وقتی معاون وزیر صنعت مدیر عامل ایران خودرو می‌شود خصوصی سازی معنا ندارد

یک استاد دانشگاه در میزگرد بررسی خصوصی سازی صنعت خودرو گفت: تا زمانی که معاون وزیر صنعت به عنوان مدیرعامل ایران خودرو معرفی می‌شود خصوصی سازی صنعت خودرو معنا ندارد.

میزگرد بررسی خصوصی سازی در صنعت خودرو به همت بسیج دانشجویی دانشگاه‌های خواجه نصیرطوسی، دانشگاه تهران و دانشگاه امام صادق در محل سازمان بسیج دانشجویی و با حضور سیداحسان خاندوزی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، محمدرضا منصوری عضو کمیسیون صنایع مجلس و نماینده مردم ساوه و زرندیه در مجلس، میلاد بیگی مدیر گروه صنعت اندیشکده امیرکبیر و نمایندگان بسیج دانشجویی دانشگاه‌های امام صادق،‌خواجه نصیرطوسی و دانشگاه تهران برگزار شد.

خصوصی‌سازی صنعت خودرو به این زودی اتفاق نمی‌افتد

در این میزگرد سید احسان خاندوزی با ذکر اینکه نمی‌خواهم از خودروسازی دولتی دفاع کنم،‌گفت:‌ اگر ما در سال ۱۳۵۸ بودیم برای خودروسازی آن زمان که ایران ناسیونال بود چه تصمیمی می‌گرفتیم؟ اکنون هم که در جنگ اقتصادی تمام عیار قرار داریم نباید بی‌محابا عمل کنیم و صنعت استراتژیک خودروسازی را به راحتی از دست بدهیم. با وجود اینکه وزیر صنعت وعده داده ولی خصوصی سازی صنعت خودرو امسال و حتی سال آینده اتفاق نخواهد افتاد. من پیشگو نیستم اما شواهد نشان می‌دهد این امر قابل تحقق نیست.

وی گفت:‌البته ممکن است در خصوص واگذاری سهم ۱۴ درصدی سازمان گسترش و نوسازی صنایع در ایران خودرو این اتفاق بیفتد ولی این به معنای خصوصی سازی نیست.

در دنیا در دوره جنگ اقتصادی به دنبال مداخله‌های دولت می‌روند

به گفته خاندوزی اقتصاد ایران در سال ۹۸ که درگیر جنگ اقتصادی است توان چنین واگذاری‌ها را ندارد و دو شاهد بر این مسئله ارائه می‌کنم. یکی اینکه در میانه نبرد اقتصادی تمام عیار که علیه جمهوری اسلامی روی داده است هیچ کشور بالغ و سیاست‌گذار عاقلی به راحتی صنایع راهبردی خود را دچار تغییرات اساسی نمی‌کند و علت دیگر این است که تمایلی به اصلاح اقتصاد نیست چون بتازگی معاون وزیر صنعت به عنوان مدیرعامل ایران خودرو معرفی شد و این نشان می‌دهد که دولت بنا ندارد پای خود را از بازی مدیریت صنعت خودرو بیرون بکشد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در همه دنیا در وضعیت جنگ اقتصادی به سمت مداخله‌های دولت می‌رویم و حتی فرانسه که ادعای لیبرالی دارد سهام پژو سیتروئن و رنو را از جنرال موتورز خریداری کرد و من با وجود اینکه مخالف خودروسازی خصوصی نیستم ولی می‌گویم این زمانه تاب اجرای این سیاست را ندارد.

به گفته خاندوزی گرچه آقای مقیمی معاون وزیر به عنوان مدیر عامل ایران خودرو برگزیده شد و ما هم برای او آرزوی موفقیت داریم ولی نباید منتظر تغییر نقش دولت در خودروسازی باشیم. ایران خودرو و سایپا دو بنگاهی نیستند که فرمول خصوصی سازی رایج دنیا در خصوص آنها به راحتی قابل اجرا و تقلید باشد. چون این دو خودروسازی سهم مهمی در بازار دارند و ثقل بازار خودروی ایران هستند و هر چه جلوتر می‌آییم می‌بینیم که این دو خودروسازی یک صنعت هستند و نه هر کدام یک بنگاه قلمداد شوند.

وی افزود: مثلاً اینگونه نیست که بگوییم اگر شرکت پگاه را می‌خواهیم واگذار کنیم در کنارش ۱۰ بنگاه لبنیاتی مانند آن وجود دارد که در قد و قواره پگاه هستند. پس اگر در خصوصی سازی می‌گوییم بنگاه الف را واگذار می‌کنیم در اینجا می‌گوییم تمام صنعت خودروسازی را می‌خواهیم خصوصی سازی کنیم و نباید مسئله صنعت خودروسازی با واگذاری خودرو قلب ماهیت شود.

واگذاری دو خودروساز فراتر از واگذاری دو بنگاه اقتصادی است

این استاد دانشگاه گفت:‌ بستری که خصوصی سازی باید در آن انجام شود بسیار تعیین کننده است؛ پس در واگذاری دو خودروساز بحث دو بنگاه مطرح نیست بلکه صنعت راهبردی که دارای حساسیت ملی است و سیاسی است مطرح است. در صنعت خودروسازی روابط بسیار پیچیده اقتصادی، سیاسی از سال‌ها قبل حاکم است که در بدنه اقتصاد کشور در هم تنیده است و خود صنعت هم دارای ماهیت پیچیده‌ای است و مناسبت ماهیت پیچیده در آن حکمفرماست.

وی گفت:‌ الان سهامداران دو خودروساز بزرگ چه مناسباتی با هم دارند؟ قطعه‌سازان به عنوان سهامدار این دو شرکت آیا نباید نگران خصوصی سازی باشند؟ به نظر من به این زودی‌ها بخت خصوصی سازیخودروسازان باز نمی‌شود.

به گفته این استاد اقتصاد، عقل اقتصادی هم می‌گوید الان وقت مناسبی برای واگذاری خودروسازان نیست و در تیر ماه امسال برای عملکرد مالی سال ۹۷ به جای سود، زیان بین سهامداران این خودروسازان توزیع شد؛ پس عقل بازار اجازه نمی‌دهد شرکتی که سود ده نیست واگذار شود. اگر زمانی فرا برسد که شرایط اقتصاد کلان اجازه دهد که وارد فرایند خصوصی سازی شویم باید به یک اجماع کلی برسیم که با چه روشی به سمت  خصوصی سازی خودروسازی سازی حرکت کنیم.

واگذاری خودروسازها وابسته به تصمیم وزیر نیست

به گفته خاندوزی این در حد یک وزیر نیست که به دلیل پیوندهای پیچیده صنعت خودروسازی در خصوص واگذاری آن تصمیم بگیرند که در دو سطح مصوبه می‌کنند که با واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس و دو خودروسازی موافقت می‌شود. بلکه دولت می‌خواهد زمان بخرد و به واقع نمی‌خواهد این شرکت‌ها را واگذار کند. وقتی در مورد خصوصی سازی صنعت خودرو صحبت می‌شود باید در یک محیط کسب و کار درست تصمیم‌ بگیریم. الان خط و مرز حداکثر کردن رفاه بنگاه و تابع رفاه اجتماعی با هم منطبق نیست و باید به این سؤال پاسخ دهیم که چگونه هم رفاه بنگاه و هم رفاه اجتماعی رعایت شود.

وی همچنین با ذکر این سؤال که آیا تابع هدف شرکت‌های قطعه سازی دو خودروساز با شرکت مادر و همچنین جامعه سازگار است، گفت: اگر قرار باشد دو خودروساز  یا شرکت سرمایه‌گذاری سایپا و یا تعاونی‌های خودروسازان که صندلی‌های هیأت مدیره این شرکت‌ها را در اختیار دارند واگذار شوند باید وزیر صنعت طوری تنظیم کند که تابع رفاه اجتماعی و تابع خودروسازان در بلند مدت با هم تطابق داشته باشد.

دگردیسی اقتصاد دولت‌زده نفتی نیاز به معماری دقیق دارد

وی همچنین گفت: بحث رگولاتوری یا تنظیم مقررات و روابط بین دولت و صنعت خودروسازی چه می‌شود. الان شاهدیم معاون وزیر صنعت به عنوان مدیرعامل ایران خودرو معرفی می‌شود یعنی کسی که قبلاً نقش تنظیم‌گر و ناظر را داشته امروز باید نگاه سطح بنگاه و سودآوری ایران خودرو را داشته باشد و بنابراین با این حرکت خصوصی سازی صنعت خودرو به طور حتم شکست می‌خورد. از طرفی وقتی نمی‌توانیم در مقیاس کوچک ماشین‌سازی تبریز را به متقاضی دارای اهلیت واگذار کنیم به طریق اولی نمی‌توانیم دو خودروساز بزرگ را واگذار کنیم.

خاندوزی در ادامه گفت: وقتی از بخش فربه خودروسازی صحبت می‌شود دگردیسی در اقتصاد شبه سرمایه‌داری و دولت زده نفتی و تغییر آن به یک اقتصاد دیگر نیاز به یک معماری صبورانه و دقیق دارد. اگر دولت‌ها و معاون وزیر مدیران خودروسازی‌ها را منصوب می‌کنند و قواعد بازار در آن رعایت نمی‌شود به دلیل ضعف مدیریت راهبردی است و قدم اول خصوصی سازی این است که سیاست سازگار با بازار باید جلو برود.

این کارشناس همچنین گفت: باید بدانیم در خصوصی سازی پتروشیمی آیا می‌توان تابع رفاه بنگاه و تابع رفاه جامعه را منطبق کرد؟ و می‌توان بدون دخالت دولت به جای اینکه دولت مستقیم دستور بدهد که در خودروسازی و یا فولاد چه کار باید انجام دهیم پتروشیمی را خصوصی کنیم؟

فارس