پیشنهاد بانک مرکزی برای پرداخت تسهیلات ارزی به تولید‌کنندگان خودرو

تولید خودرو در وضعیتی از بهمن‌ماه سال پیش روند افزایشی به خود گرفت که در خردادماه امسال این روند متوقف شد. آنچه مشخص است رشد تولید در گروه‌های خودروساز به‌واسطه تزریق تسهیلات چهار هزار میلیاردی به قطعه‌سازان کشور بوده تا تأمین قطعه در خطوط تولید خودروسازان روان شود. همزمان با تشدید تحریم‌های بین‌المللی و افزایش بدهی خودروسازان به شرکت‌های قطعه‌ساز تأمین قطعه در خطوط تولید به سختی انجام می‌گرفت، به همین خاطر دولت برای جلوگیری از کاهش بیشتر تولید با تسهیلات ۱۱ هزار میلیاردی در دو بخش ریالی و ارزی شامل چهار هزار میلیارد تومان و ۸۴۴ میلیون یورو به خودروسازان موافقت کرد. با پرداخت تسهیلات چهار هزار میلیاردی در بهمن‌ماه سال اخیر تولید خودرو از روند نزولی خود خارج شد حال آنکه در وضعیت فعلی چشم‌انداز روشنی برای پرداخت باقی تسهیلات وجود ندارد.

در همین حال با تشدید تولید خودروهای ناقص در گروه‌های خودروساز که طبق برآورد بعضی مقامات صنعتی به ۱۸۰ هزار دستگاه می‌رسد، خودروسازان و قطعه‌سازان بار دیگر پرداخت باقی تسهیلات وعده داده شده را به دولت گوشزد کرده‌اند. این در وضعیتی است که ظاهراً بانک‌های عامل زیر بار پرداخت تسهیلات یادشده نمی‌روند. در این زمینه چندی پیش دبیر انجمن قطعه‌سازان عنوان کرده بود که تأخیر پرداخت ۷ هزار میلیارد تومان دیگر (۸۴۴ میلیون یورو) عاملی‌شده تا میزان خودروهای ناقص در کارخانه‌ها افزایش پیدا کند. مازیار بیگلو با اعلام اینکه قرار بود با پرداخت تسهیلات ۷ هزار میلیارد تومانی، خودروهای ناقص تکمیل و راهی بازار شوند،‌ به این نکته اشاره کرده بود که با وجود آنکه بانک مرکزی دستورالعمل پرداخت این تسهیلات را به سیستم بانکی ابلاغ کرده، ولی هیچ بانکی حاضر به پرداخت این تسهیلات نیست و فقط یک بانک آن هم به طور محدود موافقت خود را اعلام کرده است. بیگلو همچنین تاکید کرده تا زمانی که پول به دست قطعه‌ساز نرسد امکان تولید محصول وجود ندارد. پس به‌نظر می‌رسد که تولید خودروهای ناقص و همچنین کاهش تولید به نوعی با پرداخت تسهیلات ۷ هزار میلیاردی گره خورده و تا دولت در این زمینه گام برندارد، قطعه‌سازان تأمین قطعه را با تأخیر انجام خواهند داد. در همین زمینه ولی بعضی خبرها حکایت از آن دارد که بانک مرکزی هم در پرداخت تسهیلات ‌باقی‌مانده به خودروسازان و قطعه‌سازان با مشکلات فنی مواجه است که به همین واسطه خبرگزاری تسنیم گفت‌وگویی با اکبر کمیجانی، قائم‌ مقام بانک مرکزی انجام داده است. در این گفت‌وگو قائم ‌مقام بانک مرکزی مروری کرده بر تخصیص تسهیلات مصوب به خودروسازان و تاکید کرده است که سال پیش بانک مرکزی در راستای تقاضاهای پی در پی هرساله خودروسازان گزارشی را آماده کرد و به شورای پول و اعتبار ارائه داد. وی ادامه داده که پس از کلی بحث در شورای پول و اعتبار سرانجام به این جمع‌بندی رسیدیم که فرصت‌هایی را به خودروسازان با رعایت مصوبات، آیین‌نامه‌ها و مقررات بدهیم؛ ضمن اینکه عوامل بازدارنده را برداشتیم و راه را باز کردیم. قائم ‌مقام بانک مرکزی با اشاره به مصوبه ۱۰ مهر سال ۱۳۹۷ شورای پول و اعتبار، افزوده است که در نشست مهر سال پیش شورای پول و اعتبار تقاضای خودروسازان مبنی‌بر جداسازی تسهیلات شرکت‌های اصلی از گروه‌های زیرمجموعه و ذی‌نفع خودروسازی را تصویب کرد.

اظهارات کمیجانی در وضعیتی است که بدهی شرکت‌های زیرمجموعه، مانع از پرداخت تسهیلات به شرکت‌های مادر می‌شد؛ به همین خاطر از سال اخیر با مصوبه شورای پول و اعتبار تسهیلات شرکت‌های اصلی از گروه‌های زیر مجموعه جدا شد. کمیجانی در ادامه اظهارات خود از امتیازات دیگر بانک مرکزی به خودروسازان می‌گوید و با یادآوری ابلاغ مصوبه مذکور در تاریخ ۳۰ مهر سال ۱۳۹۷ به بانک‌ها تاکید می‌کند که در این مصوبه همچنین بنا شد که ایران ‌‌خودرو و سایپا از شرایط نداشتن چک برگشتی و بدهی غیرجاری شرکت‌های گروه در زمان اخذ تسهیلات و ایجاد تعهدات برای شرکت‌های اصلی مستثنی شوند. این مقام مسوول در بانک مرکزی ادامه داد که در همان زمان مصوب و ابلاغ شد که ۲۰ درصد سرمایه پایه هر بانک به گروه‌های خودروسازی تسهیلات پرداخت شود. وی اضافه کرد: با وجود این، در همان ایام مسائل و مشکلاتی برای خودروسازان پیش آمد که منجر به کاهش تولید آنها و تصویب مصوبه ۲۴ آذر ۹۷ از طرف معاون نخست رئیس ‌جمهور شد. طبق آن مصوبه بانک مرکزی برای رفع مشکل کمبود نقدینگی موظف به پرداخت تسهیلات ارزی ۸۴۴ میلیون یورویی شد؛ ضمن آنکه بنا شد که سقف تسهیلات ریالی به ۲ خودروساز هم افزایش یابد. کمیجانی با تاکید بر اینکه مشکل اصلی ۲ خودروساز با قطعه‌سازان بود، تصریح کرد: بر همین اساس ۲۳ بهمن ۹۷ بانک مرکزی مقداری شرایط را سهل‌تر از مصوبه قبلی کرد  تا برای مدت یک سال خودروسازان بتوانند این تسهیلات را دریافت کنند. با توجه به اظهارات کمیجانی، قطعه‌سازان در بهمن سال اخیر تسهیلات ۴ هزار میلیارد تومانی را با مصوبه دولت دریافت کردند که همین تسهیلات منجر به رونق تولید خودرو در دو گروه خودروساز شد. قائم‌ مقام بانک مرکزی ضمن اشاره به پرداخت تسهیلات ۴۰ هزار میلیارد‌‌‌ریالی به خودروسازان ایران خودرو و سایپا گفت: بنا شد ۲۰ هزار میلیارد‌‌‌ ریال برای شرکت اصلی سایپا و ۲۰ هزار میلیارد ریال برای شرکت اصلی ایران خودرو پرداخت شود. این تسهیلات باید به نام خودروسازان و به حساب قطعه‌سازان مورد تأیید وزارت صنعت، معدن و تجارت پرداخت می‌شد. با توجه به اظهارات این مقام  مشخص است در ادامه پرداخت تسهیلات به خودروسازان بانک مرکزی هم به خاطر مشکلاتی که بانک‌های عامل به‌واسطه تحریم با آن رو به رو بودند، تحت فشار بود؛ با این حال بانک مرکزی مقدمه پرداخت تسهیلات یادشده را فراهم کرد. در این زمینه کمیجانی اضافه می‌کند که با توجه به فشار زیاد سیستم بانکی در ماه‌های پایانی سال، اما پول خودروسازان را پرداخت کردیم، ۳۹ هزار میلیارد ریال از ۴۰ هزار میلیارد ریال به خودروسازان پرداخت شد که از این مبلغ ۲۰ هزار میلیارد ریال به ایران خودرو و ۱۹ هزار میلیارد ریال به سایپا پرداخت شد.کمیجانی ادامه داد: البته ما برای کمک به بانک‌هایی که مشکل داشتند، این آمادگی را هم ایجاد کردیم که از منابع بانک مرکزی استفاده کنند. این مقام مسوول در بانک مرکزی به نکته دیگری در زمینه دریافت تسهیلات از طرف خودروسازان اشاره و عنوان می‌کند که خودروسازان تا زمانی که تسهیلات ریالی را دریافت می‌کردند، درخواست دریافت تسهیلات ارزی و ال‌سی جدید برای ترخیص قطعاتی را که از پیش وارد کرده بودند، نداشتند. وی علت این موضوع را نوسان ارزی می‌داند و تاکید می‌کند که خودروسازان تا پایان خرداد ۹۸ فرصت داشتند تا از این تسهیلات استفاده کنند؛ اما با وجود این، به موضوع نوسان ارزی تاکید داشتند. وی در تشریح این موضوع عنوان می‌کند که برای گشایش ال‌سی، نرخ ارز به ‌قیمت روز محاسبه می‌شود و خودروسازان نگران هستند در زمان نوسان قیمتی و بالا رفتن قیمت ارز، در زمان پرداخت تعهدات رقم بیشتری را به بانک‌ها پرداخت کنند. بر همین اساس خواستار دریافت تسهیلات به ‌نرخ ریالی ثابت هستند؛ اما مقررات ارزی این اجازه را به بانک مرکزی نمی‌دهد.

قائم ‌مقام بانک مرکزی از پیشنهاد این بانک به خودروسازان برای پرداخت تسهیلات ارزی در قالب یوآن و روپیه خبر داد و یادآوری کرد: خودروسازان ولی در خصوص مابه‌التفاوت قیمت ارز در زمان گشایش آل ‌سی و پرداخت تعهدات مشکل دارند، فرآیند دریافت آل‌ سی و پرداخت تعهدات حداقل ۳ ماه طول می‌کشد. در همین حال کمیجانی با اشاره به محدودیت‌هایی که در دریافت تسهیلات ارزی در بانک مرکزی وجود دارد از خودروسازان می‌خواهد که به فکر منابع جدید برای تأمین نقدینگی باشند. اظهارات وی در وضعیتی است که خودروسازان از سال پیش نسبت به فروش اموال مازاد و شرکت‌های زیرمجموعه خود اقدام کرده‌اند؛ حال آنکه به نظر می‌رسد فروش اموال هم دردی از خودروسازان دوا نکرده است. به همین خاطر همچنان به دنبال تسهیلات مصوب هستند. در ادامه این مقام بانک مرکزی با تاکید بر اینکه دولت، وزارت صمت و خودروسازان باید به‌فکر محلی برای تأمین مابه‌التفاوت تسهیلات ارزی باشند، ادامه داد: افزایش تسهیلات ریالی، رشد نقدینگی و آثار تورمی به‌همراه دارد که برای بانک مرکزی مقدور نیست.کمیجانی تاکید کرد: خودروسازان هر سال از بعضی محدودیت‌های مقرراتی، مشروط به واگذاری دارایی‌های مازاد و سهام بانک پارسیان (در مورد شرکت ایران خودرو) مستثنی شده‌اند؛ اما اقدام قابل‌توجهی در این مورد انجام نداده‌اند.

دنیای اقتصاد