توزیع رانت دولتی برای واردکنندگان خودرو

از ابتدای سال جاری، گزارش‌های متعددی در مورد توقف یا اختلال در روند ثبت سفارشات واردات خودرو منتشر شده که بسیاری از واردکنندگان بزرگ خودرو نیز آن را تأیید کرده‌اند. این موضوع باعث نگرانی خریداران و علاقه‌مندان به خرید خودرو شده است.

دلایل توقف یا کاهش ثبت‌سفارش

برخی از منابع خبری علت این اختلالات را کمبود منابع ارزی و عدم تخصیص ارز کافی برای واردات اعلام کرده‌اند. در عین حال، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این توقف یا کندی در ثبت سفارش‌ها ممکن است به دلیل مدیریت تقاضاهای باقی‌مانده از سال گذشته و تعیین تکلیف آن‌ها باشد. از آنجا که حجم ثبت سفارش‌ها سال گذشته بالا بوده، برخی از این سفارشات به سال جاری منتقل شده و این امر، بر روند ثبت سفارش‌های جدید تأثیر گذاشته است.

پیامدهای عملی

به گفته یک منبع آگاه، برخی شرکت‌های واردکننده (خصوصاً شرکت‌های بزرگ) وقتی به سایت ثبت سفارش مراجعه می‌کنند، با پیامی مواجه می‌شوند که نشان می‌دهد «سقف اعتباری به پایان رسیده و پرونده وارداتی قابل پشتیبانی نیست». این پیام به روشنی نشان‌دهنده عدم توانایی برخی از این شرکت‌ها در ثبت سفارش جدید است.

سوالات نگران‌کننده

حال سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا برخی از شرکت‌های واردکننده در مقاطعی اجازه ثبت سفارش دارند ولی برخی دیگر از این امکان محروم هستند؟ نکته جالب این است که در آخرین اطلاعیه مربوط به عرضه خودروهای وارداتی، نام شرکت‌های بزرگ معروف مانند معین خودرو، کرمان موتور و سایپا که در گذشته در لیست واردکنندگان برتر بودند، غایب است.

علت اصلی مشکل کجاست؟

این منبع آگاه اشاره می‌کند که سازمان توسعه تجارت در این زمینه دخالتی ندارد و مشکل اصلی از طرف بانک مرکزی است که به دلیل عدم تخصیص ارز مورد نیاز به وجود آمده است. به گفته او، بانک مرکزی برای برخی شرکت‌ها سقف‌های ارزی واردات خودرو را بسته است و این موضوع منجر به عدم ثبت سفارش خودرو برای بسیاری از واردکنندگان شده است.

مهدی ضیغمی، مدیر طرح واردات خودرو در وزارت صنعت، معدن و تجارت، نیز تأکید کرده که از میان ۶۵ شرکتی که موفق به دریافت مجوز واردات خودرو شده‌اند، ۳۵ شرکت در حال حاضر اقدام به واردات می‌کنند. او همچنین یادآور شده که واردات خودرو انحصاری نیست و هر شرکتی که شرایط لازم را داشته باشد، می‌تواند مجوز واردات بگیرد.

جمع‌بندی

در حال حاضر ۶۵ شرکت مجاز به واردات خودرو هستند و بانک مرکزی باید ارز تخصیصی به این شرکت‌ها را مدیریت کند. برای هر شرکت بنا به خودروهایی که ثبت سفارش کرده، سقف ارزی تعیین می‌شود و تا زمانی که آن‌ها خودروهای ثبت‌سفارش‌شده را وارد نکنند، نمی‌توانند سفارش جدیدی ثبت کنند. این در حالی است که کسری از شرکت‌های واردکننده که از سقف اعتباری خود استفاده نکرده‌اند، هنوز قادر به ثبت سفارش هستند.