نکات مهم درباره وایر خودرو

وایر شمع وظیفه مهم انتقال برق خروجی از سیستم جرقه زنی به شمع های موتور را دارد. در واقع وظیفه وایر‌ها رساندن برق از کویل ‌در خودرو‌های جدید‌تر‌‌ یا دلکو ‌در خودرو‌های قدیمی ‌تر‌ به سر شمع ‌ها است.

وایر‌ها از یک طرف که به  کوئل  یا دلکو متصل می‌شوند، دارای یک سری کوچک و ساده هستند که این درپوش کار جلوگیری از ورود رطوبت به داخل محل اتصال را هم انجام می‌دهد، چون که با ورود آب و رطوبت به محل اتصال وایر، چه از طرف سر شمع‌ها و چه از طرف سر کوئل یا دلکو، نامیزان کار خواهد کرد و یا موتور روشن نخواهد شد. البته این مشکل در خودرو‌های کاربراتوری شایع‌تر از نمونه‌های انژکتوری است. این قسمت دارای یک سری فلزی است که فقط در روی خروجی‌های کوئل و یا دلکو می‌نشیند و اتصال برقرار می‌شود. اما سر دیگر آن که به شمع‌ها متصل می‌شود، کمی پیچیده‌تر است. این قسمت درپوش و نشیمنگاه، بزرگ ‌تری دارد و عمل آب‌ بندی و دفع حرارت در این منطقه مهم‌تر از سر دیگر است. جنس بیرونی این بخش معمولا از ترکیبات پلاستیکی خشک یا از لاستیک‌های ارتجاعی برای آب‌بندی بهتر ساخته می‌شود.

در داخل آن در انتهایی‌ترین بخش وایر، یک مفتول فلزی دیده می‌شود که وظیفه آن، اتصال بهتر با سر شمع‌ها و قفل‌شدن در آن است. در انتهای این درپوش، مفتول فلزی دارای کمی برجستگی می‌شود تا در اثر کارکرد و به مرور زمان و تحت کشش قرار گرفتن، از بخش درپوش جدا نشود و در داخل آن هم مغزی رسانای جریان قرار می‌گیرد که به مفتول اتصال دارد. وایر‌ها همان طور که گفته شد، انواع گوناگونی دارند اما در بسیاری از بخش‌ها با هم مشترک هستند.

عمر وایرهای شمع بسته به نوع کارخانه تولیدی و نوع خودرو بر حسب کیلومتر کارکرد تعیین می‌شود مثلا روی پاکت بعضی از وایر های شمع نوشته شده عمر مفید ۵۰ هزار کیلومتر و شاید برای جنسهای مختلف عمر آنها کمتر یا بیشتر باشد.

مشکلاتی که بر اثر خرابی وایرها  ممکن است رخ دهد:

پس از اینکه متوجه ریپ زدن ماشین و کاهش قدرت آن شدیم اول باید در حالت روشن بودن موتور، کاپوت را بالا زده و تکتک وایرها را از روی شمع جدا کنید. هر وایری را که از شمع جدا کردید، اگر پس از جدا کردن، دور موتور افت کرد و موتور به لرزش افتاد یعنی آن وایر و شمع سالم بودند و شما آن را از کار انداختید و پس از اینکه همان وایر را سر جای خود قرار دادید موتور باید به حالت اولیه خود برگردد که نشانه سالم بودن آن وایر و شمع است.

حال اگر وایر شمعی را از روی یکی از شمعها جدا کردید و موتور هیچ تغییر حالتی نداد یعنی حتی دورش هم افت نکرد و به لرزش هم نیفتاد، نشانه از این است که آن وایر یا شمع از کار افتاده بود و حتی جدا شدن آن هم تأثیری در کار موتور نداشت.

اولین اشتباه در مورد وایر‌ها این است که وقتی می‌فهمیم یک وایر خراب است، آن را با بغلی عوض می‌کنیم و انتظار داریم در مکان جدیدش بدون مشکل باشد. معمولا وایر‌ها از قسمت اتصال به شمع دچار برق‌دزدی می‌شوند اما خم کردن و شکستن آنها از قسمت وسط و ساختمان اصلی هم می‌تواند موجب عدم انتقال جریان برق و یا نشت آن به بیرون باشد. مقاومت وایر‌ها باید میزان مشخصی باشد. به طور میانگین هر متر از وایر‌ها، مقاومت داخلی در حدود ۱۶ تا ۱۸ کیلو اهم دارند. این مقاومت باعث می‌شود تا جریان در وایر جاری شود و اگر کمتر از این میزان باشد، جریان به خوبی منتقل نمی‌شود و اگر بیشتر باشد، افت انرژی و توان را در پی دارد.

این میزان را می‌توان با استفاده از یک اهم‌متر به راحتی سنجید و در صورت انحراف از مقدار استاندارد، به فکر تهیه وایر جدید بود. برای وایر خودرو که طولی در حدود نهایتا ۲۵ سانت دارد، مقاومت داخلی نباید از ۵ کیلو اهم بیشتر باشد.

هر چند که وایر دارای لایه‌های عایق حرارت است اما به معنی نسوز بودن آن نیست. برای همین باید مراقب بود تا وایر از تماس با بدنه داغ موتور دور باشد. برای این منظور نباید در صورت تعویض دانه‌ای وایر‌ها، از وایر بیش از حد بلند استفاده کرد، ضمن اینکه برخورد وایر با اشیای تیز یا نوک ابزار‌آلات هم می‌تواند موجب خراب شدن آن از درون و ایجاد برق‌دزدی شود.

برق‌دزدی وایر‌ها، معمولا با صدای تیک تیک همراه است که به راحتی شنیده می‌شود و در صورت دقت می‌توان حتی جرقه‌های آن را دید.

وایر یکی از قسمت‌های مهم در کارکرد خودرو است که معمولا عمر بالایی دارد، پس سعی کنید تا همیشه آن را از جنس‌های مرغوب انتخاب و خریداری کنید.

برای تست وایر باید از دستگاه دیاگ و اهم‌متر استفاده کرد اما راحت‌ترین راه آن، تست هنگام روشن بودن خودرو است.

برای اینکه بفهمید اشکال از کدام وایر است، ابتدا به بررسی شمع‌ها بپردازید تا از طرف شمع‌ها خیالمان راحت باشد. سپس شروع به عیب‌یابی وایر‌ها می‌کنیم.

از وایر اول شروع می‌کنیم. اولین وایر را جدا کرده و یک پیچ گوشتی یا شمع خودرو را داخل آن قرار می‌دهیم و خودرو را روشن می‌کنیم. در این حالت، برق درون وایر در جریان است و در صورت اتصال با بدن انسان می‌تواند موجب ایجاد شوک‌های الکتریکی شود. البته میزان این شوک به قدری نیست که خطری داشته باشد و فقط موجب تکان‌های خفیف می‌شود، اما در هر کاری رعایت نکات ایمنی لازم و ضروری است. پس بهتر است از انبر یا دستکش استفاده کنیم تا از این شوک‌ها هم دور باشیم.

شمع یا پیچ گوشتی را به یک قسمت از بدنه خودرو نزدیک می‌کنیم تا قوس‌های الکتریکی را با چشم ببینیم. با توجه به شدت و یکسان بودن این جرقه‌ها می‌توان به سلامت و کارکرد وایر تا حدودی پی برد. این آزمایش را تا وایر آخر انجام می‌دهیم و وایر خراب را پیدا کرده و آن را تعویض می‌کنیم. البته عمر وایر را در خودرو‌های معمولی و متوسط امروزی نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ هزار کیلومتر می‌دانند و این مقدار برای زمانی است که وایر در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد. راه دیگر تست وایر، با استفاده از شمع خود موتور است؛ یعنی وایر را زمانی که خودرو روشن است از سر شمع جدا می‌کنیم و به کارکرد موتور دقت می‌کنیم.

اگر از سلامت شمع‌ها مطمئن باشیم، کندن وایر سالم موج تغییر در کارکرد موتور می‌شود و جدا کردن وایر خراب فرقی در کارکرد پیشرانه نخواهد داشت.

نکته مهم در مورد کندن و برداشتن وایر این است که هیچ‌گاه وایر را از قسمت سیم اصلی نکشیم و همیشه از کلاهک‌های دو طرف برای کندن وایر از نشیمنگاهش استفاده کنیم. گرفتن وایر از قسمت سیم اصلی به راحتی باعث پاره شدن و یا جدا شدن آن از اتصالات دو سر آن می‌شود.

تسنیم