تحلیل بازار خودرو ایران در تابستان ۱۴۰۴
در حالی که کمتر کسی انتظار تحول مثبتی را داشت، بازار خودرو ایران از خرداد ماه با یک سیر صعودی قیمت مواجه شد که در تیرماه نیز ادامه پیدا کرده است. این افزایش قیمت در شرایطی رخ می‌دهد که کشور درگیر تنش‌های امنیتی و نظامی (اشاره به "جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران") بوده و عملاً عرضه و تقاضای منطقی در بازار وجود نداشته است. برخی از کارشناسان این وضعیت را "ناپخته" و "غیرمسئولانه" می‌دانند و معتقدند تصمیماتی که تحت تأثیر عوامل غیر اقتصادی اتخاذ شده‌اند، به بازار خودرو آسیب جدی وارد کرده‌اند.
سردرگمی در ریشه‌یابی افزایش قیمت
همواره، افزایش قیمت خودرو به عواملی مانند رشد نرخ ارز، افزایش تعرفه واردات، مشکلات تولید و عرضه، حذف قیمت‌گذاری دستوری و تغییر در نحوه محاسبه تعرفه واردات قطعات نسبت داده می‌شد. اما به نظر می‌رسد دلیل افزایش اخیر قیمت خودرو هیچ‌یک از موارد ذکر شده نبوده و هیچ توجیه منطقی و شفافی برای آن ارائه نشده است.
این وضعیت، پیچیدگی‌های زیادی را برای مصرف‌کنندگان و فعالان بازار ایجاد کرده است:
- سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان: این سازمان، افزایش قیمت‌ها را "قانونی" اعلام کرده و مدعی است دلایل کارشناسی برای آن وجود دارد.
- شورای رقابت: در مقابل، شورای رقابت عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) را در زمینه قیمت‌گذاری زیر سوال برده و به ضعف در سیاست‌گذاری و اجرای آن اعتراض دارد.
نتیجه این تضاد و عدم هماهنگی میان نهادهای تصمیم‌گیرنده، ایجاد بلاتکلیفی و نگرانی شدید در بازار خودرو و بین مصرف‌کنندگان است. انتظار می‌رود با شفاف‌سازی سریع‌تر و هماهنگی بیشتر میان دستگاه‌های ذیربط، این مشکل حل و فصل شود.
نگرانی کارشناسان از ابلاغیه‌های زمان بحران
امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو و استاد دانشگاه علم و صنعت، پیش از این با انتقاد از آیین‌نامه اخیر واردات خودرو که همزمان با تنش‌های امنیتی و نظامی (اشاره به "جنگ") منتشر شده بود، اظهار داشت: "این مصوبه که حالا رسماً ابلاغ شده، در واقع مربوط به بحبوحه جنگ است، اما جالب آنکه انتشار این خبر دقیقاً در میانه شرایط بحرانی کشور و حملات موشکی، صورت گرفت و زمان‌بندی این ابلاغیه بسیار تأمل‌برانگیز است و نمی‌توان آن را اتفاقی تلقی کرد."
کاکایی تاکید کرده بود که انتشار این آیین‌نامه در زمان جنگ و موشک‌باران، "ضد تولید و به‌شدت تورم‌زا" است. او افزود: "این یک سیاست ضد دولتی نیست، بلکه ضد تولید و ضد توسعه‌ای است. اگرچه ممکن است عده‌ای در کوتاه‌مدت خوشحال شوند، اما آثار مخرب آن در شش ماهه دوم سال نمایان خواهد شد؛ به‌ویژه در بازار خودروهای ارزان‌قیمت که مستقیماً معیشت طبقات متوسط و پایین جامعه را هدف قرار می‌دهد. این مصوبه به جای عدالت اقتصادی، باعث تعمیق شکاف طبقاتی و افزایش تورم خواهد شد."
افزایش تقاضا علی‌رغم صعود قیمت‌ها: یک پارادوکس بازار
«ن. خدایاری»، مدیر فروش یکی از نمایندگی‌های خودرو در منطقه مجیدیه تهران، وضعیت بازار را در هفته‌های اخیر "رشد کم‌سابقه‌ای در قیمت و میزان تقاضا" توصیف می‌کند. وی در این باره می‌گوید: "در روزهای گذشته، قیمت برخی خودروها از جمله تارا حدود ۳۰ میلیون تومان افزایش داشته است. به طور کلی، بازار خودرو طی یک هفته رشد قیمتی حدود ۲۸ درصدی را تجربه کرده، این در حالی است که بسیاری از مشتریان همچنان در حال خرید هستند و نه تنها تقاضا کاهش نیافته، بلکه افزایش هم پیدا کرده است."
خدایاری می‌افزاید: "در یک روز اخیر، موفق به فروش پنج دستگاه تارا شدیم؛ آماری که در هفته‌های قبل بی‌سابقه بود. جالب است که با وجود افزایش مداوم قیمت، بازدید و تمایل مردم برای خرید بیشتر هم شده است و به نظر می‌رسد خریداران انتظار دارند قیمت‌ها در روزهای آینده بیش از این بالا برود."
او درباره سیاست‌های فروش این نمایندگی نیز توضیح می‌دهد: "ما به عنوان نمایندگی رسمی، خودروها را مستقیماً از کارخانه دریافت می‌کنیم و شرایط فروش‌مان نیز به این صورت است که مشتری ۶۰ درصد مبلغ را به عنوان پیش‌پرداخت می‌پردازد و باقی‌مانده طی مدت یک سال به صورت اقساط تسویه می‌شود."
مدیر فروش این نمایندگی همچنین درباره آینده قیمت‌ها هشدار می‌دهد: "شنیده‌ها حاکی از آن است که ممکن است از روزهای ابتدایی هفته جاری باز هم مجدداً شاهد افزایش ۸ تا ۱۰ درصدی قیمت‌ها باشیم. بنابراین اگر خریداران تصمیم قطعی برای خرید خودرویی دارند، بهتر است زودتر اقدام کنند، چرا که در روزهای آینده احتمال افزایش دوباره قیمت‌ها وجود دارد."
خرید فوری: گزینه‌ای منطقی در بازار بی‌ثبات
«م. گودرزی»، مدیر فروش مجموعه اتو مدیران شریعتی در محدوده سیدخندان، نیز بر این باور است که بازار خودرو در ماه‌های اخیر با افزایش مداوم قیمت مواجه بوده و این روند کماکان ادامه دارد. گودرزی می‌گوید: "قیمت خودرو عملاً به صورت روزانه در حال افزایش است و از ابتدای سال تا امروز، برخی مدل‌ها افزایش قیمتی بالغ بر یکصد میلیون تومان داشته‌اند. طبیعی است که در چنین شرایطی خرید زودتر، منطقی‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر از به تعویق انداختن آن است."
او درباره شرایط فروش و نحوه پرداخت اقساط نیز توضیح می‌دهد: "شرایط اقساطی ما با انعطاف و با توجه به توان مالی مشتریان تنظیم می‌شود. فروش ما به صورت قطعی انجام می‌شود؛ یعنی قیمت نهایی هنگام ثبت قرارداد تثبیت می‌شود و نوسانات بازار تأثیری بر مبلغ قرارداد ندارد." وی همچنین اشاره می‌کند: "برخی خودروها وارداتی هستند و سری‌های بعدی با قطعات وارداتی در داخل کشور مونتاژ می‌شوند. با این حال، کیفیت ساخت همچنان در سطح قابل قبولی قرار دارد و رضایت مشتریان نیز موید این موضوع است."
بیش از ۱۰۰ میلیون تومان افزایش قیمت در برخی خودروها از ابتدای سال
«ح. امیری»، مدیر فروش یک نمایشگاه خودرو در ایران‌مال، نیز با اشاره به نوسان بازار خودرو، دو روش فروش را در مجموعه خود توضیح می‌دهد:
- تحویل قطعی و فوری: این روش با تحویل خودرو ظرف ۲۰ روز و پرداخت کامل مبلغ در زمان عقد قرارداد انجام می‌شود و برای افرادی که قصد دریافت سریع خودرو دارند، مناسب است.
- پیش‌فروش شش ماهه: در این طرح، مشتریان در ابتدا مبلغی را پرداخت می‌کنند و دعوتنامه برای تکمیل وجه در پاییز صادر می‌شود که با احتساب قیمت فعلی کارخانه، مبلغ نهایی اعلام می‌گردد. تحویل خودرو در این روش در بازه آبان یا آذر ماه انجام می‌شود.
امیری در پاسخ به این سوال که آیا خرید خودرو در شرایط فعلی را توصیه می‌کند، می‌گوید: "با توجه به اینکه از ابتدای سال تاکنون قیمت برخی از خودروها بیش از ۱۰۰ میلیون تومان افزایش داشته، تردیدی نیست که خرید در مقطع فعلی، نسبت به به تعویق انداختن آن، تصمیم منطقی‌تری است. بازار خودرو در ایران نوسانی است و تجربه نشان داده که افزایش قیمت‌ها ادامه‌دار خواهد بود."
وی در پایان تأکید می‌کند: "در شرایط اقتصادی امروز، هر کالای مصرفی که خرید آن به تعویق بیفتد، معمولاً با افزایش هزینه همراه است. بنابراین اگر تصمیمی برای خرید دارید، توصیه می‌کنم آن را نهایی کنید تا در موج‌های بعدی افزایش قیمت گرفتار نشوید."
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد