نکات مهم برای خرید خودروی کارکرده (دست دوم)

با فرارسیدن تابستان و شروع تعطیلی مدارس و سفرهای این فصل، بازار خرید خودروی دست دوم هم داغ می‌شود. آن هم در وضعیتی که قیمت خودروهای دست اول در بازار، این روزها افزایش یافته و از طرف دیگر، طرح‌های فروش خودروسازان هم تقریباً محدودتر یا تکمیل شده‌اند. در هر صورت باید توجه داشت که خرید یک خودروی دست دوم، شبیه هندوانه سربسته‌ای است که به لحاظ فنی باید خیلی دقت کرد. در مراحل بعدی نیز تنظیم قولنامه، تعویض پلاک و تنظیم سند قرار دارد که در آن‌ها هم مراحل اجرایی و حقوقی قابل اعتنایی وجود دارد. اگر قصد خرید خودروی دست دوم را دارید، در ادامه با صفحه امروز ما همراه باشید.

خریدن یا نخریدن خودروی دست دوم

پیش از هر چیز بهتر است به چند مزیت و عیب خودروی دست دوم اشاره کنیم. خرید خودروی دست دوم، غیر از قیمت پایین‌تر آن، چند حسن دارد. نخستین حسن آن، هزینه بیمه کمتر است. به عنوان مثال بیمه یک پراید کارکرده تمیز، ممکن است تنها نزدیک به ۵۰۰ هزار تومان باشد که در مقایسه با بیمه مدل‌های بالاتر، کاملاً به صرفه است. از سوی دیگر خودروهای کارکرده، در اصطلاح افت قیمت از مرحله دست اول به بعد را طی کرده که همین مساله موجب می‌شود برای خرید آن هزینه نسبتاً کمتری بپردازید. قدرت انتخاب و چانه زنی بیشتر هم سومین نکته مثبت خرید یک خودروی دست دوم است. ولی از سوی دیگر، باید توجه داشته باشید که عمده‌ترین عیب خرید یک خودروی دست دوم، تاریخچه پنهان آن‌هاست. یکی از فعالان بازار، در گفت وگو با دخل و خرج، توصیه اکید می‌کند که در مراحل اولیه توافق با فروشنده خودروی دست دوم، خیلی ارزش دارد که معامله را به شرط بازدید کارشناس بدنه و پیشرانه انجام دهید. این کار، تا اندازه زیادی شما را از سابقه خودرو مطمئن می‌کند.

کارشناسان رنگ و بدنه خودرو با اخذ هزینه‌ای، به شما دقیقاً می گویند که آیا بدنه خودرو دارای رنگ اولیه است یا در اثر ضربه، رنگ شدگی دارد. همینطور قسمت‌های پنهان از دید مثل شاسی، آیا ایرادی دارند یا خیر؟ به عنوان مثال در مراجعه میدانی دخل و خرج در فرایند فروش یک خودروی پی کی معلوم شد که شاسی خودرو دچار پارگی جزئی شده است. مسئله‌ای که حتی مالک خودرو از آن بی اطلاع بود. وی صادقانه تصریح می‌کرد که خودرو تصادف از جلو نداشته و به احتمال زیاد، این نقیصه در اثر عبور از جاهایی مانند پل‌های کوچک پیاده رو و برخورد کف خودرو با خیابان به وجود آمده است. خرید خودروی دست دوم ایرادهای دیگری هم دارد که از آن جمله می‌توان به احتمال اتمام دوره گارانتی خودرو و محدودیت احتمالی تأمین قطعات (برای خودروهای مدل پایین یا از رده خارج) اشاره کرد.

جست وجوی خودروی دست دوم

امروزه جست وجوی خودروی دست دوم کار ساده‌ای است. مطمئن‌ترین گزینه آگهی‌ها و نیازمندی‌های روزنامه‌هاست. مراجعه به بنگاه‌های خرید و فروش خودرو هم راه دیگر برای خرید خودروی دست دوم است. البته با توسعه وب سایت‌ها، اپلیکیشن ها و کانال‌های اطلاع رسانی مجازی، می‌توان از طریق مجازی هم برای خرید خودروی دست دوم اقدام کرد. با این حال باید بدانید که به عنوان مثال خرید از مراکزی مانند نمایشگاه‌های خودروی عضو اتحادیه مربوط، رسمی‌ترین، مطمئن‌ترین و کم دردسرترین راه است. این که می گوییم مطمئن‌ترین، به دلیل این است که به اصالت مالکیت خودرویی که از این مراکز می‌خرید، می‌توانید اطمینان داشته باشید. البته باید اذعان کرد که هزینه‌های شما مقداری بالاتر خواهد رفت.

جمعه بازارهای خودرو هم در بعضی شهرها، محل اجتماع فروشندگان و خریداران خودرو در یک مکان است که می‌تواند به شما در جست وجوی راحت‌تر خودروی مد نظرتان کمک کند. در این مراکز، کارهایی از قبیل کارشناسی خودرو هم صورت می‌گیرد.

راه‌هایی برای کاهش بیم و تردیدهای قیمتی

اغلب خریداران خودروی دست دوم در مورد واقعی بودن قیمت این خودروها دچار تردید می‌شوند. در این خصوص بهترین راه، مراجعه به مراکز کارشناسی است. جدول روبه رو، مراحل تست‌های کارشناسی خودرو را نشان می‌دهد. طبیعی است که انجام این مراحل بسته به نوع و مدل خودرو، متفاوت خواهد بود.

ولی غیر از مراجعه به مراکز کارشناسی رنگ و بدنه و پیشرانه، سایت‌هایی وجود دارند که می‌توانند شمایی کلی از قیمت خودرو را با لحاظ کردن فاکتورهایی از قبیل سال ساخت، میزان کارکرد، میزان رنگ شدگی، میزان بیمه و میزان تخفیف بیمه به شما بدهند. با جست وجویی در اینترنت می‌توانید این سایت‌ها را پیدا کنید و قیمت خودرویی را که به شما پیشنهاد شده است، با آن‌ها بسنجید.

البته این روزها، به نظر می‌رسد قیمت پیشنهادی مالکان خودرو از قیمت‌های کارشناسی فاصله گرفته است. به عنوان مثال، یکی از مراجعان به جمعه بازار مشهد، اظهار کرد که مالک یک خودروی پراید، قیمت پیشنهادی خود را چندین میلیون بیشتر از قیمت کارشناسی ذکر کرده است. در هر حال از لحاظ اقتصادی باید ریشه این رفتار فروشندگان در بازار خودروی دست دوم را شکل گیری توهم غیر واقعی قیمتی دانست. مساله ای که این روزها بازار خودرو را تا اندازه‌ای قفل کرده است. کارشناسان بازار عقیده دارند که این قیمت‌های غیر منطقی تا چندی بعد، فروخواهد نشست.

تنظیم قولنامه و ۵ نکته مهم

قولنامه نخستین اقدام ضروری بعد از موافقت اولیه برای خرید یک خودروی دست دوم است. یعنی پس از این که به هر نحو برای خرید خودرو رضایت اولیه کسب کردید، باید حتماً به تنظیم قولنامه اقدام کنید. در مفاد قولنامه باید به مواردی به ویژه نکات زیر اشاره شود:

مشخصات کامل و جامع خودروی خریداری شده به ویژه رنگ، مدل، دوگانه سوز بودن یا فقط بنزینی بودن خودرو، وسایل موجود در خودرو و ...

قیمت تمام شده خودرو که خریدار پرداخت می‌کند.

زمان تحویل دادن خودرو از طرف فروشنده به همراه مدارکی مانند (بیمه شخص ثالث، کارت سوخت و ...)

زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو

مسئولیت و تکلیف فروشنده به مواردی مانند پرداخت بدهی‌ها و جریمه‌ها و عوارض سالانه شهرداری

تعیین زمان برای حضور و مراجعه دو طرف در دفتر خانه

دیگر مواردی که برای به پایان رساندن قرارداد نیاز است.

از طرف دیگر باید توجه داشت که انجام مراحل حقوقی به ویژه برای خرید خودروی دست دوم، خیلی حساس و دقیق است. به صورتی که وجود هر گونه مشکل یا مسئله ممکن است شما را با مشکل رو به رو کند. برای همین، کارشناسان حقوقی پیشنهاد می‌کنند که برای پیشگیری از این مشکلات بهتر است:

معامله در بنگاه‌های معتبر و دارای تابلوی اتحادیه و جواز کسب انجام شود.

تمام مدارک از قبیل اصل سند، کارت خودرو، کارت سوخت، گواهی عدم خلافی که تاریخ یک روز قبل از معامله را داشته باشد، تصویر قولنامه‌های قبلی، فرم وکالت تعویض پلاک، معاینه فنی به تاریخ یک روز قبل از معامله هنگام تنظیم قرارداد، مبایعه نامه از فروشنده دریافت شده و به خریدار تحویل داده شود.

مبلغی (بسته به نوع خودروی معامله) از کل مبلغ معامله تا اتمام مراحل معامله و تنظیم سند نزد خریدار باقی بماند تا بتواند ریسک‌هایی نظیر به پایان نرسیدن قرارداد از طرف فروشنده و نیز تسویه بعضی بدهکاری‌های قانونی فروشنده خودرو مانند خلافی و ... را پوشش دهد.

اگر خودروی خود را امانت برای فروش نزد بنگاه یا نمایشگاه می‌گذارید دقت کنید تاریخ و کیلومتر طی شده خودرو را هنگام تحویل خودرو به بنگاه رسید کنید و با مهر و امضای بنگاه نزد خود نگه دارید.

هنگام معاوضه دو خودرو همیشه دو قولنامه یا مبایعه نامه جدا برای این کار تنظیم کنید تا در صورت انجام نشدن تعهدات یک طرف، طرف دیگر مشکلی نداشته باشد.

تعویض پلاک

بعد از تنظیم قرارداد خصوصی بین فروشنده و خریدار، نخستین مرحله برای معامله خودرو این است که طرفین (خریدار و فروشنده) به مراکز تعویض پلاک مراجعه و با تحویل مدارک و مستندات، اقدام به فک پلاک پیشین خودرو و نصب پلاک تازه برای صاحب جدید خودرو کنند. به طور کلی می‌توان سه مرحله کلی را برای تعویض پلاک در نظر گرفت:

تأیید اصالت خودرو

تسویه وجوه قانونی شامل خلافی

تعویض فیزیکی پلاک

از نگاهی نزدیک‌تر، آن چه در مرکز تعویض پلاک با آن رو به رو خواهید شد، تقریباً به طور زیر است:

پرداخت ورودی پارکینگ مرکز تعویض پلاک و کسب برگه نوبت دهی

مراجعه به غرفه مد نظر در ساختمان اداری طبق شماره برگه ورودی و دریافت پوشه مدارک

گذاشتن مدارک مورد نیاز (که در ادامه آمده است) در پوشه و ارائه به کارشناس حقوقی غرفه مربوط جهت بررسی نهایی

دریافت کاغذ مربوط به بازدید خودرو که افسر حاضر در تعویض پلاک در آن جا خودروی شما را دیده و آن را تأیید می‌کند

دریافت کاغذی برای پرداخت خلافی خودرو و پرداخت آن توسط دستگاه POS مرکز تعویض پلاک

پرداخت وجه تعویض پلاک برابر تعرفه

بعد از تأیید نقل و انتقال و سند مالکیت (برگ سبز خودرو)، برگه‌ای برای فک پلاک دریافت می‌کنید و پس از آن پلاک قدیم را تحویل انبار پلاک داده و پلاک جدید دریافت می‌کنید.

برای خروج از پارکینگ، بعد از نصب پلاک، برگه ورودی را تحویل داده و خارج می‌شوید.

مدارک لازم برای تعویض پلاک خودرو

موارد فوق، مراحل اجرایی تعویض پلاک بود. با این حال در صورتی که مدارک را همراه خود داشته باشید، این مراحل به اندازه کافی آسان هستند که در مرکز تعویض پلاک دچار سردرگمی نشوید. ولی پیش از رفتن به مرکز تعویض پلاک خودرو، مدارک زیر که شامل مدارک خریدار و فروشنده است، باید تهیه شود. (البته برخی از موارد فوق، مانند معاینه فنی توافقی بوده و ممکن است خریدار یا فروشنده آن‌ها را تهیه کنند.)

مدارک فروشنده خودرو

اصل سند فروش کارخانه سازنده (تولیدداخل)

اصل کارت شناسایی وسیله نقلیه

اصل سند مالکیت وسیله نقلیه که توسط ناجا صادرشده است

اصل شناسنامه جدید یا کارت ملی متعاملین یا نمایندگان قانونی آن‌ها

حضورفروشنده وخریداریانماینده قانونی آن‌ها

ارائه برگ عدم خلافی

ارائه اصل فیش پرداخت بهای پلاک براساس تعرفه و نیز رسید بانکی *هزینه نقل و انتقال خودرو و هزینه پست جهت ارسال کارت مشخصات خودرو

مدارک خریدار خودرو

شناسنامه، کارت ملی یا سند احراز هویت

قبض آب، برق و گاز که حاکی از محل احراز سکونت باشد

ارائه اصل بیمه نامه شخص ثالث معتبر

ارائه اصل کارت معاینه فنی معتبر (خودروهای شخصی و دولتی که بیش از چهار سال از مدل آن سپری شده باشد و خودروهای عمومی که بیش از یک سال از مدل آن‌ها سپری شده باشد)

هزینه تعویض پلاک خودرو

در کل می‌توان گفت اصل هزینه تعویض پلاک بر عهده خریدار است و طبق پرس و جوهای میدانی، این هزینه در مجموع هزینه تعویض پلاک، هزینه پست کارت مشخصات خودرو به خریدار و هزینه نقل و انتقال خودرو رقمی نزدیک به ۱۵۰ هزار تومان است. همینطور بعضی هزینه‌های دیگر مثل پرداخت خلافی خودرو، عوارض سالیانه شهرداری و هزینه انتقال سند با فروشنده است.

نکات مهم در هنگام تعویض پلاک

در هنگام صدور برگه سبز خریدار باید هزینه‌ای برای صدور کارت خودرو و همینطور پست بپردازد که این مبلغ فقط از طریق کارت بانکی قابل پرداخت است. بدین سبب در زمان مراجعه به مراکز تعویض پلاک حتماً کارت بانکی حاوی پول همراه داشته باشید.

در زمان تعویض پلاک نیازی به تسویه حساب عوارض شهرداری وجود ندارد.

خلافی خودرو از طریق دستگاه POS موجود در مرکز تعویض پلاک پرداخت می‌شود. این دستگاه‌ها مجهز به بارکد خوان هستند. پس نیازی به تسویه خلافی پیش از مراجعه به مرکز تعویض پلاک وجود ندارد.

به گزارش همراه مکانیک، زوج یا فرد بودن پلاک به هیچ عنوان انتخابی نیست و کاملاً به صورت تصادفی است.

انتقال سند خودرو

اگر چه راهنمایی و رانندگی، برگ سبزی را که در مراکز تعویض پلاک صادر می‌شود، به عنوان سند مالکیت خودرو می‌شناسد، ولی با در نظر گرفتن بعضی مسائل حقوقی، در آخر بهتر است انتقال مالکیت خودرو را تا انتهای مرحله انتقال سند هم انجام دهید تا دچار دردسرهای احتمالی بعدی نشوید.

برای این کار و پس از انجام تعویض پلاک خودرو، باید هر دو طرف معامله یعنی هم خریدار و هم فروشنده به دفتر خانه مراجعه و سند قطعی خودرو را تنظیم کنند. برای تنظیم کردن انتقال سند خودرو مدارکی باید آماده باشد. این مدارک عبارتند از:

برگ سبز جدید یعنی شناسه خودرو و تأییدیه انتقال خودرو یعنی صادره در مرکز تعویض پلاک خودرو

اصل مدارک شناسایی خریدار و فروشنده

برگه کمپانی که به آن بنچاق قبلی نیز گفته می‌شود که به نام فروشنده است.

بیمه نامه شخص ثالث

کارت سوخت خودرو

برگ مفاصا حساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری

همچنین در خرید و فروش خودروهای وکالتی، باید دفتر خانه مهلت تعویض پلاک خودرو را در وکالت نامه‌ای که تنظیم شده است، درج کند.

هزینه‌های متغیر انتقال سند

هزینه‌های ناشی از انتقال سند خودرو در دفتر خانه‌های تمام کشور برابر است. چون آن‌ها را بر پایه جداول مالیاتی تنظیم می‌کنند. هزینه‌های انتقال سند خودرو حاوی دو بخش است: هزینه حق الثبت و مالیات نقل و انتقال که ویژه دولت است و هزینه حق التحریر که مخصوص دفترخانه است. این هزینه‌ها برای هر خودرویی با مدل‌های گوناگون یکسان نیست. همینطور هزینه‌ای که برای دولت است، از طرف فروشنده باید پرداخت شود. اما هزینه‌ای که ویژه دفتر خانه است بر عهده هر دو طرف است، مگر در وضعیتی که خریدار و فروشنده بر خلاف شرایط گفته شده توافق کرده باشند.

منبع: باشگاه خبرنگاران