دلایل بی اعتمادی مشتریان به خودروسازان

اطلاعیه دریافت خودروی جایگزین به ویژه برای محصولات رنو از طرف بعضی خودروسازان در حال تکرار است. این در وضعیتی است که اطلاعیه‌های پی در پی به نوعی از عدم استقبال مشتریان از خودروی جایگزین خبر می‌دهد. آنچه مشخص است تحویل بعضی محصولات پیش فروش شده، پس از اعمال تحریم‌ها برای خودروسازان سخت و ناممکن شده است.

در این بین محصولات مونتاژی خودروسازان فرانسوی و چینی بیشترین دردسر تحویل را برای تولید‌کنندگان داشته‌اند. بر این اساس خودروسازانی که توانایی تحویل خودروهای ثبت‌نامی را ندارند در اطلاعیه‌های پی‌در‌پی از مشتریان خواسته‌اند که یا خودروی جایگزین تحویل بگیرند یا بدون تعیین زمانی مشخص در انتظار دریافت محصول ثبت ‌نامی خود باشند. اگرچه آماری از شمار مشتریانی که اقدام به تحویل خودروی جایگزین کرده‌اند، دردسترس نیست، ولی تکرار اطلاعیه خودروسازان به وضوح مشخص می‌کند که خیلی از مشتریان همچنان امیدوار به دریافت خودروی ثبت ‌نامی خود هستند و از موضع خود هم کوتاه نمی‌آیند. اکنون این سؤال مطرح است که چون خودروساز کشور با آگاهی از وضعیت ایجاد‌ شده در سال ۹۶ اقدام به پیش ‌فروش محصولاتی کرد که از تحویل آن چندان اطمینانی نداشت؟ سال پیش سالی سخت برای خودروسازی کشور بود؛ اگرچه در سال جدید مشکلات چندان مرتفع نشده ولی سال ۹۷ همزمان با اعمال تحریم‌ها خودروسازی ایران تا مرز سقوط و ورشکستگی پیش رفت. در کنار نبود قطعات مورد نیاز خطوط تولید و همچنین خروج شرکای خارجی، خودروسازان در تأمین نقدینگی هم با مشکلات جدی مواجه شدند. همین عمل مقامات صنعتی و خودروسازان را مجبور به پیش فروش خودروهایی کرد که از تداوم تولید آن اطمینان نداشتند. اکنون ولی پیش‌ فروش این خودروها که عمدتاً از محصولات رنو و همچنین خودروهای چینی بودند برای تولید‌کنندگان دردسرساز  شده است؛ به صورتی که از یک طرف مشتری خواهان دریافت خودروی ثبت‌ نامی خود است و از سوی دیگر خودروساز قادر به تحویل خودرو مشتری نیست. هر دو طرف هم توجیهات خود را دارند، به صورتی که مشتری عنوان می‌کند خودرو ثبت‌ نامی از لحاظ قیمت نمی‌تواند جایگزینی داشته باشد و خودروساز هم تاکید دارد دیگر قطعه‌ای برای تولید ندارد و مشتری مجبور به دریافت خودروی جایگزین است. همین امر منجر به اطلاعیه‌های مکرر برای تعیین تکلیف خودروهای ثبت‌نامی شده است. خودروهایی که خودروساز می‌گوید موجودی ندارد و مشتری هم با بی اعتمادی نسبت به ادعای خودروساز در انتظار مانده است.

انبوهی از پیش فروش‌ها

خروج ایالات ‌متحده آمریکا از برجام در اواسط اردیبشهت سال پیش و اعلام بازگشت تحریم‌های صنعت خودرو از مرداد ماه سال اخیر، زنگ خطر را برای گروه‌های خودروساز به صدا در آورد. در آن زمان خودروسازان می‌توانستند از فرصت ۹۰ روزه‌ای که تا بازگشت تحریم‌ها وجود داشت، نهایت استفاده را ببرند و با تأمین قطعات مورد نیاز به ویژه برای محصولات مونتاژی، به نوعی شرکت‌های خود را برای مدتی در مقابل تحریم‌ها بیمه کنند. از آنجا که دو خودورساز مطرح ایران، با توجه به استقبالی که از محصولات جدید رنو شده، بخش عمده پیش فروش‌های خود را روی محصولات این برند فرانسوی انجام داده بودند، پس بیشترین خطری که گروه‌های خودروساز را تهدید می‌کرد از ناحیه تحویل محصولات رنو به مشتریان بود. ولی مدیران خودروساز به خاطر حضور رنو در کشورمان با وجود تحریم‌های اولیه ظاهراً چندان از این بابت نگرانی به خود راه ندادند.اما در عین ناباوری مدیران خودروساز، رنو بر خلاف دفعه پیش که بازار ایران را به‌رغم تحریم‌ها ترک نکرد، این بار همگام با دیگر شرکای خارجی، خطوط تولید خودروسازان را ترک کرد.علاوه بر رنو، خودروسازان با شرکای چینی برای مونتاژ محصولات آنها در خطوط تولید خود هم دچار مشکل شدند. همین مساله، تحویل این محصولات را هم با چالش رو به رو کرد.گروه‌های خودروساز، به نوعی در وضعیت آچمز قرار گرفته بودند. از سویی اظهار می‌کردند که به خاطر بازگشت تحریم‌ها نمی‌توانند به تعهدات خود عمل کنند. از سوی دیگر این شرکت‌ها با توجه به قراردادهای منعقد شده با مشتریان باید علاوه بر سود مشارکت، جریمه دیرکرد هم پرداخت می‌کردند.

همین موضوع موجب شد تا خودروسازان به فکر راه چاره در ارتباط با این قراردادها بیفتند. خروجی گروه‌های خودروساز در این ارتباط، سه پیشنهادی بود که به خریداران ارائه شد. پیشنهاد اول، بازگشت پیش پرداخت دریافت شده به علاوه سود ۴۵ درصد به مشتریان بود. پیشنهاد دیگر، تحویل خودروهای جایگزین بود و پیشنهاد آخر هم، منتظر ماندن مشتریان برای تحویل خودروهای پیش خرید شده تا زمان بازگشت شرایط عادی و امکان تولید این بخش از خودروها است.این پیشنهاد‌ها چندان به مذاق مشتریان خودش نیامده است، چون که برخی با بی‌اعتمادی عنوان می‌کنند که خودروسازان می‌خواهند مشتریان خودروهای ثبت ‌نامی را از سر باز کنند تا بتوانند محصولات مورد نظر را به قیمت دلخواه به فروش برسانند.

اصرار بر بسته پیشنهادی

همان طور که اشاره شد خودروسازان بسته‌ای را با سه پیشنهاد در اختیار مشتریان خود قرار داده‌اند و در طول چند ماه گذشته مهلت استفاده از این بسته پیشنهادی را تمدید کرده‌اند.پیش‌تر خودروسازان پیشنهاد‌هایی را در ارتباط با تحویل محصولات مختلف خود به ثبت نام ‌کنندگان می‌دادند ولی مانند این بسته پیشنهادی، اصراری نسبت به آن نداشتند و اغلب پیشنهاد‌های خود را تمدید نمی‌کردند. پس این سؤال مطرح است که به چه دلیل این بار روی پیشنهاد خود اصرار دارند؟

تکرار این پیشنهاد‌ها در قالب اطلاعیه‌های گوناگون می‌تواند به دو علت عمده باشد. علت اول را می‌توان در کاهش توان تولیدی گروه‌های خودروساز جست‌وجو کرد. به نظر می‌رسد که خودروسازان این روزها در تأمین قطعات خیلی از محصولات به ویژه خودروهایی مربوط به برند رنو و بعضی محصولات چینی مشکل دارند، بنابراین تلاش می‌کنند با تکرار بسته‌های پیشنهادی خود در قالب اطلاعیه، مشتریان را مجاب کنند با قبول یکی از این پیشنهاد‌ها، تکلیف قراردادهای خود را مشخص کنند. علت دیگر که موجب تمدید این بسته پیشنهادی در ارتباط با تعیین تکلیف محصولات رنو و برخی مونتاژی‌های چینی شده است، مربوط به عدم استقبال مشتریان از این پیشنهاد‌ها و بی اعتمادی نسبت به عملکرد تولید‌کنندگان است.تمدید این بسته‌ها نشان دهنده این است که توقع خودروسازان در این زمینه برآورده نشده است، از این رو همچنان بر تمدید مهلتی دیگر اصرار می‌ورزند.

دلایل تردید مشتریان

بعضی از کارشناسان عقیده دارند یکی از دلایل تردید مشتریان فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار خودروهای ثبت نامی است که می‌تواند بزرگ‌ترین علت تردید مشتریان در این زمینه باشد. هم اکنون فاصله قیمتی بین بازار این محصولات و کارخانه موجب شده است مشتریان همچنان روی تحویل این خودروها اصرار کنند، بنابراین حاضر نیستند بسته‌های پیشنهادی گروه‌های خودروساز را در این زمینه قبول کنند.البته نمی‌توان از کنار این نکته گذشت که پیشنهاد‌های گروه‌های خودروساز در ارتباط با تعیین تکلیف خودروهای پیش فروش شده رنو و بعضی محصولات چینی نمی‌تواند انتظارات مشتریان را پوشش دهد. چون علاوه بر اینکه این پیشنهاد‌ها به لحاظ مبلغی نمی‌تواند فاصله قیمتی بین بازار و کارخانه را پوشش دهد، محصولاتی که به عنوان جایگزین اعلام شده‌اند به لحاظ کیفی فاصله زیادی با محصولات پیش فروش شده دارند. همچنین نگاهی به زمان تحویل خودروهای جایگزین و همچنین زمان پرداخت مبلغ پیش پرداخت به‌علاوه سود آن نشان می‌دهد که خودروسازان این توان را ندارند تا در لحظه با مشتریان خود تسویه حساب کنند، همین موضوع روی تصمیم مشتریان برای قبول این پیشنهاد‌های ارائه شده تاثیرگذار بوده است.

در واقع خیلی از مشتریان این سؤال را مطرح می‌کنند که در وضعیت کنونی بهتر است منتظر خودروی ثبت نامی خود باشند یا اینکه به دنبال  استفاده از طرح‌های جایگزین خودروی ثبت نامی خود روند؟در پاسخ به این سؤال یک کارشناس خودرو عنوان می‌کند یکی از دلایلی که مشتریان نمی‌توانند به این سؤال جواب دهند و همچنان در حال سبک و سنگین کردن پیشنهاد خود هستند، را می‌توان در عدم شفافیت گروه‌های خودروساز در ارتباط با تولید این محصولات جست‌وجو کرد.وی عنوان می‌کند که گروه‌های خودروساز  در خصوص توان تولید خود در ارتباط با این خودروها به طور شفاف به اظهار نظر نمی‌پردازند. در کنار مساله عدم شفافیت اخباری که هرازگاهی در فضای رسانه‌ای کشور مبنی بر پیدا کردن راهکارهایی برای ادامه تولید محصولات رنو و همچنین گشایشی در ارتباط با نقل و انتقال مالی با شرکای چینی منتشر می‌شود مشتریان را امیدوارتر می‌کند که بتوانند محصولات پیش خرید کرده خود را تحویل بگیرند. اخباری که تا کنون به واقعیت نپیوسته و تنها نتیجه‌ای که داشته تشدید بلاتکلیفی مشتریان بوده است.وی عنوان می‌کند که یکی دیگر از مسائلی که مشتریان را در این زمینه بلاتکلیف کرده است، آمار تولید گروه‌های خودروساز است که به‌صورت ماهانه منتشر می‌شود. این کارشناس ادامه می‌دهد که در این آمار تولید گاهی شاهد هستیم که گروه‌های خودروساز شمار کمی از این محصولات را تولید کرده‌اند و در ماه بعد ناگهان آمار تولید افزایش می‌یابد. بنابراین مشتریان در یک فضای مه آلود قرار می‌گیرند و نمی‌دانند بالاخره تولید این محصولات در حال متوقف شدن است یا اینکه همچنان ادامه دارد.وی تاکید می‌کند که این بلاتکلیفی تنها به مشتریان ضربه نمی‌زند، چون ادامه این روند کفه هزینه‌ای گروه‌های خودروساز را برای پرداخت سود مشارکت به همراه جریمه دیرکرد سنگین‌تر می‌کند، این اتفاق در وضعیتی است که خودروسازان توان مالی مناسبی ندارند.

دنیای اقتصاد