می‌رود روند اسقاط خودروهای فرسوده تا پایان سال با رشد چشمگیری همراه باشد.
بازنگری در آیین‌نامه اجرایی: هدف‌گذاری ۵۰۰ هزار دستگاهی
در حال حاضر، آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو (که در سال ۱۴۰۲ تصویب شد) در حال بازنگری و اصلاح است. دلیل این بازنگری، عدم تطابق آیین‌نامه قبلی با هدف‌گذاری جدید برنامه هفتم پیشرفت کشور است.
نکات کلیدی در حال بازنگری:
- تغییر ضرایب اسقاط: مهم‌ترین اصلاح، مربوط به ضرایب اسقاط است؛ یعنی تعیین اینکه تولیدکننده یا واردکننده باید در ازای هر خودروی جدید، چند دستگاه خودروی فرسوده را اسقاط کند.
- تعهد جدید: طبق اصلاحیه جدید، خودروسازان مکلف هستند به ازای هر ۴ دستگاه خودروی تولیدی، یک دستگاه خودروی فرسوده را اسقاط کنند (در حالی که در آیین‌نامه مصوب سال ۱۴۰۲ این میزان کمتر بود و صرفاً به ازای هر ۴ خودرو، یک گواهی اسقاط نیاز بود).
- افزودن کاربری‌های جدید: کاربری‌های جدیدی مانند خودروهای امدادرسانی (امدادی) و خودروهای تجاری نیز به لیست خودروهای فرسوده مشمول اسقاط اضافه خواهند شد.
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد