رونق زمستانه در خودروسازی

رشد کمی و کیفی خودرو و به دنبال آن ساماندهی بازار از جمله وعده‌هایی است که کلید آن قرار است از زمستان امسال زده شود هرچند که مقدمات آن در آذرماه چیده شده است. حالا سوالی که مطرح می‌شود این است که زمستانه صنعت خودرو در ۱۴۰۰ چگونه خواهد بود؟

در این زمینه نشانه‌هایی وجود دارد دال بر اینکه خودروسازی کشور در زمستان سال‌جاری به نسبت ۳فصل گذشته با سرعت بیشتری در جاده تولید و عرضه حرکت خواهدکرد. افزایش تولید در آذرماه، بهبود وضعیت عرضه به واسطه افزایش قیمت و تکمیل خودروهای ناقص سه نشانی است که بر اساس آنها پیش‌بینی می‌شود وزارت صمت و شرکت‌های خودروساز در فصل زمستان تا حدودی به وعده‌های خود جامه عمل بپوشانند.

این نشانه‌ها می‌گویند خودروسازی کشور به‌طور حتم در زمستان با رشد تولید و عرضه روبه‌رو خواهد بود.  در این زمینه آمارهای ارائه شده در سامانه کدال سازمان بورس حکایت از آن دارد که ایران‌‌‌خودرو، سایپا و پارس‌‌‌خودرو در مجموع ۶۴۹‌هزارو ۷۹۵ دستگاه انواع محصول سواری در ۹ ماهی که از سال‌جاری گذشت در خطوط تولید خود نهایی کردند. این میزان تولید در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۵/ ۳درصدی و نسبت به آبان‌‌‌ماه نیز رشد ۴درصدی را تجربه کرده‌‌‌اند.

به نظر می‌رسد ریشه این افزایش تولید را باید در افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو که مجوز آن در نیمه آذرماه صادر شد، جست‌وجو کرد. درست است که طبق اطلاعیه‌ای که خودروسازان در کدال منتشر کردند آنها این امکان را در اختیار داشتند که مجوز افزایش قیمت یاد شده را از ابتدای آذرماه روی محصولات خود اعمال کنند اما به نظر می‌رسد تاثیر این مجوز افزایش قیمت به صورت کلی خود را در وضعیت تولید و عرضه زمستانه خودروسازان نشان خواهد داد. اما نشانه‌های بهبود وضعیت عرضه خودروسازان در زمستان ۱۴۰۰ چیست؟

شرکت‌های خودروساز از دو مسیر این امکان را دارند که سر و سامانی به وضعیت عرضه خود در ۳‌ماه چهارم سال‌جاری دهند. مسیر اول مربوط به افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو است. خودروسازان مجوز افزایش قیمت خود را در نیمه آذرماه دریافت کردند، اما به‌رغم اینکه مجوز افزایش قیمت، تاثیر خود را روی تولید گذاشت اما بررسی اطلاعات منتشر شده در سایت کدال در ارتباط با آمارهای فروش خودروسازان نشان می‌دهد این اتفاق نتوانست آن‌طور که باید و شاید بر وضعیت عرضه شرکت‌های خودروساز اثرگذار باشد.

با توجه به اینکه خودروسازان فصل زمستان را طوری آغاز کردند که مجوز افزایش قیمت را در جیب داشتند این مساله می‌تواند سبب شارژ مالی آنها در آخرین فصل از سال ۱۴۰۰ شده و جاده عرضه خودروسازان را در زمستان عریض کند. اما مسیر دیگری که می‌تواند روی نمودار عرضه خودرو اثر مثبت بگذارد بحث تکمیل خودروهای ناقص مانده در پارکینگ‌هاست. شرکت‌های خودروساز پیش‌تر در مهرماه از برنامه خود برای تکمیل محصولات ناقص تا پایان آبان ماه سال‌جاری رونمایی کردند.

اما به نظر می‌رسد این برنامه به نوعی با افزایش قیمت‌های کارخانه‌ای خودرو گره خورده بود. افزایش قیمت آبان ماهی خودرو در مبدا و لغو آن توسط ابراهیمی رئیسی رئیس‌جمهور،  برنامه خودروسازان را برای تکمیل خودروهای ناقص در موعد مقرر به‌هم ریخت اما حالا که بار دیگر مجوز افزایش قیمت برای خودروسازان صادر شده و خبری از لغو آن نیست این اتفاق می‌تواند کمک کند تا خودروسازان بار دیگر به فکر خلوت کردن پارکینگ‌های خود از محصولات ناقص بیفتند.

چنانچه خودروسازان بتوانند از مسیر افزایش قیمت خودروهای ناقص خود را تکمیل کنند این مساله می‌تواند شرایطی را فراهم کند تا این خودروها هرچه زودتر برای مشتریان فاکتور شوند. بنابراین بخش عرضه نیز مانند تولید با افزیش قیمت از دو مسیر یاد شده شارژ خواهد شد. به این ترتیب رشد ۱۸‌درصدی قیمت‌ها از یک طرف انگیزه تکمیل خودروهای ناقص را به خودروسازان خواهد داد که تاثیر آن در آمارهای زمستانه نمودار خواهد شد و از سوی دیگر رشد تولید را که حرکت آن از آذرماه آغاز شده، تداوم خواهد بخشید. بر این اساس به دنبال تکمیل خودروهای ناقص و رشد تولید، فروش نیز روند صعودی به خود خواهد گرفت. بنابراین همان‌طور که زمستان سال گذشته به واسطه انتخابات آمریکا، بازار خودرو پس از مدت‌ها روی خوش به خود دید در سال ۱۴۰۰ نیز صنعت خودرو وضعیت بهتری پیدا می‌کند.

  افت فروش، رشد درآمد
خودروسازان بر اساس پیش‌بینی‌ها از دو مسیر افزایش درآمد و تکمیل خودروهای ناقص می‌توانند سر و سامانی به عرضه خود دهند.

فعلا عرضه خودروسازان در پایان آذرماه آن‌طور که باید و شاید رشد نکرده، دلیل آن هم این است که خودروسازان هنوز نتوانسته‌اند قیمت‌های جدید را به‌صورت کامل در فروش‌های خود اعمال کنند. افزایش درآمد خودروسازی سبب عریض شدن جاده نقدینگی می‌شود که این اتفاق می‌تواند روند تکمیل و عرضه خودروهای ناقص را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد. افزایش درآمد در پایان آذرماه سال‌جاری به نسبت مدت مشابه سال گذشته اتفاق افتاده است.

سه خودروساز بزرگ کشور سال گذشته در پایان فصل پاییز در مجموع بیش از ۳۸‌هزار و ۶۰۰‌میلیارد تومان درآمد را در صورت‌های مالی خود ثبت کردند. غول‌های جاده مخصوص در پایان آذرماه امسال توانستند بیش از ۳۴‌هزار و ۲۰۰‌میلیارد تومان به درآمد سال گذشته خود اضافه کنند و حدود ۷۲‌هزار و ۹۰۰‌میلیارد تومان را در صورت‌های مالی خود تا پایان فصل پاییز ۱۴۰۰ درج کنند. بنابراین خودروسازان از ناحیه فروش محصولات تولیدی رشدی بیش از ۸۸‌درصدی را تجربه کردند. آنها در پایان آذرماه در مجموع بیش از ۶۲۷‌هزار و ۱۰۰ دستگاه از محصولات حاضر در سبد محصولاتی خود را برای مشتریان فاکتور کردند.

مقایسه این تعداد فروش با فروش سال گذشته خودروسازان در همین بازه زمانی از افت فروشی حدود ۱۰‌درصدی حکایت دارد. ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو سال گذشته حدود ۶۹۶‌هزار و ۱۰۰ دستگاه خودرو فروختند. اما چگونه است که با افت ۱۰‌درصدی فروش، خودروسازان توانسته‌اند درآمد خود را حدود ۸۸‌درصد رشد دهند؟

دلیل این مساله را باید در کسب ۲ مجوز افزایش قیمت در سال‌جاری ( حدود ۲۷‌درصد) و همچنین تغییر مسیر خودروسازی در تولید محصولات جست‌وجو کرد. شرکت‌های خودروساز در کنار تلاش برای کسب مجوز افزایش قیمت از سوی سیاستگذار کلان خودرو، خود نیز آستین‌ها را بالا زده و با تغییر در سبد محصولاتی سهم خودروهایی که زیان بیشتری را به آنها تحمیل می‌کرد کاهش داده و به جای آن تولید محصولاتی که به کمک فروش آنها سود در صورت‌های مالی خود ثبت می‌کردند یا زیان کمتری برای آنها داشت را در دستورکار قرار دادند. حال به سراغ جزئیات فروش سه خودروساز بزرگ کشور می‌رویم تا افت‌وخیز فروش را در خودروسازی کشور تا پایان فصل پاییز بررسی می‌کنیم.  

ایران خودرو با فروش نزدیک به ۳۰۹‌هزار دستگاه تا پایان آخرین ماه از فصل پاییز  ۱۴۰۰بیشترین فروش را در میان سه خودروساز بزرگ کشور داشت. این خودروساز به تنهایی نزدیک به ۴۹‌درصد از فروش را دربازه زمانی ذکر شده به خود اختصاص داده است. ایران‌خودروهایی با این سهم از فروش به دلیل افت فروشی که تجربه کرده بیشترین سهم را در افت فروش کل نیز دارد. در میان محصولات ایران خودرو، گروه پژو بیشترین سهم از فروش را دارد. آبی‌های جاده مخصوص تا پایان آذرماه سال‌جاری در مجموع حدود ۲۱۱‌هزار و ۳۰۰ دستگاه از محصولات این گروه را فروختند.

مقایسه تعداد فروش گروه پژو در بازه زمانی یاد شده در امسال به نسبت سال گذشته در همین زمان حدود ۳۸‌درصد افت کرده است. به‌رغم این افت تولید اما درآمد ایران‌خودرو از ناحیه فروش گروه پژو حدود ۴۴‌درصد افزایش داشته است. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص از فروش گروه پژو تا پایان آذرماه سال‌جاری در مجموع بیش از ۲۷‌هزار میلیارد تومان به حساب خود واریز کرد. غول آبی جاده مخصوص در فروش گروه سمند نیز با افت مواجه شدند.

این خودروساز تا پایان پاییز ۱۴۰۰ بیش از ۳۸‌هزار دستگاه از اعضای خانواده سمند را برای مشتریان خود فاکتور کرد. این در حالی است که سال گذشته در همین بازه زمانی آبی‌های جاده مخصوص بیش از ۴۰‌هزار و ۴۰۰ دستگاه انواع سمند فروختند. بنابراین فروش سمند در بازه زمانی یاد شده حدود ۶‌درصد افت کرد.

ایران‌خودرویی‌ها از محل فروش این تعداد سمند در سال‌جاری بیش از ۵ هزار و ۱۵۰‌میلیارد تومان درآمد کسب کردند. این درآمد در قیاس با درآمد سال گذشته از رشد حدود ۶۸‌درصدی حکایت دارد. بعد از گروه سمند، دنا در جایگاه سوم بیشترین تعداد فروش قرار دارد. آبی‌های جاده مخصوص توانستند در فروش این محصول رشد اندکی را در کارنامه خود ثبت کنند. فروش دنا در پایان اذرماه امسال در قیاس با اذرماه ۹۹ حدود یک‌درصد رشد کرد.

اما به‌رغم این رشد اندک در فروش درآمد ایران خودرو از قبل فروش دنا حدود ۷۹‌درصد رشد کرد. غول آبی جاده مخصوص نزدیک به ۶‌هزار و ۷۰۰‌هزار میلیارد تومان نقدینگی از این محل به حساب خود واریز کرد. با اینکه رانا جایگاه چهارم را در فروش محصولات ایران خودرو دارد اما بیشترین رشد را به نسبت فروش سال گذشته به خود می‌بیند. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص تا پایان نهمین ماه از سال‌جاری در مجموع بیش از ۱۹‌هزار و ۶۰۰ دستگاه رانا عرضه کرد. فروش این تعداد رانا در مقایسه با همین بازه زمانی در سال گذشته بیش از ۱۲۹‌درصد رشد داشته است.

نقدینگی این خودروساز نیز از محل فروش این تعداد رانا بیش از ۲۱۰‌درصد رشد را به خود دید. فروش رانا کمک کرد تا نزدیک ۳‌هزار و ۱۲۰‌میلیارد تومان وجه نقد به حساب ایران خودرو واریز شود. هایما هم در جاده رشد فروش بعد از رانا و جلوتر دنا حرکت کرد. آبی‌های جاده مخصوص توانستند فروش هایما را در پایان آخرین ماه از فصل پاییز امسال در مقایسه با همین بازه زمانی از سال گذشته حدود ۴۳‌درصد رشد دهند.

ایران‌خودرویی‌ها تا پایان آذرماه ۱۴۰۰ بیش از ۴‌ هزار و ۴۰۰ دستگاه هایما فروختند. فروش هایما کمک کرد غول آبی جاده مخصوص بیش از‌هزار و ۲۵۰‌میلیارد تومان نقدینگی جذب کند. ایران خودرو در پایان آذرماه امسال بیش از ۵‌هزار و ۳۵۰ دستگاه تارا نیز برای مشتریان فاکتور کرد. فروش تارا‌ هزار و ۳۸۰‌میلیارد تومان درآمد برای این خودروساز به همراه داشت.

حال سراغ دیگر غول خودروساز جاده مخصوص یعنی سایپا می‌رویم. این خودروساز با فروش بیش از ۲۲۶‌هزار و ۴۰۰ دستگاهی سهمی حدود ۳۶درصدی از فروش کل را به خود اختصاص داده است. نارنجی‌های جاده مخصوص طی ۹ ماهی که از سال‌جاری گذشته در قیاس با همین بازه زمانی در سال گذشته توانسته‌اند فروش خود را حدود ۱۰‌درصد افزایش دهند. غول نارنجی جاده مخصوص از محل فروش این تعداد خودرو توانسته حدود ۲۲‌هزار میلیارد و ۵۰۰‌میلیارد تومان درآمد به دست بیاورد. درآمد سال گذشته این خودروساز در همین بازه زمانی حدود ۹‌هزار و ۳۵۰ میلیاد تومان بود.

بنابراین فروش سایپا در پایان آذرماه سال‌جاری در قیاس با سال گذشته در همین بازه زمانی بیش از ۱۴۰‌درصد رشد را به خود دیده است. بیشترین سهم فروش را میان محصولات سایپا خانواده تیبا به خود اختصاص داده است. این غول خودروساز نزدیک به ۱۹۴‌هزار و ۶۰۰دستگاه انواع تیبا را برای مشتریان خود فاکتور کرد. بنابراین فروش تیبا حدود ۴۲‌درصد رشد کرده است. نارنجی‌های جاده مخصوص با فروش بیش از ۱۶‌هزار و ۴۰۰ دستگاه بعد از خانواده تیبا در جایگاه دوم فروش قرار دارد. این خودروساز با فروش این تعداد پرایدوانت حساب خود را حدود‌هزار و ۳۹۵‌میلیارد تومان شارژ کرد.

سال گذشته سایپایی‌ها بیش از ۱۵‌هزار و ۷۰۰ دستگاه پرایدوانت فروختند و بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان درآمد را نصیب خود کردند. بنابراین در تعداد فروش رشد ۵‌درصدی و در کسب درآمد رشد ۹۶‌درصدی را در کارنامه این خودروساز ثبت کرد. آمارهای کدال نشان می‌دهد سایپا در پایان آذرماه ۱۴۰۰ بیش از ۱۴‌هزار و ۸۰۰ دستگاه شاهین عرضه کرد و در قبال فروش این تعداد شاهین بیش از ۳ هزار و ۵۰۰‌میلیارد تومان نقدینگی جذب کرد. پارس خودرو به‌عنوان سومین خودروساز نیز ۱۴درصد از فروش کل را در بازه زمانی یاد شده به خود اختصاص داده است.

سومین خودروساز بزرگ کشور با فروش بیش از ۹۱‌هزار و ۷۰۰ دستگاهی توانست فروش خود را به نسبت سال گذشته در همین بازه زمانی ۴۴‌درصد افزایش دهد. درآمد آنها نیز بیش از ۱۸۰‌درصد رشد را به خود دید. این غول خودروساز تا پایان آذرماه امسال بیش از ۵‌هزار و ۶۰۰‌میلیارد تومان درآمد کسب کرد. پارس خودرویی‌ها دو محصول کوییک معمولی و گروه S200 را به صورت حق العمل کاری برای شرکت مادر خود یعنی سایپا تولید می‌کند.

پارس‌خودرو از محل فروش نزدیک به ۲۶‌هزار و ۴۰۰ دستگاه کوییک معمولی حدود ۳۶۴‌میلیارد تومان درآمد کسب کرد. تولید بیش از ۱۶‌هزار دستگاه انواع ساینا نیز بیش از ۲۲۰‌میلیارد تومان برای پارس خودرو درآمد به دنبال داشت. فروش گروه ۲۰۰q (انواع کوییک به جز مدل معمولی) بیش از ۴‌هزار و ۹۵۰‌میلیارد تومان درآمد برای پارس خودرو به دنبال داشت. این خودروساز نزدیک به ۴۸‌هزار و ۲۰۰ دستگاه انواع کوییک فروخت. گروه ۲۰۰q در تعداد فروش به نسبت سال گذشته در همین بازه زمانی رشد بیش از ۹۶‌درصدی و در کسب درآمد بیش از ۲۱۲‌درصدی را به خود دید.