اهمیت قدرت خرید در بازار خودرو

هنگامی که وضعیت اقتصادی متغیر می‌شود، یکی از پالس‌هایی که در ارتباط با این متغیر، به سیاست‌گذاران اقتصادی هشدار می‌دهد، قدرت خرید است. بر این اساس با آغاز نوسانات ارزی و تحت‌تاثیر قرار گرفتن بازارهای دیگر، از جمله بازار خودرو، شاهد بودیم که قدرت خرید مردم با افت قابل ملاحظه‌ای همراه شد.

کاهش قدرت خرید مردم در بازارهای متعدد، در طول ۷ ماه اخیر به وضوح قابل مشاهده است. براساس پژوهشی در خصوص قدرت خرید خودرو از طرف مصرف‌کنندگان، نتایج قابل‌تاملی به دست آمده است. براساس این نتایج، گران بودن خودرو در ایران نسبت به میزان درآمد موجب ایجاد نگاه سرمایه‌ای به آن شده است. همین موضوع منجر به ایجاد رویکرد خودرو محوری در توسعه شهرها و همچنین سخت شدن دسترسی مردم به خودروی ایمن و بروز مشکلات در چرخه نوسازی ناوگان شده است.

در این پژوهش معلوم شده که یک کارگر ایرانی نیاز به کل ۲۸ ماه درآمد ماهانه خود برای خرید «ارزان‌ترین خودرو بازار» دارد درحالی‌که این رقم برای یک کارگر آلمانی برابر ۵ ماه است. همچنین یک کارگر ایرانی نیاز به ۱۰۱ ماه درآمد ماهانه خود برای خرید خودرو «ایمن و استاندارد» دارد درحالی‌که این رقم برای یک کارگر آلمانی برابر ۵ ماه است و اما در خصوص خانوار این پژوهش نشان داد یک خانوار ایرانی نیاز به کل درآمد ۳۲ ماه خود برای خرید یک خودرو ایمن و استاندارد دارد؛ درحالی‌که این رقم برای یک خانواده آلمانی نزدیک به یک ماه است. بدون شک کاهش قدرت خرید مردم در وضعیت کنونی روی بازار خودرو اثرگذار خواهد بود. البته این پرسش هم مطرح می‌شود که بحران اقتصادی چه تاثیری بر طرف عرضه و طرف تقاضا خواهد گذاشت؟

کارشناسان در ارتباط با تأثیرپذیری طرف عرضه و تقاضا از بحران‌های اقتصادی تاکید دارند هنگامی که نمودار شاخص‌های منفی اقتصادی صعودی می‌شود، شرایط اقتصادی مصرف‌کنندگان به خاطر کاهش قدرت خرید در وضعیت هشدار قرار می‌گیرد. از آنجا که مصرف‌کننده یا به عبارت دیگر طرف تقاضا نقش مهمی در اقتصاد دارد و از این بخش همواره به‌عنوان تحریک‌کننده بخش عرضه یاد می‌شود، بدون شک کاهش قدرت خرید مردم، بر بخش عرضه تأثیر منفی می‌گذارد. از طرف دیگر، شرکت‌های تولیدکننده به‌عنوان طرف عرضه، پیش از تأثیرپذیری از تحرک کم طرف تقاضا، از بحران‌های اقتصادی تأثیر می‌پذیرند. تأثیرپذیری بنگاه‌های تولیدی از رشد شاخص‌های منفی اقتصادی، خود را در قیمت تمام شده محصولات تولیدی، از جمله خودرو نشان می‌دهد. این افزایش قیمت تمام شده، موجب خروج مصرف‌کنندگان واقعی از بازار به خاطر افزایش قیمت کالاها و کاهش قدرت خرید آنها می‌شود. در مجموع می‌توان گفت که در زمان بحران‌های اقتصادی، طرف عرضه و تقاضا از یکدیگر تأثیرپذیری زیادی دارند.

کاهش قدرت خرید با افزایش هزینه تولید

یکی از مسائلی که همواره مورد توجه شرکت‌های خودروساز بین‌المللی قرار دارد، توسعه بازار یا به عبارت دیگر بازارسازی برای محصولات تولید شده است. برای تحقق این موضوع آنها تلاش می‌کنند تا با حضور در کشورهای کمتر توسعه یافته، ضریب فروش خودرو را افزایش دهند؛ به صورتی که آنها از طریق کاهش هزینه در خطوط تولید خود، قیمت تمام شده محصولات را پایین نگه می‌دارند. هرچه بهای تمام شده کالا کمتر باشد این احتمال وجود دارد تا قدرت خرید مردم در بازار کشورهای کمتر توسعه یافته افزایش یابد و شرکت‌های بین‌المللی بتوانند سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند. البته فرمول ذکر شده با توجه به محدودیت‌های موجود در کشور ما قابلیت تحقق ندارد. حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو، با اشاره به شرایط بازار ایران گفت: بازار ایران از استراتژی یاد شده بی نصیب است و همین موضوع در کنار مشکلات ساختاری صنعت خودرو کشور، ازجمله دولتی بودن و محدودیت شدید در بخش واردات، موجب می‌شود تا قیمت تمام شده محصولات تولیدی در کشور افزایش یابد.

این کارشناس عقیده دارد: هزینه تولید در کشور با توجه به مشکلات ساختاری که یاد شد، بالا است.

البته عوامل دیگری هم روی قیمت تمام شده اثرگذار است و موجب افزایش قیمت تمام شده خودرو در خطوط تولید خودروسازان می‌شود. این عوامل هم مورد توجه کریم سنجری قرار دارد. این کارشناس خودرو می‌گوید: افزایش هزینه‌های سربار تولید در شرکت‌های خودروساز، در کنار ساختارهای مالی و انسانی مشکل دار در این شرکت‌ها، به‌علاوه بهره‌وری پایین، موجب می‌شود تا هزینه تولید تحت‌تاثیر قرار بگیرد. در وضعیتی بخش عرضه از مشکلاتی که یاد شد، رنج می‌برد که وقوع بحران‌های اقتصادی، بیش از پیش هزینه تولید را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این کارشناس می‌گوید: بحران‌های اقتصادی مانند افزایش نرخ ارز و تورم موجب می‌شوند تا هزینه‌های تأمین در زنجیره خودروسازی کشور به میزان قابل‌توجهی افزایش یابد.

اشاره این کارشناس به افزایش هزینه‌ها در وضعیتی است که نبود بهره‌وری لازم در خطوط تولید خودروسازان داخلی به میزانی است که به شرکت‌ها اجازه نمی‌دهد تا از فضای ایجاد شده در ارتباط با کاهش حقوق و دستمزد در مقایسه با شرایط آنها در مقیاس بین‌المللی و همچنین انرژی ارزان، به نفع خود استفاده کنند. در حالی شاهد تأثیرپذیری هزینه‌های تولید از ناحیه افزایش شاخص‌های اقتصادی هستیم که این شاخص‌ها روی طرف تقاضا تأثیر منفی می‌گذارد و باعث کاهش قدرت خرید مردم می‌شود. کریمی سنجری تاکید می‌کند: افزایش هزینه‌های تولید در کنار کاهش قدرت خرید مردم، موجب افت بازار می‌شود.