واردات خودرو ایرانیان مقیم خارج از کشور و تأثیر آن بر بازار خودروهای کارکرده

با تصویب تعرفه‌های جدید واردات خودرو برای ایرانیان مقیم خارج از کشور، فضای تازه‌ای در بازار خودرو ایران شکل گرفته است؛ فضایی که می‌تواند بر قیمت خودروهای وارداتی، دست‌دوم و حتی برخی مدل‌های داخلی اثرگذار باشد. طبق این آیین‌نامه، ایرانیانی که اقامت معتبر خارج از کشور دارند و پیش از ابلاغ قانون، مقیم بوده‌اند، مجاز هستند سالانه یک دستگاه خودرو وارد کشور کنند.

تعرفه‌های جدید چگونه تعیین شده‌اند؟

بر اساس مصوبه جدید، میزان تعرفه واردات خودرو بسته به نوع پیشرانه (سیستم حرکتی خودرو) متفاوت است:

خودروی هیبرید به خودرویی گفته می‌شود که هم از موتور بنزینی و هم از موتور برقی استفاده می‌کند.

پلاگین هیبرید (Plug-in Hybrid) نوعی هیبرید است که باتری آن از طریق برق شهری نیز شارژ می‌شود.

واکنش اولیه بازار؛ انتظار و احتیاط

بازار خودرو ایران همواره نسبت به تغییرات تعرفه‌ای حساس بوده است. در همین زمینه، علی خسروانی، نایب‌رئیس انجمن نمایشگاه‌داران خودروی تهران، معتقد است که بازار در مرحله نخست با نوعی بلاتکلیفی مواجه می‌شود، اما در صورت اجرای سریع این آیین‌نامه، می‌توان انتظار کاهش قیمت برخی خودروها را داشت.

به گفته او، تجربه نشان داده که تأخیر در اجرا معمولاً اثرات مثبت چنین تصمیم‌هایی را خنثی می‌کند، اما اگر مسیر واردات شفاف و عملیاتی شود، بازار واکنش واقعی نشان خواهد داد.

هدف اصلی دولت از تغییر تعرفه‌ها چیست؟

بررسی جدول تعرفه‌ها نشان می‌دهد که تمرکز سیاست‌گذار بر هدایت واردات به سمت خودروهای گران‌تر است؛ خودروهایی که ارزش آن‌ها در بازار جهانی شکل گرفته و وابستگی مستقیمی به منابع ارزی داخلی ندارند.

خسروانی در این‌باره توضیح می‌دهد:

• تعرفه خودروهای برقی و پلاگین هیبرید عملاً تغییری نکرده و همچنان حدود ۱۵ درصد باقی مانده است.
• اما خودروهای هیبرید با موتور بنزینی پرحجم که پیش‌تر مشمول تعرفه ۱۶۵ درصدی بودند، اکنون با تعرفه ۱۰۰ درصدی امکان ورود دارند.

این تغییر باعث می‌شود خودروهایی مانند:

• تویوتا لندکروزر هیبرید
• لکسوس LX700h

که از ترکیب موتور بنزینی و برقی استفاده می‌کنند، برای ایرانیان مقیم خارج از کشور مقرون‌به‌صرفه‌تر از گذشته باشند.

تأثیر غیرمستقیم بر بازار خودروهای کارکرده

این تصمیم فقط به خودروهای صفر وارداتی محدود نمی‌شود و می‌تواند بازار خودروهای دست‌دوم خارجی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. به گفته خسروانی:

• خودروهای با حجم موتور ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی (که عمدتاً کارکرده هستند) همچنان تعرفه بالایی دارند.
• در نتیجه، جذابیت واردات این خودروها کاهش پیدا می‌کند.
• این شرایط تا حدی به نفع شرکت‌های واردکننده رسمی تمام می‌شود و نشان می‌دهد دولت قصد دارد توازن منافع را حفظ کند.

دلیل اصلی تعرفه بالاتر این خودروها، قیمت پایین آن‌ها در بازارهای جهانی است. با افزایش تعرفه، تمرکز واردات به سمت خودروهای گران‌تر می‌رود و به‌طور طبیعی درآمد دولت از محل تعرفه‌ها افزایش پیدا می‌کند.

چرا خودروهای بالای ۲۰۰۰ سی‌سی جذاب‌تر شده‌اند؟

در بازه حجم موتور ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سی‌سی، شرایط متفاوت است. ایرانیان مقیم خارج از کشور می‌توانند:

• خودروهای مدل ۲۰۲۲، ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ را وارد کنند
• از افت قیمت این خودروها در بازار جهانی استفاده کنند

برای مثال:

• نیسان آرمادا
• لکسوس LX600

در بازار جهانی با قیمت پایین‌تری نسبت به زمان عرضه اولیه معامله می‌شوند. بنابراین، با تعرفه‌های جدید، این خودروها می‌توانند با قیمت منطقی‌تری وارد بازار ایران شوند و به متعادل شدن قیمت‌ها در این کلاس کمک کنند.

جمع‌بندی

تعرفه‌های جدید واردات خودرو برای ایرانیان مقیم خارج از کشور، اگر به‌درستی و بدون تأخیر اجرا شوند، می‌توانند:

• جریان واردات خودروهای باکیفیت‌تر را تقویت کنند
• به کاهش حباب قیمتی برخی خودروهای وارداتی کمک کنند
• و در عین حال، ساختار درآمدی دولت را حفظ نمایند

با این حال، اثر نهایی این تصمیم بیش از هر چیز به سرعت اجرا، شفافیت فرآیند و تداوم سیاست‌ها بستگی دارد؛ عواملی که بازار خودرو ایران به‌شدت به آن‌ها حساس است.