بررسی صورت ‌های مالی خودروسازان در ۹ ماه سال جاری

طبق آمارهای رسمی، سه خودروساز مطرح کشور در حالی در ۹ ماه سال ‌جاری نسبت به بازه زمانی مشابه، با افت تعداد فروش در محصولات تولیدی خود مواجه بودند این در حالی‌است که درآمد ناشی از فروش این سه شرکت رشد ۵۲ درصدی را به خود می‌بیند.

جدیدترین آمارهای ارائه‌شده به بورس نشان می‌دهد سه شرکت بزرگ خودروساز کشور در ۹ ماه سال‌جاری باوجود رشد ۷ درصدی تولید در مجموع  حدود ۵۷۸ هزار دستگاه خودرو به فروش رسانده‌اند. این در وضعیتی است که در بازه زمانی سال اخیر، فروش ۶۳۷ هزار دستگاهی به نام این سه شرکت ثبت شده است. به این ترتیب این سه شرکت با وجود افزایش تولید از یکسو و اجرای طرح فروش فوق‌العاده از طرف دیگر، نه تنها در تعداد فروش محصولات خود رشدی نداشتند، بلکه در این زمینه  با افت حدود ۹ درصدی هم مواجه بوده‌اند. با این حال درآمدی که از فروش ۹ ماهه امسال حاصل شده است، رشد ۵۲ درصدی را نسبت به زمان مشابه به خود می‌بیند. آنچه مشخص است مهم‌ترین دلیل رشد درآمد فروش را باید در روند تغییر قیمت‌گذاری محصولات خودرویی در سال‌جاری جست‌وجو کرد. شورای رقابت در سال‌ جاری طی سه مرحله نسبت به افزایش قیمت محصولات تولیدی خودروسازان اقدام کرد. اولین مرحله در اواخر اردیبهشت ماه امسال همزمان با رونمایی از بسته فروش خودروسازان بود؛ اما مرحله دوم در شهریورماه و همزمان با رشد بی‌سابقه نرخ ارز و همچنین تورم تولید روی داد. سومین مرحله نیز در آبان ماه انجام گرفت. آنچه مشخص است با توجه به ناهمخوانی هزینه‌ نهاده‌های تولید با قیمت‌های مصوب، سیاست‌گذار خودرویی در بهار امسال اعلام کرد که قیمت‌گذاری فصلی خودرو جایگزین تعیین قیمت سالانه خواهد شد. تغییر این شیوه،  قیمت‌گذاری محصولات خودرویی را تا حدودی با تورم نهاده‌های تولید هماهنگ کرده است. این در وضعیتی است که آمارهای رسمی باز هم نشان از ضرر تولید با وجود اجرای این شیوه دارد. در هر حال آنچه مشخص است تغییر شیوه قیمت‌گذاری اگر چه تعداد محصولات به فروش‌رفته را افزایش نداده، اما در هرصورت نقدینگی مناسبی را با توجه به فروش وارد گروه های خودروساز کرده است. اما سوالی که  باز هم در این بین مطرح می‌شود این است که چرا با وجود رشد تولید و همچنین اجرای طرح‌های فروش فوق‌العاده که تاکنون ۱۰ مرحله آن تنها در شرکت ایران خودرو اجرا شده، خودروسازان نمره قابل قبولی در فروش ۹ ماهه خود کسب نکردند؟  در پاسخ به این سوال برخی دست‌اندرکاران صنعت خودرو تاکید دارند که به خاطر تعهدات معوق خودروسازان و همچنین روند رو به رشد محصولات ناقص، رشد تولید با  تعداد خودروهای به فروش رفته  ناهمخوانی پیدا کرده است. آنچه مشخص است در آمار فروش، فاکتور کردن خودرو ملاک تعداد خودروهای عرضه ‌شده به بازار است.  به این ترتیب صورت‌های مالی ارائه‌شده از طرف گروه های خودروساز در سایت کدال سازمان بورس نشان می‌دهد سه شرکت، تا پایان آذر ماه سال‌جاری توانسته‌اند در مجموع حدود  ۳۸ هزار میلیارد تومان از محل فروش محصولات سواری خود درآمد کسب کنند. حال آنکه در پایان آذر ماه سال اخیر در مجموع از محل فروش محصولات سواری خود حدود ۲۵ هزار میلیارد درآمد داشته‌اند. همچنین ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو تا پایان آذر ماه سال‌جاری توانسته‌اند در مجموع ۵۷۷ هزار و ۹۶ دستگاه خودرو به فروش برسانند؛ اما در همین بازه زمانی در سال گذشته ۶۳۶ هزار و ۷۲۲ دستگاه از محصولات تولیدی این سه شرکت به فروش رفته است. البته این میزان درآمد تنها از مسیر دریافت بهای خالص خودرو به حساب خودروسازان واریز شده است و سایر هزینه‌های مرتبط با شماره‌گذاری، بیمه، عوارض و مالیات ارزش افزوده که در فاکتور فروش درج می‌شود و از مصرف‌کننده دریافت می‌کنند را شامل نمی‌شود.

مقایسه وضعیت تولید و فروش

همان طور که عنوان شد صورت‌های مالی سه گروه مطرح خودروساز نشان می‌دهد که آنها تا پایان فصل پاییز امسال در مجموع ۵۷۷ هزار و ۹۶ دستگاه از محصولات حاضر در سبد محصولاتی خود را به فروش رسانده‌اند. اما نگاهی بیندازیم به میزان تولید شرکت‌های خودروساز تا مشخص شود آنها چه تعداد از محصولات تولیدی خود را فاکتور کرده اند؟

 سه خودروساز مطرح کشور در پایان آذر امسال در مجموع ۶۲۸ هزار و ۵۴۹ دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند. بنابراین سه خودروساز بزرگ کشور در مجموع بیش از ۸ درصد محصولات تولیدی خود را فاکتور نکردند این درصد در واقع به لحاظ تعدادی، ۵۱ هزار و ۴۵۳ دستگاه از محصولات تولیدی آنها را شامل می‌شود.در حالی که مقایسه آمار فروش و تولید خودرو تا پایان آذر ماه ۹۹ نشان می‌دهد که آنها نتوانسته‌اند تمامی خودروهای تولیدی خود را به بازار عرضه کنند، شاهد هستیم که در سال پیش در همین بازه زمانی خودروسازان بیشتر از تعدادی که خودرو تولید کرده به بازار عرضه داشته است.سه خودروساز بزرگ کشور در پایان آذر  گذشته تولید ۵۸۷ هزار و ۱۱۱ دستگاه از محصولات خود را در خطوط تولید نهایی کرده‌اند؛ اما در همین بازه زمانی در مجموع ۶۳۶ هزار و ۷۲۲ دستگاه خودرو فاکتور شده است.مقایسه وضعیت تولید و فروش تا پایان آذرماه سال گذشته نشان می‌دهد خودروسازان برخلاف سال‌جاری توانسته‌اند حدود ۸ درصد بیشتر از میزان تولید خود خودرو به بازار عرضه کنند.

ریشه این رشد فروش به میزان تولید را می‌توان در حضور محصولات مونتاژی در خطوط تولید خودروسازان جست و جو کرد. سال گذشته گروه های خودروساز این امکان را داشتند تا همچنان پک‌های محصولات مونتاژی مانده در گمرک و همچنین محصولات موجود در پارکینگ‌ها را به بازارعرضه کنند، اما در سال‌جاری با اتمام پک‌های محصولات مونتاژی خودروسازان تمام تمرکز خود را روی تولید محصولاتی گذاشتند که در داخل امکان تولید دارند و همین اتفاق سرعت عرضه آنها  را به نسبت تولید به دلیل چالش تامین قطعات مورد نیاز با کُندی رو به رو کرده است. هم اکنون زنجیره تامین شرکت‌های خودروساز با چالش‌هایی از قبیل عدم ترخیص مواد اولیه و قطعات نیمه‌ساخته از گمرک مواجه هستند و این اتفاق خود را در تولید محصولات به صورت ناقص نشان می‌دهد. اما در میان سه شرکت یاد شده ایران خودرویی‌ها توانسته اند در جایگاه اول به لحاظ تعداد فروش قرار بگیرند. آبی‌های جاده مخصوص تا پایان آذر ماه سال‌جاری ۳۲۳ هزار و ۸۳ دستگاه از محصولات تولیدی خود را فاکتور کرده‌اند. بنابراین ایران خودرویی‌ها به تنهایی ۵۶ درصد از فروش کل شرکت‌های خودروساز را به خود اختصاص داده‌اند. این خودروساز همچنین توانسته رشد فروش را نیز در پایان آذرماه ۹۹ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته در کارنامه خود ثبت کند.آبی‌های جاده مخصوص در مقایسه با سال گذشته ۴۴ هزار و ۵۰ دستگاه خودروی بیشتری فاکتور کنند به‌عبارت دیگر آنها توانسته‌اند فروش خود را بیش از ۱۵ درصد افزایش دهند. بعد از ایران خودرو، خودروسازی سایپا در جایگاه بعدی فروش به لحاظ تعدادی قرار دارد. نارنجی‌های جاده مخصوص تا پایان فصل پاییز امسال توانسته‌اند ۱۹۰ هزار و ۴۲۷ دستگاه از محصولات خود را به فروش برسانند. فروش این تعداد خودرو توسط نارنجی‌های جاده مخصوص به آن معناست که این خودروساز سهم ۳۲ درصدی از فروش کل را به خود اختصاص داده است.اما بر‌خلاف ایران خودرویی‌ها، نارنجی‌های جاده مخصوص نتوانسته‌اند به تعداد سال گذشته خودرو به بازار عرضه کنند. آمارهای ارائه شده نشان می‌دهد فروش آنها در پایان فصل پاییز در قیاس با همین بازه زمانی در سال گذشته با افت همراه بوده است.بر این اساس سایپا توانسته در سال‌جاری ۱۹۰ هزار و ۴۲۷ دستگاه خودرو برای مشتریان فاکتور کنند که این تعداد در مقایسه با تعداد خودروی فروخته شده در سال اخیر افتی حدود ۳۴ درصدی را نشان می‌دهد. فروش این خودروساز در سال گذشته ۲۸۸ هزار و ۳۷۱ دستگاه بوده است. پارس خودرو به عنوان سومین شرکت بزرگ خودروساز هم در رده سوم فروش به لحاظ تعداد قرار دارند.این خودروساز در بازه زمانی یاده شده در سال‌جاری ۶۳ هزار و ۵۸۶ دستگاه از محصولات خود را فاکتور کرده است.پارس خودرویی‌ها توانسته‌اند سهم ۱۲ درصدی از کل فروش شرکت‌های خودروساز را به خود اختصاص دهند.این خودروساز نیز مانند شرکت مادر خود (‌خودروسازی سایپا )افت فروش را در سال‌جاری به نسبت سال اخیر تجربه کرده است.مقایسه میزان فروش امسال پارس خودرویی‌ها در پایان آذر ماه ۹۹ با فروش آنها در همین بازه زمانی در سال گذشته به لحاظ تعداد افت ۵ هزار و ۷۳۲ دستگاهی و به لحاظ درصد افتی بیش از ۸ درصد را نشان می‌دهد.

جزئیات فروش خودروسازان

حال نگاهی به فروش سه خودروساز بزرگ کشور تا پایان آذرماه سال جاری می‌اندازیم. همان طور که پیش‌تر عنوان شد فروش گروه های خودروساز در بخش سواری در پایان آذرماه امسال در قیاس با مدت مشابه در سال اخیر رشدی بیش از ۵۲ درصد داشته است. ایران خودرویی‌ها بیشترین سهم را در این زمینه داشته‌اند. آبی‌های جاده مخصوص تا پایان آذرماه ۹۹ توانسته‌اند ۲۷ هزار و ۸ میلیارد و ۵۶۰ میلیون تومان از محل فروش محصولات خود درآمد کسب کنند. این میزان فروش در مقایسه با مدت مشابه سال اخیر از رشد بیش از ۸۷ درصدی حکایت دارد.بعد از ایران خودرو، خودروسازی سایپا قرار دارد. این خودروساز تا پایان آذر ماه امسال ۸هزار و ۴۲۵ میلیارد و ۷۸۰ میلیون تومان از محل فروش محصولات حاضر در سبد محصولاتی خود کسب درآمد کرده است.نارنجی‌های جاده مخصوص در پایان آذرماه سال گذشته ۹ هزار و ۷۳۷ میلیارد و ۳۴۵ میلیون تومان نقدینگی به حسابشان واریز شده بود. مقایسه این دو رقم از افت بیش از ۱۳ درصدی در بخش فروش خودروسازی سایپا به لحاظ مبلغی حکایت دارد.    وضعیت فروش پارس خودرو نیز نشان می‌دهد این خودروساز توانسته رشد بیش از ۳۹۳ درصدی را در پایان پاییز ۹۹ در مقایسه با همین بازه زمانی در سال گذشته در کارنامه خود ثبت کند.پارس خودرویی‌ها در پایان آذرماه سال گذشته ۴۰۳ میلیارد و ۳۶۹ میلیون تومان فروش داشته‌اند اما در ۹ ماهی که از سال جاری می‌گذرد فروش خود را به هزار و ۹۹۲ میلیارد و ۶۷ میلیون تومان افزایش دادند.حال به بررسی جزئیات فروش هر یک از گروه های خودروساز می‌پردازیم. در میان سبد محصولاتی ایران خودرو بیشترین سهم فروش متعلق به گروه پژو است. ایران خودرویی‌ها از محل فروش محصولات حاضر در این گروه توانسته‌اند ۱۸ هزار و ۶۵۰ میلیارد و ۶۷۹ میلیون تومان درآمد کسب کنند. بعد از گروه پژو، خانواده دنا توانسته بیشترین درآمد را برای ایران خودرو به ارمغان بیاورد.خانواده دنا با اعضایی مانند دنا معمولی، دنا پلاس و دنا پلاس توربو شارژ ۳ هزار و ۷۸۲ میلیارد و ۷۹۱ میلیون تومان درآمد نصیب این خودروساز کرده است. بعد از خانواده دنا، گروه سمند قرار دارد. آبی‌های جاده مخصوص از محل فروش محصولات حاضر در این گروه خودرویی ۳ هزار و ۱۷ میلیارد و ۴۶۴ میلیون تومان نقدینگی به حساب خود واریز کرده‌اند.

با توجه به توقف تولید بخش زیادی از محصولات مونتاژی این خودروساز در سال جاری تنها تولید هایما و دانگ فنگ  به صورت کج دار و مریز ادامه داشته است. ایران خودرو از محل فروش هایما تا پایان آذرماه سال جاری ۵۲۱ میلیارد و ۴۵۵ میلیون تومان درآمد داشته است. تولید پژو ۲۰۰۸ نیز در همین بازه زمانی ۱۷ میلیارد و ۸۳ میلیون تومان درآمد برای ایران خودرو ایجاد کرده است. تارا هم که عضو جدید خطوط تولید ایران خودرو است تاکنون ۳۳ دستگاه تولید شده اما هیچ کدام از آنها به فروش نرفته است.در میان محصولات حاضر در سبد محصولاتی سایپا خانواده تیبا  جایگاه اول را به خود اختصاص داده؛ به صورتی که فروش اعضای این خانواده تا پایان آذرماه امسال مبلغ ۶ هزار و ۷۹۳ میلیارد و ۸۸۳ میلیون تومان  بوده است.این خودروساز در یک ماهه آذر امسال از محل فروش ۸۶ دستگاه آریو توانسته ۶ میلیارد و ۹۲۴ میلیون تومان درآمد کسب کند. پراید سواری هم به رغم توقف تولید همچنان توسط این خودروساز فاکتور می‌شود. در یک ماهه آذر امسال ۲ هزار و ۵۲ دستگاه پراید سواری توسط سایپا فروخته شده است.فروش این تعداد پراید ۶۲ میلیارد و ۷۹۳ میلیون تومان درآمد برای نارنجی‌های جاده مخصوص ایجاد کرده است. 

در میان محصولات پارس خودرو هم بیشترین سهم فروش به گروه Q200 (خانواده کوییک R) اختصاص داشته است. پارس خودرویی‌ها از محل فروش اعضای این خانواده جدید که امسال به سبد محصولاتشان اضافه شده هزار و ۵۹۴ میلیارد و ۷۱۸ میلیون تومان درآمد کسب کرده‌اند. این رقم نزدیک به ۸۰ درصد درآمد پارس خودرو تا پایان فصل پاییز در سال جاری را شامل می‌شود.

دنیای اقتصاد