آیا امیدی به ارزان شدن خودرو وجود دارد؟

در دومین گزارش از مجموعه گزارشات تحلیلی بررسی شرایط روز بازارهای ایران به تحلیل بازار خودرو می‌پردازیم.

خودروسازی در ایران سال‌ها است که مورد حمایت دولت قرار دارد، چون به گفته مسئولان نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم در این صنعت مشغول کار هستند.

حمایت دولت از این صنعت، سبب ایجاد جذابیت‌های بسیاری برای صاحبان قدرت و نفوذ شده، به صورتی که همواره می‌توان رد پای آن‌ها را در نقش‌هایی همچون سهامداران عمده شرکت‌های خودروساز، واردکنندگان قطعات و لوازم جانبی خودرو و گاهی واردکنندگان خودروهای لوکس مشاهده کرد.

در اوایل دهه ۹۰ دو عامل واردات قطعات ارزان و بی‌کیفیت خودرو و همچنین عدم پرداخت مطالبات قطعه‌سازان از طرف شرکت‌های خودرویی منجر به ورشکستگی بسیاری از قطعه‌سازان شد.

پس از مدتی با جهش نرخ ارز از ۱۰۰۰ به ۳۰۰۰ تومان و تشدید تحریم‌ها، دیگر واردات قطعه به کشور برای خودروسازان مقرون به صرفه نبود، بسیاری از قطعه‌سازان ورشکست شده بودند و این امر باعث وابستگی بیشتر صنعت خودرو به واردات قطعات خارجی شد، در نتیجه کارخانه‌های خودروساز مجبور شدند از قطعات نسبتا گران اما کم ‌کیفیت خارجی استفاده کنند.

پس از آن صنعت خودروی کشور که سال‌ها شعار استقلال تولید سرداده بود، به یک صنعت وابسته تبدیل شد و با نوسانات ارز، هر بار قیمت خودرو به نحو چشمگیری افزایش یافت.

علاوه بر اثر افزایش نرخ ارز بر قیمت‌گذاری خودرو، خودروسازان روش‌های دیگری برای ملتهب نگه داشتن بازار خودرو دارند و مافیای خودرو هم اجازه ورود خودروی خارجی با کیفیت و ارزان‌قیمت را به بازار ایران نمی‌دهد.

خودروسازان داخلی با دست‌آویز قرار دادن مسئله تحریم و عدم ورود قطعات به بازار داخلی، تعمدا عرضه خودرو در بازار مصرف را به حداقل ممکن رسانده‌اند تا قیمت خودرو را بالاتر ببرند.  همچنین امروزه بیش از پیش قطعات خودرو از خارج به کشور وارد می‌شود که این موضوعی بسیار خطرناک برای صنعت خودرو بوده، چون این صنعت را به واردات وابسته نگه داشته است.

ما به منظور بررسی شرایط فعلی بازار خودرو با کاظم محمدی نیکخواه، یک کارشناس خودرو، در این زمینه گفت‌وگو کردیم و علت نوسانات در این بازار را جویا شدیم.

هیچ امیدی به ارزان شدن خودرو وجود ندارد

وی با ذکر اینکه شرایط اقتصادی کشور به صورتی است که مردم امنیت اقتصادی ندارند، اظهار کرد: هم اکنون ریال با شدت و سرعت ارزش خود را از دست داده و این یک فاجعه ملی است. در این وضعیت اقتصادی مردم به تبدیل ریال به کالاهای باثبات‌تر مانند طلا، ارز، خودرو و مسکن پناه می‌برند تا ارزش سرمایه‌های خود را از سقوط نجات دهند و بیش از این متضرر نشوند.

محمدی بیان کرد: در این وضعیت نابسامان اقتصادی، هیچ امیدی به ارزان شدن خودرو وجود ندارد. در ماه‌های اخیر شاهد آن هستیم که خودروساز، خودرویی مانند دنا را بزک کرده و در بازار ۲۵۰ تا ۲۶۰ میلیون تومان یعنی بیش از دو برابر قیمت واقعی آن به فروش می‌رساند که این نشانه بی‌ثباتی ریال در کشور است.

این کارشناس بازار خودرو با اشاره به اینکه نقدینگی سرگردان در جامعه به سمت بازارهایی مثل خودرو می‌رود و وجود این نقدینگی بالا باعث انهدام تمام بازارها و تورم بسیار بالا در جامعه می‌شود، تصریح کرد: رشد نقدینگی سرگردان علت‌های فراوانی دارد، مهمترین عامل این است که دولت در ابتدای سال ۹۹ نرخ بهره بانکی را کاهش داد، در نتیجه مردم پول‌های خود را از بانک‌ها خارج کرده و به خرید انواع کالاهای باثبات و حتی مصرفی روی آوردند.

وی ادامه داد: باید دانست تا زمانی که این حجم نقدینگی از سطح جامعه جمع‌آوری نشود، در بازار خودرو و تمامی بازارهای مشابه آن افزایش قیمت‌ها را شاهد خواهیم بود. یکی از راه‌های موثر در جمع کردن نقدینگی از سطح جامعه، افزایش نرخ بهره بانکی است.

محمدی با اشاره به آشفتگی اقتصاد ایران گفت: زمانی که خودروساز با دلار ۳۲ هزار تومانی قطعه وارد کشور می‌کند، چطور می‌توان به رشد و پیشرفت صنعت خودرو امیدوار بود، تا زمانی که صنعت و اقتصاد ما به ارز وابسته است، وضعیت بهبود نخواهد یافت.

در شرایط موجود، راهکار برون‌رفت از مشکل بازار خودرو این است که کارگاه‌های تولیدی قطعات خودرو در کشور احیا شوند و دولت از آن‌‎ها حمایت کند. راه دیگر این است که بازار خودرو به تدریج به سمت رقابتی شدن گام بردارد، دولتمردان اجازه ورود خودروهای خارجی را به بازار ایران بدهند و مانع از رانت بزرگ و مفسده‌انگیزی شوند که در صنعت خودرو حاکم است.

نوسانات قیمت خودرو رابطه مستقیم با نوسانات نرخ ارز دارد و با در نظر گرفتن احتمال نزولی شدن قیمت ارز، مردم می‌توانند ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار را بپذیرند. برای سامان دادن به آشفتگی بازار خودرو علاوه بر منطقی شدن نرخ ارز، اعمال مجموعه‌ای از سیاست‌های اصلاحی توسط تصمیم‌گیران صنعت و اقتصاد کشور ضروری است.

ایسنا