سه مقصد صادرات قطعات خودرو

به گفته رضا موسایی عراق، روسیه و چین از جمله بازارهای مهم صادراتی برای قطعات خودروی ساخت ایران خواهند بود، اما موفقیت در این بازارها نیازمند آن است که صادرکنندگان با الزامات و انتظارات این بازارها سازگار شوند.

سه کشوری که وی از آنها نام برده، جدا از بازارهای بکرشان، دارای روابط سیاسی نزدیکی با ایران هستند. همچنین از جنبه جغرافیایی، عراق و روسیه همسایگان ایران به شمار می‌روند و تجارت از جنبه هزینه لجستیک برای طرفین مقرون به صرفه است. در این بین، خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی سال‌هاست در بازار عراق حضور دارند، هرچند طی این سال‌ها جایگاه‌شان سست شده است.

چین نیز هرچند در فاصله‌ای بسیار دورتر از ایران قرار دارد، اما قطعات ایرانی به شرط کیفیت حداکثری و قیمت حداقلی، شاید بتواند گوشه‌ای از بازار این کشور را تصاحب کنند. نکته دیگر در مورد چین به همکاری جامع این کشور با ایران مربوط می‌شود. ایران و چین به دنبال یک همکاری ۲۵ ساله هستند و به نظر می‌رسد تجارت در حوزه صنایع خودرو و قطعه نیز بخشی از آن خواهد بود. بنابراین این امکان وجود دارد که قطعات ایرانی از مسیر همکاری ۲۵ ساله، معبری برای رسیدن به بزرگ‌ترین بازار خودرو دنیا باز کنند.

آن‌طور که دبیر دفتر مطالعات راهبردی رونق تولید می‌گوید، چین با وجود صادرات چند‌ میلیارد دلاری قطعات، واردات نیز دارد و آلمان، کره‌جنوبی و ژاپن اصلی‌ترین صادرکنندگان قطعه به این کشور هستند. وی با بیان اینکه ایران سهم بسیار کمی از صادرات قطعات خودرو به چین دارد، می‌گوید: واردات چین از ایران مشمول تعرفه توافقی ۶‌درصد و الزامات عام و خاص متعددی از جمله بازرسی و گواهینامه‌‌‌ها، مراحل فرآوری و توزیع است؛ بخش خدمات پس از فروش خودرو در چین جذابیت فزاینده‌‌‌ای برای تامین‌‌‌کنندگان دارد که در صورت رفع موانع تجاری، می‌توان سالانه ۸‌میلیون دلار قطعه ایرانی به این بازار صادر کرد.

موسایی در مورد ظرفیت بازار روسیه برای جذب قطعات ایرانی نیز می‌گوید: در گذشته حجم بازار قطعات یدکی روسیه ۲۴‌میلیارد دلار و عمدتا شامل لاستیک، قطعات سیستم تعلیق، روغن و سیالات بوده است. وی با بیان اینکه صادرات قطعات خودروی ایران به روسیه محدود بوده، تاکید می‌کند: ایران تنها ۲/ ۵ ‌میلیون دلار قطعات خودرو (در سال) به بازار روسیه صادر کرده و این در حالی است که ارزش بازار قطعات خودروی این کشور حدودا ۹‌میلیارد دلار برآورد می‌شود. وی این را هم گفت که مذاکراتی برای تولید مشترک وسایل نقلیه در ایران، ترکیه و روسیه با استفاده از یک پلت‌فرم مشترک انجام شده، اما هنوز در مورد امکان‌‌‌پذیری و فرصت‌‌‌های ناشی از آن برای تامین‌‌‌کنندگان ایرانی قطعات خودرو، ابهاماتی وجود دارد.

اما با وجود ظرفیت بالای روسیه و چین بابت صادرات قطعات خودرو، به نظر می‌رسد عراق همچنان در دسترس‌ترین گزینه برای صدور قطعات ایرانی است. موسایی در این مورد می‌گوید: از سال ۲۰۱۱ به بعد، عراق بزرگ‌ترین بازار وارداتی برای قطعات ایرانی است و تقریبا یک‌سوم از قطعات صادراتی کشور راهی بازار عراق می‌شوند؛ با این حال با در نظر گرفتن ظرفیت بازار عراق، قطعه‌سازان ایرانی تنها ۶/ ۱درصد از کل واردات قطعه به این همسایه غربی را در دست دارند.

وی با بیان اینکه بازار خدمات پس از فروش در عراق به ‌‌‌شدت با رقابت قطعات وارداتی ارزان دست‌‌‌‌دوم روبه‌‌‌رو است، تاکید می‌کند: اولویت‌‌‌های بهبود چشم‌‌‌انداز صادرات قطعات خودروی ایران به عراق به عواملی مانند حفظ دسترسی به این بازار در شرایط تحریم بستگی دارد. همچنین صادرکنندگان قطعات خودرو برای افزایش سهم خود از بازار خدمات پس از فروش عراق باید از نظر قیمت و کیفیت به رقابت با محصولات وارداتی دیگر بپردازند.