لزوم کاهش سلطه خودروها بر مناطق شهری

از دهه ۱۹۲۰ میلادی صنعت خودروسازی، روش‌های جابجایی و مسافرت کردن انسان‌ها را متحول و مسافت‌ها را کوتاه کرد و در عین حال امکان جابجایی سریع و آسان را در اختیار آنان گذاشت.

شهرها به طوری طراحی و ساخته شدند که برای رفت و آمد خودروها فضای لازم را داشته باشند و خیلی از شهرهایی که قرن‌ها پیش از تولید خودروها بوجود آمده بودند، محل‌های عبوری و خیابان‌های خود را به طوری تغییر دادند تا برای رفت و آمد خودروها مناسب شوند.

تولید خودروها در کنار سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت‌های جاده‌ای به افراد اجازه داد تا بتوانند در مناطقی دورتر از مراکز شهری زندگی کنند. در نتیجه سکونت‌گاه‌ها به مناطق بزرگتری گسترش پیدا کردند. با این وجود با ادامه این رشد و توسعه،‌ وابستگی بشر به خودروها تهدید جدی را متوجه سلامت بشر و محیط زیست کرد.

برآوردها نشان می‌دهد بیش از یک میلیارد خودرو در جهان وجود دارد. رفت و آمد این خودروها علاوه بر آنکه مصرف انرژی را بیشتر کرده به تولید بیش از ۷۰ درصد گاز کربن دی‌اکسید (CO2) در بخش حمل و نقل و کاهش کیفیت هوای تنفسی منجر شده‌ است. همچنین رفت و آمد با خودرو عاملی در شیوع چاقی و بیماری‌های مزمن است و همچنین باعث می‌شود سالانه در جهان بیش از ۱.۲۵ میلیون نفر در سوانح جاده‌ای جان خود را از دست بدهند.

به گزارش روزنامه ایندیپندنت، مقامات شهری در نقاط گوناگون جهان اقداماتی را برای کاهش تسلط و سلطه خودروها با هدف بهره‌گیری بیشتر ساکنان شهرها و محیط زیست در نظر گرفته‌اند. البته تغییرات چشمگیر و بزرگ در برنامه‌ریزی شهری و رفتارهای فردی دهه‌ها زمان نیاز دارد تا با موفقیت همراه شود.

همچنین درحالیکه یک برنامه خاص وجود ندارد تا برای هر شهری سودمند باشد، روش‌های محدودی وجود دارند که وابستگی افراد به خودروها را کاهش داده و باعث می‌شود فضای بیشتری در اختیار عابران پیاده، دوچرخه سواران و حمل و نقل عمومی قرار گیرد. بعضی از این اقدامات به شرح زیر است:

اعمال محدودیت رفت و آمد خودرو و پرداخت هزینه "مجوز ورود به طرح"

در خیلی از شهرهای جهان مناطقی در نظر گرفته شده که رفت و آمد خودرو در آن‌ها ممنوع است یا رانندگان برای رفت و آمد در این محدوده‌ها ملزم به خرید "مجوز ورود به طرح" هستند.

این مناطق که استفاده از خودرو در آنها محدود یا ممنوع می‌شود در گستره و ماهیت با یکدیگر تفاوت دارند. در بعضی از شهرها از قبیل کپنهاگ و بروکسل رفت و آمد خودروها در بخش‌هایی از مرکز شهر کاملاً ممنوع است. البته کارآیی این محدودیت‌ها زمانی خواهد بود که مقامات شهری از حمایت‌های عمومی بهره‌مند باشند.

توسعه حمل و نقل عمومی

خیلی از افراد ساکن در حومه شهرها محدودیت‌های اعمالی در رفت و آمد خودروها را اقدامی منفی تلقی می‌کنند چون تصور می‌کنند نمی‌توانند به آسانی و سهولت به مرکز شهر رفت و آمد داشته باشند. شیوه‌ای که بتوان این نگرانی را بر طرف کرد توسعه حمل و نقل عمومی مقرون به صرفه و ایمن است.

سرمایه‌گذاری کافی در بخش حمل و نقل عمومی در طولانی مدت سوددهی دارد. شواهد نشان می‌دهد که با این راهکار در خیلی از شهرهای اروپا، آمریکا و استرالیا روند کلی استفاده از خودرو رو به کاهش است.

تغییر شکل شهرها

تحقق پیشرفت‌های چشمگیر در راستای کاهش تردد خودروها از طریق در نظر گرفتن فاکتورهای اصلی در "برنامه ریزی شهری" امکانپذیر است. برای نمونه لازم است فضاهایی با تراکم بالا، سکونت‌گاه‌های در دسترس و فضاهای سبز ایجاد شود. همچنین ضروری است شرایطی فراهم شود تا افراد بتوانند در نزدیکی فروشگاه‌ها، محل کار و مناطق تفریحی زندگی کنند. نمونه‌ای از برنامه‌های توسعه شهری در جهان در شهر مصدر امارات است که پیاده‌روی و استفاده از حمل و نقل عمومی بر استفاده از خودرو ارجحیت دارد.

ایسنا