دیه عابر پیاده مقصر

احتمالا همه ما وقتی می‌شنویم خودرو و عابر پیاده‌ای با هم تصادف کرده‌اند، حق را به عابر پیاده می‌دهیم و راننده خودرو را تنها مقصر این حادثه می‌دانیم، ولی قانون ما تحت شرایطی حق را به راننده هم می‌دهد.

از جمله تخلفات مهم عابران پیاده می‌توان به بی توجهی به خط کشی عابران پیاده، استفاده نکردن از پل عابر پیاده، بی توجهی به چراغ قرمز خیابان و ورود ناگهانی به سطح اتوبان ها اشاره کرد.

اگر عابری از معابر غیر مجاز عبور کند و حادثه‌ای برایش پیش آید، کارشناسان بخش تصادفات پلیس راهنمایی و رانندگی، سهم تقصیر را برای عابر هم لحاظ می‌کنند. آن‌ها مواردی نظیر مسکونی یا غیرمسکونی بودن، بزرگراه یا معبر اصلی، فرعی یا کوچه بودن یا امکان عبور برای عابر، وجود چراغ و علایم راهنمایی و رانندگی و دیگر موارد موجود در محل را بررسی می‌کنند.

ممکن است در مواردی، سهم تقصیر عابر به ۱۰۰ درصد هم برسد و راننده هیچ گونه جرمی مرتکب نشده باشد. برای مثال عابری با خودرویی تصادف کرده، ولی چون چراغ راهنمایی و رانندگی، برای راننده؛ سبز بوده و عابر حق عبور نداشته، با ملاحظه دیگر موارد، سهم تقصیر عابر ۱۰۰ درصد یاد می‌شود.

وظایف عابران پیاده براساس آیین نامه راهنمایی و رانندگی

مطابق آیین نامه راهنمایی و رانندگی، عابران پیاده موظفند در محل هایی که پیاده رو وجود دارد، از سطح سواره رو استفاده نکنند؛ در محل هایی که پیاده رو وجود ندارد یا به دلایلی غیرقابل رفت و آمد باشد، باید از منتهی‌الیه سمت چپ سواره رو و عکس جهت حرکت وسایل نقلیه عبور کنند؛ برای گذشتن از عرض راه، فقط از گذرگاه های پیاده، پل های هوایی و گذرگاه های زیرزمینیِ مجاز عبور کنند؛ از دویدن، پریدن و ورود ناگهانی به سطح سواره رو جلوگیری کرده و مراقب حرکت وسایل نقلیه باشند؛ از حصار آزادراه‌ها نگذرند و در بزرگراه‌ها و خیابان‌ها از لابلای درختان، گل بوته های حاشیه و میانه راه عبور نکنند؛ در تقاطع‌ها با روشن شدن چراغ سبز مقابل خود (چراغ عابر) حرکت کنند و هنگامی که چراغ عابر قرمز بود، بایستند؛ از موانع و خط کشی خطوط ویژه، سواره رو خیابان‌ها و میدان‌ها عبور نکنند؛ در بزرگراه‌ها و خیابان‌های اصلی، از خارج از گذرگاه های تعیین شده عبور نکنند همینطور در سواره رو خیابان برای سوار شدن به وسیله نقلیه و هم صحبت کردن یا خرید و فروش با راننده یا سرنشینان وسایل نقلیه، توقف نکنند.

وظایف عابران پیاده طبق قانون مجازات اسلامی

در مواردی که عبور عابر پیاده ممنوع است، اگر عبور کند و راننده‌ای با سرعت مجاز و مطمئنه در حرکت بوده و وسیله نقلیه هم نقص فنی نداشته، ولی در عین حال، راننده قادر به کنترل نباشد و با عابر برخورد کند و منجر به فوت یا مصدوم شدن وی شود، راننده ضامن دیه و خسارت وارده نیست.

همچنین هر وقت کسی در محل هایی که توقف در آن‌ها مجاز نیست، توقف کند یا شی‌ء یا حیوانی را در این قبیل محل‌ها مستقر سازد یا چیز لغزنده‌ای در آن قرار دهد و دیگری بدون توجه به آنها، بر اثر برخورد یا لغزش مصدوم شود یا فوت کند یا خسارت مالی ببیند، شخص متوقف یا کسی که آن شی‌ء یا حیوان را مستقر کرده یا راه را لغزنده کرده، ضامن دیه و دیگر خسارات است، مگر آنکه عابر با وسعت راه و محل، عمداً با آن برخورد کند که در این صورت نه تنها خسارت به او تعلق نمی‌گیرد بلکه عهده دار خسارت وارده هم می‌شود.

در صورتی که عابران به تکلیف یاد شده عمل نکنند و تصادف واقع شود، مشروط به اینکه راننده وسیله نقلیه، همه مقررات را رعایت کرده و با این حال، قادر به کنترل وسیله نقلیه و پیشگیری از تصادف یا ایجاد خسارت مادی و بدنی نباشد، مسئولیتی نخواهد داشت. عدم مسئولیت راننده مانع از استفاده مصدوم یا وارث متوفی از مزایای بیمه نخواهد شد.

قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی

در صورتی که عابر پیاده در عبور از سواره رو معابر و خیابان‌ها، جز از نقاطی که خط کشی شده و ویژه عبور عابر پیاده است (محل مجاز)، از محل دیگری (محل‌های غیرمجاز) عبور کند، متخلف شناخته می‌شود و مکلف به پرداخت جریمه مقرر در آیین‌نامه است و در صورتی که در این قبیل نقاط غیرمجاز، وسیله نقلیه موتوری با عابر پیاده تصادف کند، راننده وسیلهٔ نقلیه در صورتی که همه مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت کرده باشد، مسئول شناخته نمی‌شود. شایان توجه است که عدم مسئولیت راننده مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بیمه نخواهد بود.

برای اجرای این مقررات، ادارات مسئول امر عبور و مرور برحسب مورد (شهربانی، شهرداری و ژاندارمری) مکلفند قبلاً خیابان یا مسیر یا معبر مورد نظر را از حیث پیاده رو و خط کشی و نصب چراغ و تمامی علایم لازم و ایمنی عابر پیاده و رانندگان وسیلهٔ نقلیه موتوری، به طور کامل مهیا و تأمین کنند. آرای وحدت رویه هم تا به حال با این موضوع همراه بوده‌اند.

مثالی از بررسی صحنه تصادف

طبق آیین نامه راهنمایی و رانندگی، سرعت مجاز در تقاطع‌ها، ۳۰ کیلومتر در ساعت است. اگر راننده‌ای با سرعت غیرمجاز (در بررسی کارشناسان، آثار برجای‌مانده در صحنه تصادف مثل خط ترمز یا شدت برخورد، نشان‌دهنده سرعت غیرمجاز خودروست) با عابر پیاده‌ای برخورد کند که با وجود قرمز بودن چراغ عابر، اقدام به عبور از عرض راه کرده است، می‌توان هم عابر را به علت عبور از چراغ قرمزِ مخصوص عابران به میزان درصد تقصیر و هم راننده وسیله نقلیه را به دلیل عدم رعایت سرعت مجاز مقصر دانست.