سرنوشت تولید خودرو از ابتدای دی ماه چه خواهد شد؟

سرنوشت تولید خودروهایی که از ابتدای دی ماه سال جاری نمی‌توانند استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی را پاس کنند، مهم‌ترین چالشی است که صنعت خودرو در حوزه استاندارد با آن مواجه خواهد بود.

اسفند ماه سال پیش بود که سازمان ملی استاندارد ایران از افزایش شمار استانداردهای خودرویی از ۵۵ به ۸۵ مورد خبر داد و اعلام کرد که براساس تفاهم نامه‌ای میان این سازمان و وزارت صنعت، معدن و تجارت، ارتقای این استانداردها از نظر شمار و کیفیت مطرح شده است؛ موضوعی که براساس مصوبه شورای سیاست گذاری خودرو با حضور وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت، رییس سازمان ملی استاندارد، خودروسازان و قطعه سازان در دستور کار قرار گرفت.

براساس زمان بندی انجام گرفته باید تا ابتدای دی ماه سال پیش ۶۱ مورد استاندارد خودرویی اجرایی می‌شد و بعد از آن تا ابتدای تیر ماه سال ۱۳۹۷ دو مورد به ۶۱ استاندارد پیشین اضافه شد و در آخر با اضافه شدن ۲۲ مورد استاندارد خودرویی دیگر تا دی ماه سال ۱۳۹۷، شمار استانداردهای اجباری خودروهای سواری به ۸۵ مورد افزایش می‌یابد.

طبق قانون، هر استانداردی که تدوین و اعلام می‌شود برای اجرای آن باید فرصت زمان معلومی به واحد تولیدی مربوطه داده شود، قانون گذار اعلام کرده این فرصت زمانی نباید کمتر از سه ماه باشد و فقط مربوط به صنعت خودروسازی هم نیست چون که باید تولید کننده این مهلت را به منظور تغییر شرایط در اختیار داشته باشد و با توجه به این که صنعت خودروسازی به خاطر پیچیدگی نیازمند فرصت زمانی بیشتری است، پس مهلت ارائه شده توسط شورای سیاست‌گذاری خودرو تا ابتدای دی ماه سال ۱۳۹۷ و در سه مرحله زمانی تعیین شد.

فرآیند بررسی استانداردها چقدر طول می‌کشد؟

نیره پیروزبخت رییس سازمان ملی استاندارد ایران اخیراً در خصوص اجرای استانداردهای ۸۵ گانه و اینکه چه زمانی تولید خودروهای فاقد این استانداردها متوقف می‌شود، اعلام کرد که شروع این طرح از دی ماه سال جاری کلید می‌خورد و پس از شروع طرح، به مدت یک سال باید کار ارزیابی خودروها توسط سازمان ملی استاندارد ایران انجام شود و اگر در طول این ارزیابی‌ها معلوم شد خودرویی از استانداردهای ۸۵ گانه تعیین شده برخوردار نیست، آن گاه با توقف تولید مواجه می‌شود.

وی همچنین چندی پیش در پاسخ به ایسنا، با اشاره به این که وزارت صنعت، معدن و تجارت در پی این بود که تاریخ یکم دی ماه سال جاری به یکم دی ماه سال ۱۳۹۸ موکول شود و در این رابطه اختلاف مفهومی میان این وزارتخانه و سازمان ملی استاندارد وجود داشت که در آخر قرار شد از ابتدای دی ماه سال جاری بررسی و نظارت توسط سازمان ملی استاندارد شروع شود و اگر خودروسازان نتوانند استانداردهای اعلام شده را پاس کنند با توقف خط تولید مواجه می‌شوند.

وی ادامه داد: وزارت صنعت، معدن و تجارت تصور کرده بود که سازمان ملی استاندارد ایران از ابتدای دی ماه سال ۱۳۹۸ بازرسی و نظارت بر رعایت استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی را شروع می‌کند و به همین خاطر هم درخواست کردند که اجرای این طرح یک سال به تعویق بیفتد. لازم به ذکر است؛ بعد از آغاز تاریخ یاد شده ممکن است فرآیند بررسی و نظارت به طول بنیجامد و حتی یک خودرو نزدیک به ۱.۵ سال بعد با توقف خط تولید مواجه شود، ولی موضوع قطعی این است که از ابتدای دی ماه سال جاری کنترل و بازرسی توسط سازمان ملی استاندارد در خصوص رعایت استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی شروع می‌شود.

با چه خودروهایی مدارا خواهد شد؟

رییس سازمان ملی استاندارد ایران اعلام کرده بود با توجه به وضعیت پیش روی صنعت خودروسازی در صورت حصول اطمینان از رعایت استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی توسط خودروساز، این امکان وجود دارد که در خصوص برخی استانداردها که رعایت ایمنی آن‌ها ساده نیست، به مدت یکسال فرصت زمانی داده شود.

وی در جواب به این که با وضعیت خاصی که صنعت خودرو در سال جاری با آن مواجه شده و پیش بینی شرایط این صنعت با توجه به تحریم‌های پیش رو، آیا از سازمان استاندارد درخواستی به منظور مدارا با خودروسازان برای رعایت استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی شده است یا خیر؟ بیان کرد که هنوز چنین موضوعی از طرف هیچ بخشی به ما اعلام نشده است ولی سازمان استاندارد هم جزئی از مجموعه دستگاه‌های کشور است و می‌دانیم که تحریم قطعات خودرو جزو تحریم‌های اولیه است و به تبع آن برای صنعت خودروسازی کشور مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

پیروزبخت یادآوری کرد موضوعی که به آن تاکید داریم این است که علی‌رغم وجود مسائل و مشکلات پیش رو، صنعت خودروسازی نباید کیفیت خودرو را کاهش دهد و صحبتی هم با سازمان استاندارد مبنی بر این که از مواضع خود کوتاه بیاید، نشده است.

رییس سازمان ملی استاندارد ایران با ذکر این که این سازمان هم خود را با وضعیت روز کشور منطبق می‌کند، تاکید کرد به شرطی که خودروسازان تمام تلاش خود را انجام دهند و به سمت رعایت استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی حرکت کنند، در مورد رعایت بعضی استانداردها که رعایت ایمنی آنها ساده نیست می‌توان تا یک سال به آنها مهلت داد.

پیروزبخت با ذکر این که از تاریخ یکم دی ماه سال جاری سازمان ملی استاندارد فعالیت خود را به منظور بازرسی استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی شروع می‌کند، اظهار کرد که ممکن است بازرسی بعضی استانداردها تا ابتدای دی ماه سال ۱۳۹۸ هم به طول بیانجامد و اگر مطمئن شویم خودرویی می‌تواند طی مدت زمان بیشتری استانداردهای مربوطه را رعایت کند، قطعاً این مهلت در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.

به گفته وی در مورد رعایت استانداردهای ۶۳ گانه خودرویی که از ابتدای تیرماه سال جاری هم اجرایی شد، یک مورد بود که اعلام شد که می‌تواند تا ابتدای دی ماه سال جاری استانداردهای مربوطه را رعایت کند و این موضوع با اخذ تعهد مورد قبول سازمان استاندارد واقع شد و در زمان مقتضی قطعاً کنترل لازم در ارتباط با آن انجام می‌پذیرد.

صراحت سازمان استاندارد در اجرای استانداردهای ۸۵ گانه

رییس سازمان ملی استاندارد ایران همچنین در مورد آخرین موضع این سازمان در ارتباط با تعدیل یا حذف بعضی استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی ذکر کرد که هیچ یک از استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی حذف نخواهد شد، ولی ممکن است در خصوص رعایت برخی استاندارد زمان مورد نظر تمدید شده و جهت اجرا توسط خودروساز افزایش یابد.

پیروزبخت با اشاره به این که همه قطعات خودرو مشمول استاندارد اجباری نیستند، اعلام کرد که طبق مصوبه شورای سیاستگذاری خودرو، خودروسازان مکلف به بازرسی استاندارد قطعات خودرو هستند و هیچ یک از استانداردهای ۸۵ گانه خودرو حذف نمی‌شود.

وی همچنین با اشاره به نشست شورای سیاست‌گذاری خودرو، تاکید کرد که خودروسازان مسوول بازرسی استاندارد قطعات خودرو هستند و باید قطعاتی که مورد استفاده قرار می‌دهند، استاندارد باشد. این قطعات شامل آنهایی است که داخلی بوده و علامت استاندارد دارند و نیز قطعاتی است که وارداتی بوده و از علامت استاندارد برخوردار نیستند.

وی صحبت‌هایش را اینگونه ادامه داد که براساس استانداردهای تأیید نوع، کل خودرو مورد ارزیابی قرار می‌گیرد اما این‌که تک تک قطعات توسط سازمان ملی استاندارد ارزیابی شده باشد، این‌گونه نیست و اگر خودروسازان شکایتی در خصوص برخی قطعات دارند می‌توانند آن‌را به سازمان ملی استاندارد اعلام کنند و هیچ مشکلی در زمینه بررسی در این راستا وجود ندارد. در نهایت آن چه باید به آن تاکید کرد این است که خودروساز مکلف به بازرسی استاندارد قطعات خودرو است.

تکلیف خودروهای پیش‌فروش شده چیست!

مبهم‌ترین موضوع در مورد استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی تکلیف خودروهایی است که بعضاً تا اواسط و اواخر سال بعد پیش فروش شده‌اند! این‌که اگر به طور مثال خط تولید یک خودرو در اسفندماه سال جاری متوقف شود، سرنوشت خودروهایی که برای سال ۱۳۹۸ پیش فروش شده‌اند چیست؟

بنابراین مرحله نهایی اجرای استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی از ابتدای دی ماه سال جاری و برنامه پیش فروش خودروها که تحویل آن‌ها بعضاً به اواسط و حتی اواخر سال بعد می‌انجامد، نگرانی‌هایی را برای مشتریان به وجود آورده است، اگرچه که در همین خصوص رییس سازمان ملی استاندارد اعلام کرد که برنامه پیش فروش تا زمانی‌که مورد تأیید این سازمان قرار گرفته، مشکلی ندارد.

سرنوشت فاز اول و دوم

لازم به ذکر است، با اجرای فاز اول استانداردهای جدید اجباری خودرو از اول دی ماه ۱۳۹۶، تولید ۲۵ خودروی سواری و سنگین جاده‌ای از جمله خودروهای MVM 315 سدان، MVM 550، تیگو ۵، سایپا ۱۳۱ و سایپا ۱۳۲ دوگانه‌سوز، سایپا ۱۴۱ بنزینی و دوگانه‌سوز، آریو ۱۵۰۰ سی‌سی، پژو پارس با موتور XUM، وانت تک کابین و دو کابین مزدا بنزینی و دوگانه‌سوز، وانت کارا ۱۷۰۰(بنزینی و دوگانه‌سوز)، آسا B 50F، لیفان ۶۲۰، لیفان X50، لیفان X60، جک و J5 هیوندای I10 از دستور کار خودروسازان خارج شد.

علاوه بر خودروهای سواری اعلام شده، خودروهای سنگین کشنده نیمه تریلر آکسور مدل ۱۸۴۳ LS، کامیون فاقد اتاق بار دانگ فنگ مدل K1051S، کشنده نیمه تیریلر اسکانیا مدل R440LA، کشنده نیمه تریلر اسکانیا مدل R460LA، کشنده نیمه تریلر FAW مدل J6-CA 4250، کشنده نیمه تریلر FAW مدل J6-CA4180 و اتوبوس بین شهری درسا با موتور اسکانیا dc 13107 خودروهای سنگینی هستند که از ابتدای آذر ماه سال گذشته براساس مصوبه مربوط به توقف خط تولید خودروهای غیراستاندارد با توقف خط تولید مواجه شده‌اند.

ولی در مرحله دوم اجرای استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی، خط تولید هیچ خودرویی متوقف نشد و سه خودروی جدید هم مجوز ورود به بازار دریافت کردند و علاوه بر این، سه خودروی "سیتروئن"، "وانت آمیکو" و "FAW" مجوز ورود به بازار ایران را دریافت کردند و توانستند استانداردهای ۸۵ گانه را پاس کنند.