عامل اصلی افزایش قیمت خودروها چیست؟

مواد اولیه موثرترین عامل در تعیین قیمت خودروها هستند. فولاد، آلومینیوم، مس و محصولات پتروشیمی به عنوان اصلی‌ترین مواد اولیه در صنعت خودروسازی با کوچکترین نوسان قیمتی می‌توانند باعث افزایش قابل توجه قیمت خودرو شوند. ایران در عمده صنایع مرتبط با مواد اولیه صنعت خودروسازی خودکفا است و خیلی از این مواد اولیه مانند فولاد به طور بومی و با خودکفایی به تولید می‌رسند.

عرضه مواد اولیه صنعت خودروسازی بر اساس قانونی در سال ۱۳۹۰، به بورس کالا و با نرخ جهانی محول شد. با تصویب و اجرای این قانون صنعت خودروسازی ملزم به خریداری مواد اولیه از سرمایه گذاران و تأمین کنندگان بورس کالا با قیمت جهانی شد. این بدان معنا است که طی ۸ سال پیش خودروسازان مواد اولیه و ابتدایی بومی و داخلی کشور را با احتساب نرخ ارز و قیمت جهانی خریداری کرده‌اند و نوسانات نرخ ارز باعث جهش قیمت این مواد اولیه و در نتیجه خودروهای تولیدی شده است. پرونده خودکفایی با نرخ دلار آنچنان عجیب و پیچیده است که خودکفایی در صنعت خودرو را به طور کامل زیر سؤال برده است و باعث افزایش روز افزون قیمت خودرو بر اساس نرخ دلار شده است.

مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه سازان ایران در تشریح این موضوع گفت : با تصویب این قانون در سال ۱۳۹۰، پایه اکتشاف قیمت مواد اولیه داخلی در بورس کالا، قیمت جهانی مواد اولیه اعلام شد و به نسبت عرضه و تقاضا این قیمت تغییر می‌کند. بیگلو افزود : برای مثال اگر نرخ جهانی یک کیلو ورق آهن در جهان یک دلار است، این نرخ در قیمت روز دلار بانک مرکزی یا هر نوع دلار مبادله‌ای رایج ضرب می‌شود و بر همین اساس به مصرف کننده داخلی از جمله خودروسازان به فروش می‌رسد.

دبیر انجمن قطعه سازان با غیر منطقی خواندن این روش محاسبه گفت: چنین روش قیمت گذاری به آن معنا است که مواد اولیه استخراج شده از خاک ایران با نرخ دلار به شرکت‌های ایرانی فروخته می‌شود و این موضوع جای تأسف دارد. وی افزود: با این کار دلار جایگزین ریال شده است و عملاً فواید خودکفایی زیر سؤال می‌رود.

این قانون اگرچه غیرمنطقی و عجیب به نظر می‌رسد اما با این حال طرفدارانی دارد که قاچاق این مواد اولیه را بهانه اصلی قیمت گذاری آن بر اساس نرخ جهانی عنوان می‌کنند. بیگلو در این زمینه گفت : طرفدران این قانون می گویند اگر جز این روش اجرا شود، به علت قیمت پایین این مواد، قاچاق به مشکل بزرگی بدل می‌شود و دلالان آن را صادر و یا در بازار داخل عرضه می‌کنند. بیگلو اضافه کرد: به خاطر آنکه مسئولان نمی‌توانند کنترل درستی روز مرزها و موضوع قاچاق داشته باشند چرا باید فشار افزایش قیمت روی دوش عموم جامعه باشد؟

دبیر انجمن قطعه سازان ایران وابستگی اقتصاد و صنعت خودرو به دلار را مشکل بزرگی عنوان کرد و افزود: در بحث خودرو و قطعات تا کنون به صورت میانگین به ۸۰ درصد داخلی سازی دست پیدا کرده‌ایم اما با قانون‌گذاری خرید مواد اولیه به نرخ جهانی، قیمت مواد اولیه هم به همان نسبت رشد می‌کند و خودکفایی بیهوده می‌شود. بیگلو با اشاره به گله همیشگی مردم از قیمت بالای خودروهای تولید داخل با وجود داخلی‌سازی گفت: نتیجه عرضه مواد اولیه با قیمت جهانی و با نرخ دلار این می‌شود که موارد داخلی سازی شده در خودروها هم با نرخ دلار افزایش پیدا می‌کنند.

بیگلو در تشریح راهکار انجمن قطعه سازان ایران گفت: شرکت‌های فولادی و پتروشیمی‌ها راهکاری به نام «مچینگ» دارند که در این سیستم شرکت‌های مصرف‌کننده مواد اولیه ارزیابی و احراز هویت می‌شوند و اثبات می‌شود که تولید کننده واقعی هستند و به مواد اولیه نیاز دارند، سپس بر اساس نیاز مصرف مواد اولیه کالا مورد نظر به آن‌ها به اندازه نیاز فروخته می‌شود. در حال حاضر مبنای قیمت‌گذاری این سیستم دلار و قیمت جهانی است اما پیشنهاد ما این است که شرکت‌های دارای کد مچینگ و با سابقه مصرف مواد اولیه، بتوانند مواد اولیه را با قیمت تمام شده و سود تجاری خریداری کنند و در صورت نیاز به خرید مازاد به بورس کالا مراجعه کنند و با نرخ جهانی آن را خریداری کنند. دبیر انجمن قطعه سازان افزود: شرکت‌های قطعه‌ساز در پایان سال ۱۳۹۶، هر کیلو ورق فولاد را ۳ هزار تومان خریداری می‌کردند در حالی که این قیمت هم اکنون به ۸ هزار تومان رسیده است و افزایش حدود سه برابری نرخ دلار روی قطعات خودرو هم اعمال شده است.

بیگو میزان کاهش قیمت خودروهای تولید داخل در صورت عرضه منصفانه مواد اولیه را محسوس خواند و گفت: در صورت عرضه مواد اولیه با نرخ منصفانه، قیمت خودروهای تولید داخل می‌تواند به صورت میانگین تا ۱۰ میلیون تومان کاهش پیدا کند. وی افزود: این عدد برای هر خودرو با توجه به وزن، آلیاژهای مورد نیاز و ... متفاوت است اما به صورت کلی تأثیر قابل توجهی روی قیمت خودروها می‌گذارد.

دبیرانجمن قطعه سازان محصولات آهن ( ورق، مفتول یا بلوک) ، مس ، آلومینیوم و محصولات پتروشیمی ( مواد اولیه پلیمری) را اصلی‌ترین مواد اولیه مورد استفاده در صنعت خودروسازی عنوان کرد که مشمول قیمت گذاری بر اساس دلار می‌شوند و افزود: نزدیک به ۵۰ درصد قیمت گذاری خودرو مرتبط با این مواد اولیه است.

بیگلو در پاسخ به سوالی در زمینه افرادی که از اختلاف نرخ دلار و ریال در این روش سود می‌برند گفت: سود این روش تنها به دولت می‌رسد چون که عمده شرکت‌های تولید کننده مواد اولیه متعلق به دولت هستند. بیگو اضافه کرد: اگر به صورت‌های سالیانه شرکت‌ها دقت کنید خواهید دید که خودروسازان هر سال با ضرر و زیان‌های فراوان رو به رو می‌شوند در حالی که شرکت‌های فولادی با حاشیه سود قابل توجه، همان سال را به پایان می‌رسانند.

عصر خودرو