سیاست صنعت خودرو را نابود خواهد کرد

محمدرضا سروش مدیرعامل سابق گروه خودروسازی سایپا گفت: بنده با ۳ ماه حضور در سایپا مسئول شرایط خودروسازی ایران نیستم و باید کسانی که ۴۰ سال در این صنعت حضور داشته و برای آن برنامه ریزی کرده‌اند جواب دهند.

محمدرضا سروش مدیرعامل سابق گروه خودروسازی سایپا پس از ۳ ماه حضور در این خودروساز بزرگ کشوری جای خود را به سید جواد سلیمانی از مدیران سابق ایران خودرو که سوابقی در پتروشیمی هم دارد، داد، و بعضی رسانه‌های نزدیک به دولت از آن با عنوان آغاز "اصلاح گری" در سایپا نام بردند. افزایش‌های مکرر در قیمت خودروهای داخلی؛ چه آنها که فروش قطعی هستند و چه آنها که پیش فروش شده‌اند؛ تجمعات مردمی زیادی را ایجاد کرده و موجب شده است اعتراضات به وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین سازمان حمایت از مصرف‌کننده کشیده شود. هرچند نه سازمان حمایت و نه وزارت صمت موضع مشخصی نگرفته و به مانورهای پوپولیستی و زدن حرف‌های دو پهلو مشغول شده‌اند.

تغییر مدیرعامل سایپا که فقط ۳ ماه از انتصابش می‌گذشت شاید نشان از عزم جدی وزارت صمت برای آنچه "آغاز اصلاحگری" در صنعت خودرو گذاشته شد، داشته باشد، ولی فهم اینکه وزارت صمت در پی یک قربانی بود یا واقعاً به دنبال اصلاح گری است؛ دشوار نیست، و می‌توان با ترسیم شرایط بهینه و آنچه در اقتصادهای رقابتی و صنعتی انجام می‌شود به روشنی نشان داد که وزارت صمت و سازمان حمایت به کدام طرف حرکت می‌کنند.

اساساً در اقتصادهای پیشرفته جهان کسی برای خودرو قیمت‌گذاری نمی‌کند و البته انحصار هم حاکم نیست، و این بازار رقابتی است که خودروسازان بین‌المللی را وادار به بهبود مستمر کیفیت همراه با کاهش قیمت و ارائه گزینه‌های متنوع فروش به متقاضیان برای خرید می‌کند. انحصار ۵۰ ساله در صنعت خودروی ایران فقط به سکون و درجا زدن منتهی شده و نتیجه‌ای جز تولید خودروهای ۳۰ سال پیش نداشته است. عمر پراید و پژو ۴۰۵ به ۳۰ سال می‌رسد و مشخص نیست چه زمانی جای خود را به محصولات به‌روزتر خواهند داد و اساساً یک محصول قرار است چند سال تولید شود؟

در گفتگوی صریح با محمدرضا سروش مدیرعامل سابق گروه خودروسازی سایپا که یکشنبه هفته جاری برکنار شد به گستره وسیعی از سؤالات و ناگفته‌های صنعت خودرو پرداخته شده است.

کمتر کسی فکر می‌کرد که در یک طرح کلان برای اصلاح صنعت خودرو؛ اگر اساساً چنین طرحی وجود داشته باشد؛ مدیرعاملی که فقط ۳ ماه پیش معارفه شده است برکنار شود! البته اگر استعفا کرده‌اید گفته بنده را تصحیح کنید. ماجرا چیست و چرا به این سرعت از سایپا رفتید؟

بنده امیدوارم که در پی کمک به صنعت کشور، افزایش اشتغال یا حداقل حفظ اشتغال موجود در صنعت خودرو؛ همراه با حفظ حقوق مصرف کننده باشیم. و همچنین؛ لازم به ذکر است که آمد و شد مدیران طبیعی است و موضوع بنده و دیگران مطرح نیست و اشخاص اصالت ندارند، و برای آقای سلیمانی هم آرزوی موفقیت می‌کنم.

پس رفتن شما از سایپا استعفا نبوده؟

خیر، بنده برکنار شدم و تصمیم را هم در وزارتخانه گرفتند و ارجاع مساله به هیات مدیره سایپا فرافکنی و با هدف فرار از مسئولیت طرح شد. متاسفانه آقای رحمانی مردی نیست که در پی تصمیمات بزرگ باشد و توان آنرا ندارد که تصمیمات ریشه‌ای بگیرد، و متاسفانه در حال مدیریت سیاسی و روانی صنعت کشور است. درحالیکه صنعت جایی است که باید به‌طور تخصصی مدیریت شود و جای سیاسی کاری نیست. اگر وزیر؛ بنده یا هر شخصی در زیرمجموعه را بخواهد و بگوید برنامه‌های بنده X است و شما به روش Y اعتقاد دارید؛ پس بهتر است نباشید، هیچ مساله‌ای نیست و امری طبیعی اتفاق افتاده و باید به وزیر برای پیشبرد برنامه‌هایش اختیارات و فرصت داد. ولی با مانورهای سیاسی و پوپولیستی شرایط صنعت از این هم بدتر خواهد شد و دود آن به چشم همه مردم می‌رود.

در مساله برکناری شما چنین بحثی نشده؟ یعنی از تضاد برنامه‌ها و ... صحبت نشد؟

متاسفانه خیر. موضوع افزایش قیمت‌ها که مصوبه‌ای است که خود جناب رحمانی امضای چندین وزیر را برای اجرای آن گرفته است بهانه کار شد؛ بعد بحث اولتیماتوم و بقیه را هم که می‌دانید. موضوعی؛ افزایش قیمت خودرو؛ که خواسته خود وزیر است را در بازی‌های سیاسی پیچیده و دنبال کی بود کی بود من نبودم هستند. به این شکل مهندسی سیاسی و روانی شد که گویی محمدرضا سروش سرخود قیمت پراید را افزایش داده و اکنون با ورود وزیر و برکناری مدیرعامل سایپا مساله حل شده است. بنده از شما و جناب رحمانی یک سؤال ساده می‌پرسم؛ آیا قیمت پراید را قرار است به قیمت‌های قبل برگردانید؟ یقین داشته باشید چنین نخواهند کرد و خود وزیر طرفدار افزایش قیمت خودروهای داخلی است. پس به راحتی نتیجه می‌گیریم که یک بازی سیاسی با مساله‌ای ذاتاً کارشناسی و فنی اتفاق افتاده است. گله بنده از این وجه ماجرا است که از آن بوی حسن نیت به مشام نمی‌رسد.

داستان پراید و این قیمت‌های نجومی که خودروها؛ چه تولید داخلی و چه وارداتی و مونتاژی؛ پیدا کرده را چگونه باید فهم کرد؟ آیا واقعاً باید ۳۰ سال پراید و پژو ۴۰۵ تولید کرد و اساساً در کجای دنیا ۳۰ سال یک خودرو را تولید می‌کنند؟

اصل مساله‌ای که اشاره کردید را قبول دارم. البته بنده با ۳ ماه حضور در سایپا مسئول شرایط خودروسازی ایران نیستم و باید کسانی که ۴۰ سال در این صنعت حضور داشته و برای آن برنامه ریزی کرده‌اند جواب دهند که البته وزیر صمت حتی به آنها نزدیک هم نمی‌شود؛ چون حمایت سیاسی قوی دارند. تولید یک خودرو برای ۳۰ سال قطعاً غیرکارشناسی است و باید محصولات روز را با منطق هزینه فایده اقتصادی تولید کرد. چیزی که در همه کشورهای خودروساز دنیا وجود دارد. بنده که به این موضوع عقیده دارم باید برکنار شوم و کسانی که این شرایط را ایجاد کرده‌اند باید در آرامش باقی بمانند. آیا این دو گزاره نشان از این دارد که "اصلاحگری" در صنعت خودرو به راه افتاده است؟ تاکید بنده این است که مردم را نمی‌شود فریب داد و آنها تحولات را زیر نظر دارند و می‌فهمند که چه کسی درپی خدمت است و چه کسی در حال بازی‌های سیاسی است. ضمن اینکه مساله گرانی پراید به طوری که فکر می‌کنید نیست.

یعنی پراید گران نیست؟

خیر. قیمت پراید اگر بر فرض مثال ۴۰ میلیون تومان هم باشد، معادل ۳۷۰۰ دلار است. آیا کسی می‌تواند خودرویی در هر کجای جهان به بنده نشان دهد که بتوان با ۳۷۰۰ دلار خرید؟ قطعاً خیر. ببینید؛ اینکه جامعه ما به خاطر رکود اقتصادی شدید کنونی فقیر شده و توان خرید بالا ندارد تقصیر خودروساز نیست. این موضوع به کلان اقتصاد کشور باز می‌گردد و باید کلیت اقتصاد به طوری بازخوانی شود تا مردم ثروتمندتر شوند و بتوانند پرداخت بیشتری برای خرید خودرو انجام دهند. نمی‌شود در بازارهای سکه، ارز و ... جهش قیمتی تا ۴ برابر داشته باشی و همزمان قیمت خودرو را سرکوب کنی. این کار نشدنی است و خودروساز را نابود می‌کند. به هر حال این سیل نقدینگی ایجاد شده به بازار خودرو هم کشیده می‌شود و حتماً قبول دارید که اقتصاد یکپارچه است و آنرا نمی‌توان به بخش‌های مجزا از هم تقسیم کرد.

البته حداقل ۱۲ درصد هزینه زائد؛ در قیمتگذاری پراید، یعنی نزدیک به ۴.۵ میلیون تومان؛ فقط از ناحیه خرید سهام شرکت به خریدار تحمیل شده است که به دوره‌های پیش باز می‌گردد، و قیمت پراید را می‌توان با استفاده از مزیت‌های اقتصادی کشور کاهش داد، ولی نمی‌توان پایین‌تر از نقطه سر به سر فروخت.

جناب آقای سروش؛ انتقاد اصلی به خودروسازی کشور به دیوار مرتفع تعرفه‌ها باز می‌گردد که با انحصار سنگین موجب ایجاد حاشیه امن برای خوردوسازن شده و آنها را لوس و ننر بار آورده است. خیلی‌ها عقیده دارند که لابی خودروسازان موجب حفظ دیوار رفیع تعرفه‌ها؛ برخلاف دیگر بخش‌های اقتصادی مثل نساجی و کالاهای ساده که تعرفه واقعی آنها به ۱۰ درصد هم نمی‌رسد؛ شده است. لطفاً صریح و بی‌تعارف پاسخ دهید؛ آیا به‌عنوان یک مدیر خودرویی، موافق رقابتی کردن بازار و کاهش تعرفه بر واردات خودرو هستید؟

نخست اینکه؛ بنده از لابی خودروسازان برای حفظ دیوار تعرفه‌ها اطلاعی ندارم، ولی اگر چنین چیزی صحت داشته باشد باید از مدیران ۴۰ ساله خودرو سؤال کرد که با ۱.۳ دوره کار (۴۰ سال) در صنعت خودرو در پی مقصر معرفی کردن دیگران هستند. ولی در خصوص رقابت؛ بنده کاملاً موافقم. با قیمت‌های کنونی ارز، به راحتی؛ البته با نگاه تخصصی و نه سیاسی؛ می‌توان با خودروسازان جهان رقابتی برخورد کرد. یعنی دیوار تعرفه‌ها را کنار گذاشت و البته قیمتگذاری را هم به بازار سپرد.

یعنی قیمت گذاری خودرو توسط دولت هم باید کنار گذاشته شود؟

کاملاً. و معنی رقابت هم همین است. تعرفه‌ها کاهش یابد و قیمتگذاری دولتی هم نباشد، فرض بفرمایید نظیر بازار موبایل. این سبک مدیریت که نیم قرن سابقه دارد نه موحب ایجاد خودروسازی قدرتمندی شده و نه منافع مصرف کننده را حفظ کرده است. بنده که مخالف وضع موجود هستم را به عنوان بانی وضع موجود معرفی می‌کنند. همین نشان می‌دهد که مقصر اصلی را باید در جای دیگری جستجو کرد. با سرکوب قیمتی؛ سایپا ماهانه ۱۰۰۰ میلیارد تومان زیان می‌دهد و در ۱۰ ماه گذشته ۱۰ هزار میلیارد تومان از جیب ایران خودرو و سایپا؛ به نام مردم؛ به جیب دلالان و در خوش بینانه‌ترین حالت به جیب ۶۵۰ هزار نفر رفته است. کدام عقل سلیمی از این شرایط دفاع می‌کند.

در پایان، فکر می‌کنید شرایط خودروسازان قابل اصلاح است؟

در صورت حاکم شدن نگاه فنی و کارشناسی، قطعاً بله. ولی با نگاه سیاسی فعلی در وزارت صنعت، معدن و تجارت که اصل موضوع را کنار گذاشته و در پی مقصرتراشی و فرافکنی هستند، خیر.

تسنیم