موتورسیکلت‌ها مهمان همیشگی خیابان‌های شهر
مهمان همیشگی خیابان‌های شهر و حتی خط ویژه‌ها و پیاده روهای تهران هستند؛ موتورسیکلت‌ها را می‌گویم. با توجه به قدرت مانوری که دارند و نگهداری ساده از آنها، مورد استفاده بیشتری هم پیدا کرده‌اند. مگر یک شهرنشین از وسیله نقلیه خود چه می‌خواهد؟ اینکه او را در سریع‌ترین زمان ممکن و به امن‌ترین شکل ممکن، به مقصد برساند.
به گزارش زد فور کار به نقل از روزنامه همشهری، البته این ماجرای «امن‌ترین شکل ممکن» با موتور، کلاً زیر سؤال است، ولی باز هم موجب نمی‌شود تا شهروندان بی‌خیال این دوچرخ‌ها شوند. گاهی وقت‌ها آن‌قدر شمارشان در خیابان‌های شهر زیاد می‌شود که آدم تعجب می‌کند؛ اینکه شهروندان بیشترند یا موتورسیکلت‌ها.
یک سرگذشت کوچک
واردات انبوه موتورسیکلت را باید به پایان دهه ۲۰ شمسی نسبت داد؛ جایی که ایران کم کم با موتورسیکلت‌های انگلیسی مانند تریومف، آریل رویال سه تفنگه، ماچلس و... آشنا شد. انگلیسی‌ها بازار موتورسیکلت ایران را به انقیاد خود درآورده بودند تا اینکه به مرور سر و کله موتورسیکلت‌های ایتالیایی هم پیدا شد؛ با برندهایی چون وسپا، لامبرتا، دوکاتی و... . البته آلمانی‌ها، فرانسوی‌ها و آمریکایی‌ها هم به مرور پیدایشان شد. بخشی از محبوب‌ترین‌های بازار موتورسیکلت ایران را هم ژاپنی‌ها تشکیل می‌دهند؛ چشم بادامی‌هایی که با دوچرخ‌های خودروی خود، از اواخر دهه ۴۰ میلادی راهی بازار ایران شدند؛ با برند معروف یاماها. سوزوکی هم چند سال بعدتر سروکله‌اش پیدا شد؛ همچنین سروکله هوندای معروف. بعدها هم شرکت‌های ایرانی ایران دوچرخ، تکتاز، کویر موتور و شبیه آن ایجاد شدند تا بازار موتورسیکلت ایران بومی‌تر شده و سروسامانی بگیرد.
سال‌های اوج، سال‌های فرود
به گفته بهمن ضیاءمقدم، دبیر انجمن تولیدکنندگان موتورسیکلت در حال حاضر بین ۳۰ تا ۳۵ کارخانه فعال در حوزه تولید و مونتاژ موتورسیکلت فعال هستند. صنعت موتورسیکلت سازی در ایران نیم قرنی می‌شود که پاگرفته. این صنعت، ۱۰ سال آشفته ۷۴ تا ۸۴ شمسی را طی کرد که در آن، شمار واحدهای درگیر در این حوزه حتی به ۲۰۰ مورد هم رسید. اگر یادتان مانده باشد، عرضه به قدری زیاد بود که حتی با روزی هزار تومان هم می‌توانستید صاحب یکی از آنها شوید و سختگیری چندانی در این حوزه انجام نمی‌گرفت ولی با توجه به مشکلات ایجاد شده، ۱۰ سال بعدتر یعنی ۸۴ تا ۹۴ شمسی، استانداردهایی تعیین شد تا تولید موتورسیکلت سروسامان بگیرد. نکته دیگر اینکه پیش از انقلاب، فقط ۴ کارخانه درگیر تولید موتورسیکلت بودند.
سال به سال، کمتر از گذشته
در طول آماری که در شهریور سال اخیر نشر یافت، در سال ۹۶ شمسی شمار ۱۵۳ هزار دستگاه موتورسیکلت در کشور تولید شد. نکته عجیب اینکه شمار این دستگاه‌ها در سال ۹۵ شمسی، به حدود ۷۴۰ هزار دستگاه رسیده بود و حتی در سال‌های اوج ۷۴ تا ۸۴ به یک‌ونیم میلیون دستگاه هم رسید. طبق همین آمار، که توسط یکی از اعضای هیأت رئیسه انجمن موتورسیکلت ایران عنوان شده بود، در سال ۹۵، چیزی حدود ۳۲ هزار نفر در این صنعت مشغول به‌کار بودند. البته در سال‌های بعدتر، تولیدات و بالطبع تعداد شاغلان هم در این صنعت کمتر شده است.
۱۱ میلیون موتورسیکلت داریم
از دیگر آمارهای این حوزه، می‌توان به حرف‌های رئیس پلیس راهور تهران در مهر سال اخیر اشاره کرد. او گفت که جمعیت ثابت تهران ۹ میلیون نفر است که درصورت محاسبه جمعیت شناور، این رقم به ۱۲ میلیون نفر هم می‌رسد. این در حالی است که روزانه در تهران، ۴ میلیون خودرو و ۳ میلیون دستگاه موتورسیکلت رفت و آمد می‌کنند. جالب است که هر کدام از این موتورسیکلت‌ها، به اندازه ۴ خودروی سواری تولید آلودگی داشته و تقریباً نیمی از آلودگی صوتی تهران را هم به‌خودشان اختصاص داده‌اند. حدود یک سوم سوخت این موتورسیکلت‌های غالباً کاربراتوری، به طور ناقص احتراق شده و هدر می‌رود. مجموع این عوامل، موجب ایجاد روزانه ۳۰۰ هزار تن آلایندگی در هوا می‌شود. از طرف دیگر، سالانه یک‌ونیم میلیون دستگاه و ۹۰۰ هزار موتورسیکلت در ایران شماره‌گذاری می‌شود. بنا به بعضی آمارها، در حال حاضر حدود ۳۳ میلیون دستگاه وسیله نقلیه در کشور وجود دارد که از این شمار، ۱۱ میلیون موتورسیکلت و ۲۲ میلیون خودرو هستند. البته قوانینی تدوین شد دال بر اینکه برای پلاک‌گذاری هر موتورسیکلت بنزینی، باید یک موتورسیکلت قدیمی اسقاط شود؛ ضمن اینکه ۱۰ درصد تولید موتورسیکلت‌سازان باید برقی باشد. اگرچه که اجرا و مقاومت فعالان این صنعت، مشخص نکرده که چقدر این قوانین موفق بوده است.
تولید سال‌های گذشته
طبق آمار دیگری که انجمن صنعت موتورسیکلت ایران روی درگاه مجازی خود قرار داده، تولید موتورسیکلت‌ها در طول چند سال اخیر به این ترتیب بوده: مجموع تولید سال ۱۳۹۵، ۷۳۷۴۵۳ دستگاه، مجموع تولید سال ۱۳۹۴، ۴۵۳۲۱۳ دستگاه، مجموع تولید سال ۱۳۹۳، ۵۴۲۴۱۳ دستگاه، مجموع تولید سال ۱۳۹۲، ۲۴۹۶۹۳ دستگاه، مجموع تولید سال ۱۳۹۱، ۴۱۸۷۳۳ دستگاه و مجموع تولید سال ۱۳۹۰، ۸۱۳۲۰۶ دستگاه.
۱۰۰ هزار فرصت شغلی بالقوه
و البته در پایان چند آمار دیگر را مرور می‌کنیم. رکورد تولید موتورسیکلت در ایران، مربوط به سال ۸۱ شمسی بود که برای اولین بار، روی رقم یک‌ونیم میلیون دستگاه متوقف شد. مونتاژ موتورسیکلت در ایران از دهه ۴۰ آغاز شد؛ اما در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ و ۷۰، به ترتیب به ۴۰، ۵۰ و ۶۰ درصد داخلی‌سازی و بومی‌سازی رسید. البته در دهه ۹۰، این روند معکوس شد و تولیدکنندگان و مونتاژکنندگان، موتورسیکلت‌ها را از خارج کشور وارد کرده و از اینجا صادر می‌کردند؛ درحالی‌که به گفته برخی، حتی باد لاستیک‌های آنها هم در خارج کشور تنظیم شده و وارد کشور می‌شد. بد نیست بدانید که در دهه ۸۰، نزدیک ۲۰۰ هزار موتورسیکلت به همسایگانی چون افغانستان، عراق و پاکستان صادر شد که هنوز هم در این مناطق مورد استفاده قرار می‌گیرند. باز هم بد نیست بدانید به واسطه دلارهای دولتی که راحت در اختیار بعضی از صنعتگران قرار گرفت، موتورسیکلت‌ها به‌اصطلاح به طور «سی‌کی‌دی» وارد شد تا در داخل کشور سرهم‌بندی شود. بخشی از این روند به خاطر معافیت‌های مالیاتی و بعضی برای گرفتن ارز با بهانه تولید بود و البته دلیل مهم بعدی هم سود بادآورده محسوب می‌شد. این عمل موجب شده تا ۵۰۰ واحد قطعه‌سازی در این حوزه تعطیل شده و ۲۰ هزار فرصت شغلی از دست برود. این در حالی است که تنها منطقه خاورمیانه، کشش مصرف ۲ میلیون موتورسیکلت تولید شده را در سال دارد. در سال‌های اخیر، بخشی از موتورسیکلت‌ها از طریق مناطق مرزی خرید و فروش می‌شدند که ارزآوری خوبی برای کشور داشت. در حال حاضر اگر شرایط این حوزه سروسامانی داده شود، می‌تواند دست‌کم ۱۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کند.
آخرین قیمت‌ها
از برندهایی که در حال تولید یا مونتاژ و حتی واردات موتورسیکلت هستند می‌توان به تک تاز موتور، زمرد کویر، نیرو دوچرخ، نیرومحرکه پارسیان، نیرو محرکه، ایران دوچرخ، کویر موتور و ... اشاره کرد. بخشی از قیمت‌های روز این موتورسیکلت‌ها در بازار آزاد را با هم مرور می‌کنیم.
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد