عبارت دست نامرئی در بازار خودرو از کجا می آید؟

سایت انتخاب در تحلیلی در خصوص پیش فروش خودرو نوشت: واژه «دست نامرئی» برای اولین بار در کتاب نظریه احساسات اخلاقی به دست اقتصاددان شهیر اسکاتلندی, آدام اسمیت استفاده شد.

دست نامرئی می‌گوید اگر هر مصرف ‌کننده مجاز به انتخاب آزادانه آنچه که می‌خرد و هر تولید کننده مجاز به انتخاب آزادانه هر آنچه می‌فروشد و چگونگی تولید آن باشد، بازار در توزیع محصول و قیمتی که برای تمام افراد جامعه (و در نتیجه خود جامعه) سودآور باشد به تعادل خواهد رسید؛ علت آن این است که منافع شخصی، فعالین را به انجام رفتارهای مفید به طرز خوش ‌اقبال گونه‌ای ثوق می‌دهد. روش‌های کارآمد تولید به تصویب رسیده‌اند تا سود را به حداکثر برسانند. قیمت‌های پایین برای به حداکثر رساندن درآمد از طریق افزایش در سهم بازار و تضعیف رقبا شکل می‌گیرند سرمایه‌ گذاران در صنایعی که خیلی ضروری به سرمایه نیاز دارند سرمایه‌گذاری می‌کنند تا بازگشت سرمایه خود را حداکثر کنند و سرمایه خود را از کارهایی که کمترین ارزش را خلق می‌کنند بیرون می‌کشند. تمامی این تأثیرات به صورت پویا و خود به خود شکل می‌گیرد. با این تفسیر باید پرسید آیا عبارت «دست نامرئی» می‌تواند بازار خودرو را به آرامش برساند؟

جواب این سوال خیر است. چون که اگر در یک بازار معمولی و بدون رفتارهای انتظاری تورمی بودیم ممکن بود که با تبعیت از اصول «دست نامرئی» بتوانیم این بازار را به ثبات برسانیم ولی این روزها رفتارهای شکل گرفته در بازار خودرو شرایط دیگری دارند.

وقتی در جامعه به خاطر افزایش یکباره قیمت دلار «تورم انتظاری» شکل می گیرد و مردم انتظار دارند قیمت همه کالاها بویژه کالاهایی که ویژگی سرمایه گذاری دارند پس از افزایش قیمت دلار، افزایش پیدا کند و به نوعی انتظار تورم در ذهن آنها شکل می‌گیرد به سمت کالاهای سرمایه‌ای نظیر خودرو هجوم می‌برند تا بتوانند از این افزایش قیمت‌ها سودی نصیب خود کنند .همین هجوم تقاضا به بازار خودرو با این تصور عمومی که قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند، موجب یک موج گسترده تقاضا شده است. از طرف دیگر در بخش عرضه هم مشکلاتی وجود دارد که موجب شکل گیری عرضه نامتناسب گردیده است.

در چنین حالتی قیمت‌ها واقعا افزایش پیدا می‌کند و مردم با افزایش قیمت‌ها می‌گویند: «دیدید ما درست گفتیم که قیمت ها بالا می رود» تجربه تاریخی هم بر این تصور مهر تایید زده و وقتی نقدینگی در جامعه زیاد باشد، تقاضای سرمایه‌گذاری بر روی کالاهایی که امکان سرمایه‌گذاری دارند نظیر طلا و مسکن و خودرو با شکل ‌گیری این تورم انتظاری بطور جدى بالا می‌رود.

پس در تحلیل رفتارهای انجام گرفته در بازار خودرو می‌توان گفت, اگر چه نباید از اشکالات عرضه خودرو به دلایل وجود مشکلات تامین قطعات چشم پوشی کرد؛ ولی مشکل اصلی ناشی از شکل گیری تورم انتظاری است که فقط با مهار نقدینگی می‌توان با آن برخورد کرد.

منبع: دنیای اقتصاد