دلایل رونق گرفتن بازار خودروهای دست دوم

به تبعیت از بازار خودروهای صفر کیلومتر، دست‌دوم‌ها هم با صعود منحنی قیمت رو به رو شده‌اند و این در وضعیتی است که استقبال از آنها به دلایل گوناگون (از کاهش قدرت خرید گرفته تا تورم انتظاری در بازار خودرو) روند افزایشی داشته است.

آن طور که از بازار خودروهای دست دوم خبر می‌رسد، این بازار علاوه‌بر مشتریان همیشگی، با موجی از مشتریان جدید هم مواجه شده است. این مشتریان جدید همان‌هایی هستند که تا پیش از انفجار قیمت در بازار خودرو، مشتری صفرکیلومترها بودند، ولی کاهش قدرت خریدشان در کنار رشد قیمت، آن‌ها را روانه محدوده دست دوم‌ها کرده است.

در طول سال جاری، بازار خودرو هم به موازات دیگر بازارها رشد قیمت را تجربه کرده و بتازگی هم رکوردهایی جدید را به ثبت رساند، از جمله پراید ۵۰ میلیونی و پژو ۲۰۶ بالای ۱۰۰ میلیون تومان. با توجه به این اتفاق، فاصله‌ای بزرگ بین قیمت خودروها و قدرت خرید مشتریان ایجاد شد و در نتیجه خیلی‌ها از بازار خودروهای صفر کیلومتر خارج شدند. در میان مشتریانی که قدرت خرید خود را در بازار صفر کیلومترها از دست دادند، بخشی از آنها توانستند به بازار دست دوم‌ها ورود کرده و شانس خود را برای خرید، آنجا امتحان کنند.

به عنوان مثال، دسته‌ای از مشتریان که قصد داشتند با شرکت در طرح‌های پیش‌فروش خودروسازان، صاحب خودرو شوند، بعد از رشد شدید قیمت‌ها تصمیم گرفتند محصولی دست دوم را خریداری کنند. احتمالاً آنها با یک حساب سرانگشتی به این نتیجه رسیده‌اند که با توجه به صعود منحنی قیمت خودروهای صفر کیلومتر، توان خرید در این بخش را ندارند و بهتر است خودرویی دست دوم بخرند. این ماجرا البته فقط مختص خودروهای داخلی نیست، چه آنکه انفجار قیمت وارداتی‌ها هم بخشی از مشتریان مدل‌های صفر کیلومتر را در این بازار به سمت دست دوم‌ها سوق داده است. اگر بخواهیم دلایل کلی رونق گرفتن بازار خودروهای دست دوم را بررسی کنیم، با چند دلیل اصلی و فرعی رو به رو می‌شویم که هر کدام نقش خاصی در این رونق داشته و دارند.

بدون تردید اصلی‌ترین علت رونق گرفتن بازار خودروهای دست دوم، رشد شدید قیمت صفر کیلومترها است. اگرچه قیمت در بازار مدل‌های دست دوم هم متناسب با صعود قیمت صفر کیلومترها بالا رفته، با این حال این بازار باز هم مقصدی قابل قبول برای بخشی از مشتریان که قدرت خریدشان را در بازار اصلی از دست داده‌اند، بوده و است. به‌عنوان مثال، کسی که تا پیش از رشد قیمت‌ها قدرت خرید تندر ۹۰ صفر کیلومتر را داشته، حالا توانایی خرید مدل دست دوم این محصول یا محصولاتی دیگر را دارد. این ماجرا در خصوص آنهایی که در طرح‌های پیش فروش خودروسازان شرکت کرده و مشمول قیمت‌گذاری در حاشیه بازار شده‌اند هم صدق می‌کند. این دسته از متقاضیان، با در نظر گرفتن توان خرید خود اقدام به شرکت در پیش فروش‌ها کرده‌اند و حالا باید چند میلیون تومان بالاتر از آنچه تصور می‌کردند و متناسب با توان خریدشان بوده، هزینه کنند تا خودروی ثبت نامی را تحویل بگیرند. با این حساب، خیلی از آنها مجبور شده‌اند قید خودروی ثبت نامی را زده و به بازار دست دوم‌ها رجوع کنند.

جدا از بحث کاهش قدرت خرید، احتمالاً هستند بعضی شهروندان هم که تورم انتظاری، آن‌ها را به سمت خرید خودروهای دست دوم برده تا از این راه، ارزش پول خود را حفظ کنند. چشم‌اندازی که از آینده خودروسازی کشور و منحنی قیمت وجود دارد، به هیچ وجه امیدوارکننده نیست و تصور عمومی بر کاهش تولید و افزایش قیمتی بیش از اینها استوار است. این همان تورم انتظاری است که هم بازار خودروهای صفر کیلومتر را تحت تأثیر قرار داده و هم دست دوم‌ها را. بعضی که توان مالی‌شان اجازه می‌دهد، به سراغ خرید خودروهای صفر کیلومتر رفته‌اند و برخی دیگر، دست دوم‌ها را انتخاب کرده‌اند و هر دو دسته این اقدام را در راستای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول خود انجام داده‌اند؛ پس گزاف نیست اگر بگوییم بخشی از نقدینگی موجود در جامعه، سر از بازار خودروهای دست دوم درآورده و به نوبه خود موجب رونق گرفتن آن شده است.

اما هرچند خاصیت اصلی خودروهای دست دوم، قیمت پایین‌تر آنها نسبت به مدل‌های صفر است، با این حال گاهی عدم اطمینان به سطح کیفی خودروهای جدید هم عاملی می‌شود در راستای رونق بازار دست دوم‌ها. این مورد اغلب خود را در دوران تحریم نشان می‌دهد، چون بخشی از مشتریان با پیگیری اخبار مربوط به تأمین قطعات، به این نتیجه می‌رسند که خودروهای جدید از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند و بهتر است مدل‌های دست دوم را خریداری کنند. در واقع استدلال این دسته از مشتریان این است که خودروهای دست‌دوم (تولید شده در دوران پیش از تحریم) به خاطر استفاده از قطعات اصلی، کیفیت بالاتری در مقایسه با تولیدات تحریمی دارند و بنابراین آنها را برای خرید انتخاب می‌کنند. این موضوع در دوران تحریم‌های قبلی به وضوح خود را نشان داد، چه آنکه به تدریج مشخص شد خودروسازان به خاطر محدودیت‌های ناشی از تحریم، مجبور شده‌اند قطعات موردنیاز خود را از منابع فرعی تأمین کنند. قطعات موردنظر طبعاً از سطح کیفی مناسبی در مقایسه با نمونه‌های اصلی برخوردار نبودند و این موضوع باعث شد کیفیت خودروهای داخلی پایین بیاید. در مقطع فعلی هم که تحریم‌ها به شکلی سخت‌تر گریبان خودروسازی کشور را گرفته، نبود اطمینان به کیفیت قطعات و خودروهای داخلی باز هم بالا رفته و این موضوع عده‌ای را به سمت بازار دست دوم‌ها سوق داده است.

در کنار اینها، بخشی دیگر از مشتریان هم هستند که به جای خرید خودروهای صفر کیلومتر، به سراغ مدل‌هایی بالاتر اما دست دوم می‌روند، چه آنکه برای آنها سطح کیفی اولویت دارتر از نو بودن محصول است. به عنوان مثال، ممکن است بعضی از مشتریان ترجیح دهند به جای آنکه ۲۰۰ میلیون تومان برای خرید خودرویی چینی و پر آپشن پول بدهند، این مبلغ را صرف خرید یک خودروی دست دوم وارداتی کنند.

دنیای اقتصاد