بازار خودروی ایران از نگاه فایننشال تایمز

فایننشال‌تایمز نوشته است که با اعمال تحریم‌های گسترده بهای خودروهای وارداتی قدیمی در ایران به شش برابر قیمت جهانی آخرین مدل‌ها رسیده است.

این رسانه در گزارشی به وضعیت صنعت خودروسازی ایران پس از تحریم پرداخته و نوشته است که این صنعت که بزرگ‌ترین صنعت غیرانرژی در ایران است، زیر فشار اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، با مشکل مواجه شده است.

این رسانه تأکید کرده است که با وجود اینکه صنعت خودروسازی ایران درگیر تحریم گسترده است، امیدها مبنی بر اینکه واردات از کشورهایی مانند چین تأثیر محدودیت‌های آمریکا را جبران کند، محقق نشده است. ریزش ارزش ریال و کاهش درآمدهای دولتی، کمبود گسترده لوازم و قطعات و افزایش ناگهانی قیمت‌ها را به وجود آورده است که ضربه‌ای به این صنعت وارد کرده و امیدهای شهروندان برای خرید خودرو را از بین برده است.

فایننشال‌تایمز به نقل از محمدرضا، یک کارگر ساختمانی ایرانی، نوشته که او سال‌ها برای خرید پراید، ارزان‌ترین خودروی ایران، پس‌انداز کرده؛ اما خرید آن با وجود افزایش قیمت‌ها اکنون ناممکن به نظر می‌رسد.

بر‌اساس گزارش این روزنامه تحریم‌هایی که در سال ۲۰۱۸ اعمال شد - از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، آمریکا را از این توافق خارج کرد - با ایجاد مشکلاتی برای اقتصاد ایران و به‌ویژه صنعت خودروسازی این کشور که چهار درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد و سبب اشتغال بیش از ۵۰۰ هزار نفر کارگر می‌شود، به رونق پیشین این صنعت پایان داد.

شرکت‌های فرانسوی که پس از توافق هسته‌ای وارد بازار ایران شده بودند، شروع به خروج کردند. شرکت پژو قراردادهای تولیدی به ارزش ۷۰۰ میلیون یورو را لغو کرد؛ در‌حالی‌که رنو برنامه افزایش تولید به ۳۵۰ هزار خودرو در سال را کنار گذاشت.

صنعت خودروسازی ایران پس از اعمال تحریم‌های ترامپ، در ابتدا به دنبال پرکردن شکاف با تولید داخلی و واردات از چین بود. به گفته یکی از مدیران این صنعت، ایران همچنان به تولید برخی از مدل‌های پژو با نیمی از قطعات از بازار چین ادامه می‌دهد.

با این حال، خودروسازان هنوز نتوانسته‌اند با هزینه‌ای معقول تقاضای داخلی را تأمین کنند. تولید در سال ۲۰۱۷ به ۱.۵ میلیون دستگاه رسید، که یکی از بالاترین سطوح تاکنون بوده است؛ اما از آن زمان این تعداد به زیر یک میلیون در سال کاهش یافت.

در این گزارش تأکید شده است که ارزان‌ترین مدل پژو ۲۰۶ داخلی که در یکی از نمایشگاه‌های تهران در ماه جاری به فروش می‌رسد، ۵.۲ میلیارد ریال (۱۰هزارو ۸۰۰ دلار) قیمت دارد که از نظر ریالی حدود ۱۵ برابر بیشتر از ماه می‌ ۲۰۱۸، زمانی که تحریم‌ها اعمال شد و ۵.۵ برابر بیشتر از میانگین دستمزد سالانه کارگران در ایران است.

تهران در تلاش برای کاهش قیمت‌ها، ممنوعیت واردات خودرو را اصلاح کرده است. به‌تازگی اجازه ورود تعداد محدودی خودروی جدید از چین را داده است و در حال بررسی اجازه واردات خودروهای دست دوم خارجی است.

صنعت دفاعی ایران برای تولید برخی از قطعات مانند ایربگ و واحدهای کنترل الکترونیکی وارد عمل شد و در آخر سال گذشته ایران (۱۴۰۱)، تولید را به ۱.۲ میلیون دستگاه رساند. قیمت‌ها نیز در دو ماه گذشته با افزایش عرضه متعاقبا اندکی کاهش یافته است.

اما کمبودها همچنان در بخش عرضه احساس می‌شود و کسانی که قدرت خرید بالاتری دارند، مجبورند مدل‌های قدیمی‌تر برندهای خودروی محبوب خارجی را با قیمت‌های نجومی و چند برابر قیمت جهانی بخرند.

یکی از نمایشگاه‌های تهران یک مرسدس بنز صفر کیلومتر E 200 کلاس ۲۰۱۷ را به قیمت ۱۷۰ میلیارد ریال می‌فروشد که تقریبا شش برابر آخرین مدل این خودروی آلمانی در بازارهای غربی است.

حتی خودروهای خارجی کارکرده نیز قیمت‌های بالاتری دارند. یکی از دیپلمات‌های غربی در تهران می‌گوید: «شاید ایران تنها کشوری در جهان باشد که خودرو می‌خرید، سال‌ها آن را تا صد هزار کیلومتر راه می‌برد و سپس آن را به دو، سه یا حتی چهار برابر قیمت اصلی می‌فروشید».

به گفته تحلیلگران، برخی از ایرانیان خرید خودرویی را که حداقل بتواند ارزش خود را حفظ کند، به‌عنوان راهی برای محافظت از پس‌انداز خود در برابر تورمی می‌دانند که در‌حال‌حاضر ۴۹ درصد است. ریال ایران در سال گذشته بیش از یک‌سوم ارزش خود را از دست داده است.

تحلیلگران پیشنهاد کرده‌اند که بحران در صنایع کلیدی مانند بخش خودرو می‌تواند مقامات را وادار کند که به دنبال یک توافق هسته‌ای با آمریکا باشند تا از فشار اقتصادی کاسته شود.

شرق