کاهش صادرات خودرو و قطعه در سال ۹۷
آمارها نشان می‌دهند سال ۹۷ نه تنها در بخش تولید سال خوشی برای خودروسازی ایران نبوده؛ بلکه در حوزه صادرات هم دوران خوبی را در تقویم این صنعت رقم نزده است.
طبق آماری که خودروسازان به بورس ارائه داده‌اند، فروش صادراتی آنها چه در بخش قطعات و چه در بخش محصول کامل، روندی کاهشی در مقایسه با سال ۹۶ داشته است. بر این اساس، فروش صادراتی ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو به عنوان سه خودروساز اصلی کشور، در طول سال اخیر در مجموع عدد ۶ هزار و ۲۴۶ دستگاه بوده که نسبت به سال ۹۶، کاهش حدوداً ۴۲ درصدی را نشان می‌دهد. در حالت تفکیکی هم، صادرات خودروی کامل در طول سال اخیر تنها هزار و ۵۰۸ دستگاه بوده که نسبت به ۹۶، کاهش نزدیک به ۴۹ درصد را نشان می‌دهد. در بخش صادرات قطعه هم کاهش تقریباً ۳۸ درصدی شامل حال خودروسازان در طول سال ۹۷ شده است، چه آنکه آنها عدد چهار هزار و ۷۳۷ را در فروش قطعات به خارج از کشور ثبت کرده‌اند. در بین خودروسازان، ایران خودرویی‌ها در طول سال ۹۷ و در مقایسه با ۹۶، با کاهش صادرات محصول کامل رو به رو شده‌اند، ولی بهبود صدور قطعات موجب شده آنها در مجموع خودرو و قطعه، با افزایش فروش صادراتی رو به رو شوند. محصولات کامل صادراتی ایران خودرو در سال ۹۷ تنها ۲۹۳ دستگاه بوده که نسبت به سال ۹۶ افتی بیش از ۷۰ درصد را نشان می‌دهد. فروش قطعات صادراتی این شرکت در سال ۹۷ و نسبت به سال پیش از آن نزدیک به ۳۳ درصد افزایش یافته است.
از آن طرف ولی کاهش صادرات قطعات خودروی سایپا موجب شده فروش صادراتی کل این شرکت در ۹۷ و نسبت به ۹۶ نزول کند. سایپا در طول سال اخیر تنها هزار و ۱۰۰ دستگاه خودروی کامل صادر کرده که نسبت به ۹۶، نصف شده است. فروش قطعات صادراتی این شرکت هم از رقم ۵ هزار و ۵۶۰ به ۲ هزار و ۲ رسیده که کاهش ۶۴ درصدی را نشان می‌دهد.
کاهش صادرات خودرو و قطعه در سال ۹۷ ولی دو علت عمده دارد، یکی تضعیف بازارهای خارجی خودروسازان کشور و دیگری نزولی شدن تولید. البته در سال ۹۷، تحریم‌ها هم گریبان خودروسازی کشور را گرفت و به‌نظر می‌رسد این موضوع هم در کاهش صادرات خودرو و قطعه مؤثر بوده است.
در سال اخیر، بعضی بازارهای صادراتی به ویژه عراق (به عنوان اصلی‌ترین بازار خارجی خودروهای ایرانی) رونق قبلی خود را به تدریج از دست داد. به‌نظر می‌رسد مسائل اقتصادی و همچنین چالش‌های کمی و کیفی، در کاهش صادرات خودرو و قطعه از ایران به عراق، نقش داشته‌اند، از جمله اظهارات بعضی مقامات عراقی در خصوص ایمن نبودن خودروهای ایرانی. اهمیت بازار عراق به حدی است که اگر خودروسازان کشور می‌توانستند به هر شکل ممکن آن را در بخش صادرات خودرو و قطعه تقویت یا حداقل ثباتش را حفظ کنند، ضعف در دیگر بازارها جبران می‌شد. با این حال مجموعه چالش‌های اقتصادی و فنی و سیاسی اجازه نداد بازار عراق رونق گذشته را در جذب خودروهای ایرانی داشته باشد.
کاهش صادرات خودرو و قطعه ولی در سالی اتفاق افتاده که خودروسازان می‌توانستند با استفاده از فرصت رشد نرخ ارز، درآمد مناسبی را از ناحیه تقویت صادرات کسب کنند، ولی اوضاع عکس شد و صادرات صعودی که نشد هیچ، رو به نزول هم رفت. خودروسازان سال اخیر از ناحیه رشد هزینه‌های تولید به ویژه در حوزه ارز، به شدت تحت فشار قرار گرفته و زیان دادند، بنابراین می‌توانستند با بهبود صادرات، بخشی از این فشار را پس زده و زیان‌دهی را هم تا حدی جبران کنند، ولی این اتفاق رخ نداد و صادرات هم مثل تولید نزولی شد.
تا پیش از رشد نرخ ارز، عمده چالش‌های خودروسازان برای صادرات، پایین بودن نرخ ارز، کیفیت و تنوع نامناسب محصول برای ارائه به مشتریان خارجی و خدمات پس از فروش ضعیف بود که در طول سال ۹۷ چالش ارز تبدیل به فرصت شد، اما دیگر فاکتورهای اثرگذار به قوت خود باقی ماندند تا صادرات رشد نکند و رو به افت هم برود.
اما اتفاق دیگری که می‌توان آن را در نزولی شدن صادرات مؤثر دانست، افت تولید در طول سال ۹۷ است. با توجه به تحریم‌ها و بروز مشکلات اقتصادی طی این سال، تولید روندی نزولی به خود گرفت و خودروسازان ماندند و کوهی از تعهدات معوق. در نتیجه، تأمین نیاز داخل که همواره در اولویت بود، اولویت‌دارتر هم شد و فرصت تقویت صادرات به وجود نیامد. با توجه به احتمال تداوم افت تولید و ماندگاری شرایط ناپایدار سیاسی و اقتصادی کشور در طول سال جاری، چشم‌انداز مثبتی از صادرات خودرو طی امسال هم وجود ندارد. فعلاً تولید از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و بهبود کیفیت و خدمات پس از فروش هم در محاق قرار دارد و توقع مشتریان خارجی حتی در همین بازار عراق هم بسیار بالا رفته است، پس خیلی نمی‌توان به بهبود اوضاع صادرات در سال جاری امید داشت. البته خودروسازان چشم‌انداز مثبتی را برای صادرات محصول کامل و قطعات طی سال ۹۸ لحاظ کرده‌اند که با توجه به مسائل ذکر شده، به‌نظر رؤیایی می‌رسد. به‌عنوان مثال، ایران خودرویی‌ها پیش‌بینی کرده‌اند صادرات محصول کامل خود را تا پایان امسال به ۲ هزار دستگاه برسانند. آنها همچنین پیش‌بینی کرده‌اند مجموع فروش صادراتی خودرو و قطعاتشان به ۱۰ هزار دستگاه در سال ۹۸ برسد. این عدد هم از رقم سال ۹۶ بسیار بالاتر است و هم از عدد امسال. سایپا هم پیش بینی کرده جمع فروش صادراتی‌اش تا پایان امسال به هفت هزار و ۱۷۰ دستگاه برسد، یعنی بیش از دو برابر عدد امسال البته کمتر از رقم سال ۹۶. باید منتظر ماند و دید تحریم‌ها، مشکلات کمی و کیفی و ضعف بازارهای صادراتی اجازه تحقق اهداف خودروسازان را در حوزه صدور خودرو و قطعات طی سال ۹۸ می‌دهند؟
دنیای اقتصاد
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد