چه کسی گره کور ترخیص خودروهای وارداتی را باز خواهد کرد؟

این روزها ترخیص خودروهای وارداتی دپو شده در گمرک به گره کوری تبدیل شده و تصمیمات جزیره‌ای و عدم هماهنگی در میان نهادها مانع از رسیدگی به این موضوع می‌شود.

مدتی است که تعیین تکلیف خودروهای وارداتی به معضلی جدی تبدیل شده، به صورتی که هر زمان دولت مصوبه‌ای برای ترخیص این خودروها صادر می‌کند، نهاد دیگری با سنگ اندازی مانع از خروج خودروها از گمرکات می‌شود.

ماجرای خودروهای وارداتی از کجا آغاز شد؟

از اواخر سال پیش بر اساس تغییراتی که در نحوه ثبت سفارش واردکنندگان خودرو اعمال شده بود، تنها واردکنندگان دارای نمایندگانی امکان ثبت سفارش خودرو را داشتند ولی با تغییر سیاست‌های ارزی در سال ۹۷ و هم خروج آمریکا از برجام، دولت تصمیم گرفت واردات بعضی کالاهای غیرضروری را به طور کامل متوقف کند.

در این راستا، محمد شریعتمداری وزیر سابق صنعت در تاریخ ۳۰ خرداد ماه سال جاری با ارسال نامه‌ای به رییس سازمان توسعه تجارت، نزدیک به ۱۴۰۰ کالا را در لیست چهارم گروه کالایی (که واردات آن‌ها ممنوع است) قرار داد و بر این اساس واردات خودرو در لیست سیاه قرار گرفت.

این اقدام نابهنگام باعث شد تا روند ترخیص خودروهای موجود در گمرک هم متوقف شود و در نهایت نزدیک به ۱۳ هزار خودرو در گمرکات کشور محبوس شد.

ولی حدود هفت ماه بعد یعنی در ۱۶ دی ماه امسال، هیات وزیران در مورد ضوابط ترخیص خودروهای وارداتی و ترخیص آن‌ها از گمرکات کشور مصوبه‌ای ابلاغ کرد که بر اساس آن باید وضعیت خودروهایی که تا پیش از ۹۷.۵.۱۶ دارای قبض انبار بودند، تعیین تکلیف می‌شد.

در آن دستورالعمل قید شده بود که سال ساخت خودروها ملاک عمل برای ثبت سفارش، ترخیص و شماره گذاری نخواهد بود و بانک‌های عامل موظف هستند با دریافت تعهدنامه از واردکنندگان نسبت به دریافت و تسویه مابه التفاوت نرخ ارز دریافتی با سامانه سنا در روز ترخیص اقدام نمایند.

علاوه بر این این، خودروهایی که به خاطر گذشت مدت زمان نگهداری در گمرکات در اختیار سازمان اموال تملیکی قرار گرفته‌اند هم مجاز شدند که با رعایت ضوابط و مقررات این دستورالعمل ترخیص شوند.

اما این مصوبه که در تاریخ ۱۶ دی ماه به تصویت هیات وزیران رسیده بود، ابتدای بهمن ماه به خاطر مخالفت رییس کل بانک مرکزی دوباره اصلاح شد.

همتی در ۲۵ دی ماه اعلام کرد که با توجه به حساس بودن شرایط ارزی کشور، از این تاریخ به بعد اجازه ورود بدون انتقال ارز خودروهای وارداتی به گمرکات را نخواهد داد؛ این در حالی است که بند اول مصوبه هیات وزیران، اجازه ثبت سفارش بدون انتقال ارز خودروهای وارداتی را داده بود.

در این راستا نیمه بهمن بود که نیازی، مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صنعت با ذکر اینکه نزدیک به ۱۳ هزار خودرو در گمرک وجود دارد، گفته بود که با مصوبه هیات وزیران عمده این خودروها ترخیص می‌شود.

او اعلام کرده بود که دستورالعمل لازم برای ترخیص این خودروها آماده است و به زودی ابلاغ می‌شود و فرایند ترخیص این خودروها احتمالاً در هفته جاری شروع می‌شود.

دولت پای مصوبه خود بایستد

در این باره، دادفر دبیر انجمن واردکنندگان خودرو اظهار کرد: ترخیص خودروهای وارداتی دپو شده در گمرک هیچ ربطی به تحریم ندارد، چون که ما بدون اجازه دولت خودرویی وارد نکرده‌ایم پس وقتی دولت حرفی می‌زند باید پای حرف خود بایستد.

وی ادامه داد: نزدیک به ۱۳ هزار خودرو یعنی هم خودروهای قانونی و هم آن‌هایی شائبه غیرقانونی دارند در گمرکات دپو شده‌اند و تا کنون هیچ یک از نهادها از جمله وزارت صنعت، سازمان توسعه تجارت، بانک مرکزی و گمرک جمهوری اسلامی ایران در مورد تعیین تکلیف خودروها اظهار نظری نکرده‌اند.

دادفر به شکایت ۱۰ هزار نفر در مورد این خودروها اشاره کرد و گفت: ما بارها اعلام کرده‌ایم که خودروهای دپو شده متعلق به مردم است و اگر اجازه واردات نمی‌دهید حداقل اموال مردم را به آن‌ها بدهید.

دبیر انجمن واردکنندگان خودرو با اشاره به این که حتی با وجود اجازه ترخیص، رسیدگی به خسارت‌های وارد شده بر خودروها به عهده واردکنندگان است، تصریح کرد: البته این گره کوری است که هیات دولت تمایل به حل آن دارد ولی عده‌ای هستند که منافعشان با ترخیص این خودروها در تضاد است و مانع این کار می‌شوند.

وی با تاکید بر این که تا کنون هیچ خودرویی از گمرک خارج نشده است، افزود: این مسئله در حین سادگی به حدی پیچیده شده که علاوه بر وزارت صنعت و توسعه تجارت، بانک مرکزی، اداره کل خودرو و نیرو محرکه، مجلس، گمرک جمهوری اسلامی ایران و سران سه قوه نیز به این موضوع ورود کرده‌اند و حالا گفته‌اند که پرونده خودروهای وارداتی به تأیید مقام معظم رهبری برسد.

بر اساس این گزارش، هرچند وزارت صنعت، معدن و تجارت و هم سازمان توسعه تجارت به عنوان زیرمجموعه این وزارتخانه متولی اصلی رسیدگی به این خودروها است اما ترخیص خودروهای وارداتی تبدیل به گره کوری شده که عامل اصلی آن ناهماهنگی در تصمیم‌گیری‌های داخلی است.

این روزها ترخیص خودروهای وارداتی دپو شده در گمرک به گره کوری تبدیل شده و تصمیمات جزیره‌ای و عدم هماهنگی در میان نهادها مانع از رسیدگی به این موضوع می‌شود.