رنو آماده بازگشت به ایران می‌شود
به روزرسانی ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰
رنو این روزها اوضاع خوبی در بازارهای خارجی ندارد و مدت‌هاست با کاهش فروش دست و پنجه نرم می‌کند، موضوعی که انگیزه‌های این خودروساز فرانسوی را برای بازگشت به ایران بیشتر کرده است.
طبق آخرین آمارها، فروش رنو در فصل اول سال میلادی جاری حتی به ۴۵۰ هزار دستگاه نیز نرسیده است تا برای پنجمین دوره متوالی، این شرکت کاهش فروش را به خود ببیند و از رقبایش به‌خصوص در چین عقب بماند. در بازار چین تقریبا همه خودروسازان توانسته‌اند با عبور از شوک‌های کرونا، در مسیر رشد فروش قرار گیرند، اما رنو توفیقی نداشته و همچنان کاهش فروش را به خود می‌بیند. این در حالی است که رنو تا قبل از تحریم‌های آمریکا به‌خصوص در دوران پسابرجام، فروش خوبی در ایران داشت. با تحریم خودروسازی ایران اما رنو مجبور به رفتن شد تا بازاری مناسب در قلب خاورمیانه را از دست بدهد.
رنو البته در سال‌های حضور در ایران همیشه زیر سایه هموطنش پژو بود، به همین دلیل تصمیم داشت در دوران پسابرجام، مدل فعالیت خود را تغییر دهد. فعالیت مستقل، ایده رنو برای ایران پسابرجام بود، اما مانع‌تراشی‌های داخلی و در ادامه تحریم، آن فرصت طلایی را هم از رنو و هم از خودروسازی ایران گرفت. با این حال ایران همواره جزو گزینه‌های رنو بوده و در حال حاضر هم که احتمال احیای توافق هستهای و برجام بالا رفته، خودروساز فرانسوی خود را آماده بازگشت کرده است.
رنویی‌ها می‌خواهند بار دیگر شانس خود را برای فعالیت مستقل در ایران امتحان کنند، به‌خصوص حالا که راه‌های بازگشت پژو (به‌دلیل ادغام با خودروساز ایتالیایی - آمریکایی فیات -کرایسلر) بسته شده است. ایده رنو این است که علاوه بر به دست گرفتن بخشی بزرگ از بازار خودروی ایران، از موقعیت استراتژیک کشور نیز استفاده و محصولاتش را به کشورهای منطقه صادر کند. اگر ایده رنو عملی شود، هم این خودروساز فرانسوی و هم ایرانی‌ها منتفع خواهند شد.
رنو بازارش را دارد و ایرانی‌ها نیز می‌توانند شاهد آغاز رقابتی واقعی بین خودروسازان داخلی و خارجی باشند، منتها مشروط بر اینکه به این خودروساز اجازه فعالیت مستقل داده شود. در دوران پسابرجام، رنو اصرار زیادی به فعالیت مستقل داشت و هرچند قراردادی هم در این مورد امضا شد، اما داخلی‌ها به تعهدات خود عمل نکردند و آنقدر ماجرا طول کشید که تحریم از راه رسید و رنو را پراند. حالا نیز رنو هنوز نیامده، موجی از مخالفت‌ها را که به نظر می‌رسد بیشتر احساسی و پوپولیستی هستند، در مقابل خود می‌بیند.
این مخالفت‌ها در حالی است که رنو این روزها با توجه به اوضاع نه‌چندان مناسب خود در بازارهای جهانی، انگیزه بیشتری برای حضور در ایران دارد و می‌توان از این خودروساز امتیازات جدیدی گرفت. با توجه به سیاست‌های متضاد آمریکایی‌ها در قبال ایران که خود را در قالب تغییر دولت‌ها در این کشور نشان می‌دهد، ممکن است فرصت احیای برجام کوتاه باشد. بنابراین بهتر است اشتباه گذشته تکرار نشود و به رنو و امثال رنو اجازه داد شود در کوتاه ترین زمان ممکن و البته در قالب قراردادهایی به اصطلاح برد-برد فعالیت خود را در کشور کلید بزنند. رنو وقتی کارش را در ایران آغاز و سرمایه‌گذاری کند، مقاومت بیشتری در قبال تحریم‌های احتمالی در آینده نشان خواهد داد و به راحتی قبل نخواهد رفت.
۲۳ فروردین ۱۴۰۰
رنو آماده بازگشت به ایران می شود.
این روزها که احتمال احیای توافق هستهای، برجام و لغو تحریم‌ها علیه کشور قوت گرفته، رنو خودروساز فرانسوی نیز خود را آماده بازگشت به ایران کرده است.
رنو قصد دارد بلافاصله پس از لغو تحریم‌ها و با استفاده از خلأ حضور هموطن‌اش پژو، به ایران بازگردد و فعالیتی جدید و البته متفاوت از گذشته را در خودروسازی کشور آغاز کند. بر این اساس با توجه به ادغام سال گذشته پژو- سیتروئن با فیات-کرایسلر و تولد برند استلانتیس، پژو فعلا امکان حضور در ایران را ندارد.بنابراین رنویی‌ها با قوت‌گرفتن حذف پژو (حتی اگر موقتی باشد) فرصتی طلایی برای پیشبرد اهداف خود در ایران پیش‌رو دارند و به همین دلیل نمی‌خواهند زمان را از دست بدهند و از همین حالا برای بازگشت‌‌شان برنامه‌ریزی کردهاند. بازگشت رنو را برخی فعالان صنعت خودرو از جمله قطعه‌سازان هم تایید کرده و می‌گویند خودروساز فرانسوی در حدود سه سال گذشته همواره در انتظار لغو تحریم‌ها بوده تا به ایران بازگردد.
البته گویا رنویی‌ها خود عنوان «بازگشت» را چندان قبول ندارند، زیرا معتقدند به‌طور کامل از ایران نرفته و تنها فعالیت‌های‌‌شان را تعلیق کردهاند و حالا نیز به‌دنبال احیای خود در این بازار هستند. حتی گفته می‌شود شرکت مشترک ایرانی‌ها و رنو (رنوپارس) نیز در دوران تحریم پابرجا بوده و منحل نشده است. هرچه هست اما رنو برای حضور دوباره در ایران بعد از لغو تحریم، برنامه‌های جدیدی دارد که به گفته منابع آگاه، محور آن، فعالیت مستقل است. رنو این‌بار نمی‌خواهد خود را محدود به مشارکت با ایران‌خودرو و سایپا کند، بلکه قصد دارد با تاسیس یا خرید یک کارخانه در ایران، فعالیت مستقل خود را نیز ادامه دهد. آنها در قرارداد قبلی با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران که ناکام ماند، قصد داشتند سایت بن‌رو (متعلق به سایپا) را خریداری و برای تولید محصولات‌شان تجهیز کنند، اما در نهایت موفق به این کار نشدند. آنها البته مشکلی بابت ساخت کارخانه در ایران نمی‌بینند، به نحوی‌که اگر مجوزهای لازم صادر شود، رنو اتفاقا تمایل به احداث کارخانه مستقل خود در کشور را دارد.
رنویی‌ها اما در کنار فعالیت مستقل، مشکلی نیز بابت همکاری مشترک با خودروسازان ایرانی ندارند، منتها این مشارکت در حد مونتاژکاری خواهد بود و خودروساز فرانسوی در کنار آن، کارخانه مخصوص خود را هم خواهد داشت. نکته دیگر در مورد بازگشت رنو به ایران این است که این شرکت نمی‌خواهد مانند گذشته تقریبا تمام تمرکز خود را روی محصولات سواری بگذارد، بلکه به دنبال تولید و مونتاژ مجموعه‌ای از انواع خودرو است.
صادرات یکی از محورهای اصلی فعالیت جدید رنو در ایران است، طوری که این شرکت قصد دارد بخشی از خودروهای تولیدی در کشور را روانه بازارهای خارجی کند. در نهایت اینکه گویا رنو دیگر اعتقادی به ادامه تولید تندر-۹۰ و ساندرو در مدل‌های فعلی (آنها که در ایران ساخته شدند) ندارد.
از دید این خودروساز، مدل‌های فعلی تندر و ساندرو در ایران به‌نوعی از رده خارج محسوب می‌شوند و اگر‌هم قرار بر ادامه تولید چنین خودروهایی در ایران‌خودرو و سایپا باشد، نوع جدید آنها ساخته خواهد شد. با توجه به برنامه‌هایی که رنو دارد، به نظر می‌رسد این شرکت می‌خواهد نسخه جهانی خود را برای ایران نیز بپیچد. این خودروساز فرانسوی در همه پلنت‌های خارجی‌اش یک الگو را پیش‌برده و آن فعالیت مستقل است، به‌نحوی که در کشورهایی مانند رومانی، روسیه و ترکیه، کارخانه و خطوط تولید متعلق به خود را دارد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اگر سیاست‌ها و قوانین داخلی اجازه دهند رنو برنامه خود را در ایران پیاده کند،در ۱۰سال آینده خودروسازان دیگری نیز با مدل این شرکت راهی کشور خواهند شد که نتیجه آن، تبدیل خودروسازی ایران به صنعتی صادرات‌محور است.
چرا رنو رفت؟
رنو در سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۷) و پس از آنکه آمریکا از توافق هستهای و برجام خارج و خودروسازی ایران را تحریم کرد، مجبور به رفتن شد، آن‌هم در حالی‌که قصد سرمایه‌گذاری مستقیم و فعالیت مستقل را در کشور داشت. رنویی‌ها در دوران پس از برجام دیرتر از هموطن‌شان پژو به ایران برگشتند و از همان ابتدا اعلام کردند که قصد دارند حضوری متفاوت از گذشته در صنعت و بازار خودروی کشور داشته باشند. با این حال مجموعه حواشی، مانع‌تراشی و سنگ اندازی‌های داخلی اجازه نداد رنو کار خود را در ایران آغاز کند و با فرا رسیدن تحریم، خودروساز فرانسوی چون انگیزه‌ای برای ماندن نداشت، رفت. مدلی که رنو قصد داشت در خودروسازی ایران پیاده کند، در نوع خود منحصربه‌فرد بود. بنابراین، برای اولین‌بار در تاریخ داخلی این صنعت، یک خودروساز خارجی می‌خواست با سرمایه‌گذاری مستقیم، فعالیتی مستقل را آغاز کند.
فعالیت مستقل رنو در واقع می‌توانست پایه‌گذار رقابتی واقعی در بازار خودروی ایران باشد و موجب شود برای اولین‌بار، ایران‌خودرو و سایپا به عنوان دو غول داخلی، در مسیر رقابت با یک رقیب خارجی معتبر قرار گیرند. با این حال طبق معمول، حاشیه‌سازی‌ها، عدم پشتیبانی دولتی و حاکمیتی و مانع تراشی‌ها، اجازه تحقق این برنامه را که می‌توانست زمینه‌ساز اقدام مشابه دیگر خودروسازان خارجی در ایران باشد، نداد. رنو تابستان چهار سال پیش قرارداد همکاری مشترک خود را با سازمان گسترش امضا کرد و قرار شد اوایل سال۲۰۱۸ میلادی، طرفین وارد فاز اجرایی و تولید شوند. بر این اساس، رنو و ایدرو یکسری تعهدات را پذیرا شدند که یکی از مهم‌ترین آنها، تامین یک سایت تولیدی در ایران برای آغاز به‌کار خودروساز فرانسوی بود. به همین منظور قرار شد سایت بن‌رو (واقع در شهرستان ساوه و متعلق به سایپا) در اختیار رنویی‌ها قرار گیرد تا آنها نسبت به تجهیز آن اقدام و تولید محصولات جدید خود را کلید بزنند.
بنا به گفته مسوولان ایدرو، سایت بن‌رو باید در عوض بدهی سایپا (به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) و به‌عنوان آورده این سازمان در قرارداد رنو، در اختیار خودروساز فرانسوی گذاشته می‌شد. این در حالی بود که مسوولان سایپا در همان ابتدا مخالفت خود را با این ماجرا اعلام و اولین مانع بزرگ بر سر راه اجرایی شدن قرارداد رنو گذاشته شد. هرچند بعدها مسوولان سازمان گسترش خبر از قطعی شدن واگذاری بن‌رو به رنو دادند و تاکید کردند این پرونده بسته شده است، با این حال گذشت زمان نشان داد زور خودروسازان داخلی بیش از اینهاست. در نهایت نیز طرف‌های داخلی آنقدر مانع ایجاد کرده و ماجرا را کش دادند تا نهایتا آمریکایی‌ها از برجام خارج و دست و پای رنویی‌ها برای حضوری جدید و متفاوت در خودروسازی ایران سست شد. هرچند کارلوس گوسن مدیرعامل وقت رنو بعد از خروج آمریکا از برجام تاکید کرد این شرکت همچنان در ایران می‌ماند، اما با آغاز تحریم‌ها نظر رنویی‌ها عوض شد و مجبور به رفتن یا به قول خودشان تعلیق فعالیت هایشان شدند.
این اتفاق در حالی افتاد که اگر حواشی و موانع داخلی به‌خصوص انحصارطلبی خودروسازان داخلی نبود، رنو نه‌تنها پیش از خروج آمریکا از برجام، فعالیت جدید خود را در کشور آغاز می‌کرد؛ بلکه سرمایه‌گذاری نیز انجام می‌داد، بنابراین انگیزه زیادی برای ایستادگی در قبال تحریم‌های آتی آمریکا و ماندن در ایران داشت. در رخ دادن چنین اتفاقی، البته دولت به خصوص وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز کم مقصر نبودند، چه آنکه به‌نظر می‌رسد حمایت‌های لازم را از قرارداد رنو انجام ندادند. در واقع وزارت صنعت به جای آنکه تا پیش از خروج آمریکا از برجام، رنو را به‌عنوان یک سرمایه‌گذار معتبر خارجی تحت حمایت قرار داده و مسیر حضور در صنعت خودرو کشور را برای این شرکت هموار کند، دل به دل خودروسازان داخلی داد و نتیجه اش آن شد که نباید می‌شد.
شانس دوباره
با توجه به برنامه رنو برای بازگشت به ایران پس از لغو تحریم ها، حالا این پرسش پیش می‌آید که آیا این بار هم فرصت طلایی سرمایه‌گذاری مستقیم و حضور مستقل خارجی‌ها در صنعت و بازار خودرو کشور از دست خواهد رفت؟ بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند اگر رنو در دوران پسابرجام فعالیت مستقل خود را شروع می‌کرد، تحریم نمی‌توانست این خودروساز را به طور کامل از ایران دور کند؛ زیرا رنویی‌ها بابت حفظ سرمایه و کسب‌و‌کارشان انگیزه ماندن داشتند. حالا که رنو قصد بازگشت دارد و باز هم به دنبال فعالیت مستقل است، کارشناسان و فعالان عرصه خودرو هشدار می‌دهند نباید اجازه داد این فرصت طلایی بار دیگر و در نتیجه حواشی و مانع تراشی‌ها از دست برود که اگر برود، شاید حداقل تا سال‌ها هیچ خودروساز خارجی معتبری به فکر سرمایه‌گذاری در ایران نیفتد، چه آنکه همین حالا نیز خیلی‌ها گزینه حضور توأم با سرمایه را در صنعت خودرو کشور، کنار گذاشته اند.
بدون شک در عقد قرارداد جدید با رنو باید امتیازاتی از این شرکت گرفت، اما امتیاز گرفتن، امتیاز دادن هم نیاز دارد و نمی‌توان از این خودروساز و امثال آن انتظار داشت منافع خود را زیر پا بگذارند. به نظر می‌رسد در کنار حواشی و سنگ اندازی خودروسازان بزرگ کشور که حضور مستقل رنو را در پسابرجام ناکام گذاشت، مشکل و چالش اصلی در برابر قراردادهای خارجی، سیاست‌ها و قوانین دست و پا گیر داخلی است که اگر حل نشوند، نه رنو نه هیچ خودروساز خارجی دیگری نمی‌تواند فعالیتی مستقل در کشور داشته باشد.
رنو می‌خواهد برگردد و این بار با انگیزه ای بیشتر (ناشی از نبود پژو) و با برنامه‌ای گسترده تر؛ بنابراین شانسی دوباره به صنعت و بازار خودرو ایران رو کرده تا حضور مستقل یک خودروساز خارجی را تجربه و پایه‌های رقابت در آن شکل گیرد. توصیه کارشناسان و فعالان صنعت خودرو این است که این بار به هر نحو ممکن نباید فرصت سرمایه‌گذاری خارجی را در خودروسازی از دست بدهیم، چه آنکه موفقیت پروژه «رنوی مستقل» می‌تواند بعدها به حضور دیگر بزرگان خودروسازی جهان در ایران منجر شود. به عبارت دیگر، اگر تجربه فعالیت مستقل در ایران برای رنو موفقیت‌آمیز باشد، خودروسازان دیگری نیز راهی کشور می‌شوند و در نتیجه می‌توان امیدوار بود صنعت خودرو در دهه آینده شکل و شمایلی جهانی به خود بگیرد و از انحصار و انزوا خارج شود.
ایران جیب
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد