بررسی کارنامه ۲۶ ساله پراید
اکنون دیگر ۲۶سال می‌شود که معضل پراید گریبان بازار خودروی کشور را گرفته است. هر از گاهی ارگان‌ها و نهادهای گوناگون مثل ناجا یا کارشناسان خودرو و ایمنی فریاد برمی‌آورند که نوبت توقف تولید پراید رسیده است.
سایپا هم خبری با همین محتوا منتشر می‌کند و تاریخ دقیقی برای توقف تولید خودروی خود اعلام می‌کند ولی در نهایت باز به تولید پرتیراژ‌ترین خودروی خود ادامه می‌دهد؛ پرایدی که روی کاغذ خودروی ملی نامیده می‌شود و در عمل هر دستگاه آن حداقل هزار و ۴۰۰ یورو از کشور خارج می‌کند. به این ترتیب ارزان‌ترین خودروی موجود در بازار که قرار بود جایگزین پیکان شود، امروز به بیش از ۵۰ میلیون تومان رسیده تا خرید نقدی آن برای خیلی از دهک‌های کم درآمد جامعه تبدیل به‌رؤیا شود! رؤیایی که تحقق آن به پس‌انداز حداقل ۳۰ ماه درآمد آنها نیاز دارد و این در وضعیتی است که طی این ۳۰ ماه، خودروسازان نرخ تازه‌ای برای محصولات خود تعیین نکنند و آمریکا خط و نشان دوباره‌ای برای اقتصاد ما نکشیده باشد.
پراید از کجا آمد؟
نقطه شروع ماجرا از کمپانی مزدا ژاپن بود؛ این کمپانی به سفارش فورد، نسل اول این خودرو با نام مزدا ۱۲۱ را در ژاپن و با نام فورد فستیوا در آمریکای شمالی تولید کرد. اما پس از آنکه امنیت و ایمنی این خودرو زیر سؤال رفت این کره‌ای‌ها بودند که شروع به تولید پراید کردند و با طراحی پراید صندوق‌دار این خودرو به کشور ما وارد شد.
پراید از همان سال ۱۹۸۶ خودرویی جمع و جور و کم خرج بود که کمترین استانداردهای روز دنیا را داشت و خیلی زود از خاطره جهان حذف شد.
چه شد که اینطور شد؟
از سال۱۳۸۲، کیا و سایپا دیگر هیچ همکاری‌ای در زمینه پراید نداشتند و سایپا هر بلایی که خواست سر پراید آورد؛ از مدل‌های عجیب و غریب گرفته تا آپشن‌هایی که البته معمولاً از حذف امکانات قبلی ایجاد می‌شد. سایپا دیگر پراید را مال خود کرده بود!
خرج و مخارج پراید
اگر یک راننده پراید به شکل استاندارد از آن استفاده کند و سالانه ۲۰ هزار کیلومتر راه برود، ماهانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان (بدون احتساب استهلاک) باید خرج خودروی خود کند. البته این در حالی است که تورم کنونی ثابت بماند یا با آهنگی منطقی افزایش پیدا کند. اگر قرار باشد هر سال ۱۰ درصد به نرخ تورم اضافه شود، میانگین هزینه نگهداری پراید به ۵۰۰ هزار تومان در ماه هم خواهد رسید.
پراید یک خودروی ملی نیست!
پراید نمی‌تواند برچسب تولید داخل بخورد. مقامات رسمی سایپا در سال اخیر اعلام کرده‌اند که هر دستگاه خودروی پراید در سال گذشته هزار و ۴۰۰ یورو ارزبری داشته که این رقم در سال ۹۶، هزار و ۷۷۰ یورو بوده است.
سایپایی‌ها می‌گویند قرار است ارزبری این خودرو را تا هزار یورو هم پایین بیاورند اما کارشناسان بر این باورند که این کاهش، روی کیفیت پراید آنقدر تأثیر خواهد گذاشت که این خودرو بلااستفاده خواهد شد.
یک بررسی ساده نشان می‌دهد که با توجه به تیراژ ۱۳۸ هزار و ۸۸۴ دستگاهی این خودرو و ارزبری هزار و ۴۰۰ یورویی هر دستگاه آن، در سال اخیر ۱۹۴ میلیون و ۴۳۷ هزار یورو ارز از کشور به واسطه تولید پراید خارج شده است.
مقایسه قیمت تمام شده هر دستگاه پراید با میزان ارزبری آن نشان می‌دهد که حداقل ۵۰ درصد این خودرو در خارج از کشور تولید می‌شود یا به واردات وابستگی دارد.
مرگ‌ومیر در کابینی کوچک
در بهمن‌ماه ۹۷، عکسی از پرایدی که به دیوار ساختمانی در ۲۴متری سعادت‌آباد چسبیده بود، منتشر شد. این پراید در اثر تصادف با رنو ساندرو، پرواز کرده و به دیوار ساختمان به شکل عمودی اصابت کرده بود.
کارشناسان بارها نسبت به امنیت این خودرو هشدار داده و گفته‌اند که پراید به خاطر اینکه نتوانسته در جهان از تست تصادف سربلند بیرون بیاید و امتیاز خوبی کسب کند از رده خارج شده و نباید با این تیراژ بالا در ایران تولید شود.
براساس گزارش‌های منتشر شده از طرف پلیس راهور، سازمان استاندارد و سازمان پزشکی قانونی کشور، در ۵ سال گذشته سهم پراید از حدود ۸۰۰ هزار تصادف رانندگی سالانه، به‌طور میانگین ۲۴ درصد بوده است.
پراید در سال ۹۲، بزرگ‌ترین قاتل ایرانی‌ها شناخته شد. در سال مورد بحث، ۲ هزار و ۴۵۴ نفر به خاطر وقوع تصادف خودروی پراید جان خود را از دست دادند که این مسئله موجب شد تا ۱۳.۶درصد از تصادفات منجر به مرگ، به این خودرو اختصاص پیدا کند.
سردار سیدکمال هادیانفر رئیس پلیس راهور ناجا یکی از افرادی است که روی توقف تولید پراید تأکید دارد. او در یکی از آخرین نشست‌های خبری خود از توقف خط تولید پراید از سال ۹۹خبر داد و گفت: این موضوع را ابلاغ کردیم و روی این طرح ایستاده‌ایم تا خط تولید پراید از سال ۹۹قطع شود.
بررسی آمارهای منتشرشده از ناجا نشان می‌دهد که این خودرو طی ۲۰ سال بیش از ۴۰ هزار نفر را به کام مرگ برده است.
۸۰۰ هزار تصادف رانندگی در ۵ سال به‌طور میانگین ۲۴% متعلق به پراید
۲۰ سال بیش از ۴۰ هزار نفر را به کام مرگ برده است
سیر رسیدن پراید از ۵ میلیون به ۵۰میلیون تومان
اولین قیمتی که پراید به خودش دید، در سال ۷۲ و ۵ میلیون تومان بود.
اولین قیمت رسمی پراید صفرکیلومتر، یک سال بعد اعلام شد. جراید وقت نوشته‌اند سایپا در آن زمان این خودرو را بین ۵ تا ۶میلیون تومان قیمت‌گذاری کرده است.
قیمت پراید از آغاز ورودش به کشور تا سال ۹۰ در بازه‌ای بین ۵ تا ۸ میلیون تومان در نوسان بود. سایپا هم که بازار مناسبی برای فروش این محصول پیدا کرده و امتیاز آن را از خودروسازان کره‌ای آمریکایی خریده بود، در این ۸ سال با سیاست تیراژ بالا و قیمت و کیفیت پایین، درآمد خوبی کسب کرد.
در تیر‌ماه سال ۹۰ اما به واسطه تنش‌های بین‌المللی ایجاد شده، روند رشد و جهش قیمت پراید آغاز شد و از ۸ میلیون تومان ابتدای سال به ۱۰میلیون تومان در اسفند‌ماه رسید.
پاییز سال ۹۱، سنگ بنای اولین جهش قیمت پراید گذاشته شد. در آبان سال مورد بحث، پراید ۱۲ میلیون تومان شد. اما قیمت‌ها خیال ایستادن در این نقطه را نداشتند و کمتر از ۲ ماه بعد، خبر پراید ۱۴ میلیون تومانی تیتر یک روزنامه‌ها شد. ترمز قیمت آنقدر بریده شد تا جایی در پایان سال ۹۱ که پراید صفر به ۲۰ میلیون تومان رسید.
پس از خروح آمریکا از برجام و بالا رفتن قیمت دلار در اوایل سال ۹۷، کم‌کم بازار خودرو هم به هم ریخت. قیمت پراید در کمتر از ۲ سال از ۲۰ میلیون تومان به ۳۰ میلیون تومان رسید.
پراید در پایان سال ۹۷ و اوایل سال ۹۸، رکورد تازه‌ای برای خود ثبت کرد و به واسطه نابسامانی‌های موجود در بازار و انحصاری خودروسازان، امروز نرخ مدل ۱۱۱آن به بیش از ۵۰میلیون تومان رسیده است.
براساس آخرین آمار، شمار پرایدهای استفاده شده در مؤسسات کرایه اتومبیل و آژانس‌های تاکسی تلفنی ۱۵۹هزار و ۵۳۱دستگاه بوده است.
در سال‌هایی که قیمت پراید ۷میلیون تومان بود، بین مردم شایع بود که پراید برای سایپا ۳ میلیون تومان تمام می‌شود. در آن زمان احمد قلعه‌بانی مدیرعامل سابق سایپا گفته بود تولید پراید نزدیک به ۴ میلیون تومان برای سایپا هزینه دارد.
۳۳ درصد از خودروهای موجود در خیابان، پراید هستند.
نوسان‌های تیراژ
در دهه ۸۰ خودروی محبوب پراید توانست تیراژ سایپا را به ۴۰۰ هزار خودرو در سال برساند.
سایپا در سال ۹۱ بارها و بارها اعلام کرد که تحریم‌ها تیراژ پراید را ۵۰ درصد کاهش داده است.
روند سوددهی پراید از جایی به بعد متوقف شد. آمارهای سال ۹۶ نشان می‌دهند که هرچند پراید با تیراژ ۲۰۰ هزار نسخه، بالاتر از خودروهایی چون تیبا، پژو ۲۰۶، تندر ۹۰، پژو ۴۰۵ و پژو پارس قرار داشته است ولی در نهایت روزبه‌روز کاهش پیدا کرده است.
روند کاهش تیراژ پراید در سال ۹۷ به حدی شدت یافت که به ۱۳۸هزار و ۸۸۴ دستگاه رسید. این رقم نشان می‌دهد تولید پراید نسبت به ۹۶، چیزی نزدیک به ۳۸ درصد کاهش پیدا کرده است.
۳۷.۶درصد از درآمد کل سایپا در سال ۹۵ ناشی از تولید پراید بوده است.
همشهری
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد