کیفیت در خودروسازی ما و انحصار بازار
کیفیت موضوعی مغفول واقع شده در اکثر بخش‌های تولیدی و بخصوص دو حوزه خودرو و لوازم خانگی است. از آنجا که مردم برای کالاهای یاد شده هزینه زیادی پرداخت می‌کنند، پایین بودن کیفیت تحت هیچ شرایطی برای آنها قابل قبول نیست، در این میان کالاهایی که با قیمت ارزان‌تر به دست مردم می‌رسند، با آنکه کیفیت لازم را ندارند، اما خیلی مورد نقد قرار نمی‌گیرند و صحبتی از آنها نمی‌شود.
خودرو بی کیفیت تهدید بزرگی برای جان مردم محسوب می‌شود که در این میان هرگونه کوتاهی خانواده‌ها را دغدار می‌کند. حادثه خوزستان که اخیراً رسانه‌ای شد، مصداق همین امر است؛ در این سانحه بیش از ۵۰خودرو تصادف کردند، ولی هیچ ایربگی باز نشد. مدیران خودروسازی وقتی علت باز نشدن ایربگ خودروها را تصادف از عقب دانستند و تأکید کردند که اگر سانحه از جلو بود، ایربگ خودروها باز می‌شد هر چند که به گفته پلیس، تصادف‌هایی که از جلو اتفاق افتاده هم ایربگ آزاد نشده است.
اما قطعاً مقصر این اتفاقات تنها خودروساز نیست، بلکه بخش‌هایی چون وزارت صمت، سازمان ملی استاندارد و قطعه‌ساز هم دخیل هستند. زمانی که مقام معظم رهبری به درستی و بحق از کیفیت خودروها گلایه کردند، تنها خودروساز سیبل واقع شد و سایر بخش‌ها تأکید بر کیفیت کردند اما تاکنون اعلام نشده است این مجموعه‌ها برای ارتقای کیفیت خودروها، چه برنامه‌های دارند؟
یکی از ضلع‌های اثرگذار در کیفیت خودرو، سازمان ملی استاندارد است. به نظر می‌رسد این سازمان بیش از هر زمان دیگری باید جدی‌تر وارد این مقوله شود و دیگر در برابر قطعه‌سازان و خودروسازان کوتاه نیاید.
وزارت صمت نیز باید برنامه کیفی‌سازی شرکت‌های خودروسازی و قطعه‌سازی را با جدیت دنبال کند و نقش یک مجموعه نظارتی را داشته باشد تا موضوع ارتقای کیفیت در بین قطعه‌سازان و خودروسازان نهادینه شود.
مجموعه دیگر قطعه‌سازان هستند که به واسطه تولید بخشی از آنها خودرو بی کیفیت تولید و روانه بازار می‌شود. به نظر می‌رسد این بخش با دو چالش عمده مواجه است؛ اول آنکه در صنعت قطعه‌سازی، انحصار هست و اجازه داده نمی‌شود که سایر قطعه‌سازان به صورت مستقیم با خودروسازان همکاری کنند. نکته دوم آنکه قطعه‌سازان به دلیل طلب‌های میلیاردی که از خودروسازان دارند، به دنبال کاهش هزینه‌های خود هستند و همین امر سبب می‌شود روز به روز از کیفیت قطعات خودرو کاسته شود.
طی سال‌های گذشته صنعت خودرو، یکی از صنایعی بوده که همواره از سوی دولت مورد حمایت قرار گرفته است؛ اما با آنکه این صنعت می‌بایست در خاورمیانه یکه تازی می‌کرد و برای صادرات نقشه راه تدوین می‌شد، اکنون درباره کیفیت پایین آن صحبت می‌شود. البته با وجود حمایت‌های دولتی، برخی از تصمیم‌های اشتباه دولت گذشته هم سبب شد که این روزها بی کیفیتی و عدم تنوع خودرویی دامنگیر صنعت خودرو شود.
مدیرانی که کیفیت را فراموش کردند
علی قنبری، استاد دانشگاه گفت: یکی از مهم‌ترین مسائلی که سبب شده کیفیت خودرو در کشور پایین باشد، عدم رقابت است. اکنون وضعیت صنعت خودرو حکایت ضرب‌المثل آش کشک خاله شده است؛ هر آنچه که تولید می‌شود مردم مجبور هستند، خریداری کنند. زمانی که واردات خودرو ممنوع می‌شود، خودروساز انگیزه‌ای برای ارتقای کیفیت محصولات خود ندارد و در نهایت مصرف کننده مجبور می‌شود، هر خودرویی را که تولید می‌شود خریداری کند. از دیگر موضوعاتی که در این بخش بسیار اثرگذار بوده، مدیریت شرکت‌های خودروساز بوده است. متاسفانه نحوه مدیریت به گونه ای بوده که کیفیت خودروهای داخلی هیچ ارتقایی نداشته است؛ در حقیقت مدیران وقت برای ارتقای سطح کیفی خودروها تلاشی نکرده‌اند. دراین میان تحریم هم بی تاثیر نبوده است، همواره قطعه‌سازان و خودروسازان علت هرگونه کم کاری را تحریم می‌دانستند.
خودروساز به دنبال تولید روزانه است
محمدرضا نجفی منش، رئیس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان کشور گفت: صنعت خودرو از ۴ معضل بزرگ رنج می‌برد که امیدواریم دولت سیزدهم با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری به سمت اصلاح مواردی که در ادامه عنوان خواهد شد، حرکت کند. اولین و بزرگ‌ترین چالش صنعت خودرو، دولتی بودن آن است. در حقیقت تعیین مدیران خودروسازی توسط دولت باعث می‌شود مدیران نگاه عمیق، بلندمدت و توسعه‌ای نداشته باشند و نگاه مقطعی به این حوزه باعث درجا زدن صنعت خودرو می‌شود.
نکته دوم که باعث شده کیفیت خودرو اولویت اول نباشد، زیان ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی خودروسازان است که این امر نشأت گرفته از قیمت‌گذاری دستوری خودرو است. در چنین شرایطی خودروساز تنها به دنبال تولید روزانه است و قطعاً ارتقای کیفیت در دستور کار قرار نمی‌گیرد. زمانی مدیران خودروسازی می‌توانند بر کیفیت تمرکز کنند که دیگر دغدغه کمیت ندارند، اما اکنون چنین امری وجود ندارد. نکته بعدی که باعث شده کیفیت خودرو پایین باشد، عدم واگذاری شرکت‌های خودروسازی به بخش خصوصی واقعی است. بخش خصوصی می‌تواند بسیار موفق‌تر تولید داشته باشد همان گونه که اکنون شرکت‌های خصوصی خودروهای خوبی تولید و مونتاژ می‌کنند.
تغییر ماشین‌آلات برای رسیدن به خودروهای کیفی
ابراهیم احمدی، عضو انجمن قطعه‌سازان گفت: برای آنکه کیفیت خودروهای تولید داخل ارتقا پیدا کند، باید کارهای بزرگی انجام شود. اول از همه باید پذیرفت که کیفیت موضوعی نسبی است و هیچ زمان پایانی برای آن وجود ندارد. لذا تمام بخش‌ها موظف هستند که برای ارتقای کیفی محصولات خود برنامه‌ریزی جامع و پیوسته‌ای داشته باشند. صنعت خودرو طی سال‌های گذشته با سخت‌ترین تحریم‌ها روبه‌رو بوده است و همین امر عاملی شد تا نتوانیم نسبت به کیفیت برنامه‌ریزی جدی داشته باشیم ولی اکنون باید تمام بخش‌های مرتبط همکاری کنند تا خودروهای کیفی‌تر وارد بازار شوند. برای آنکه شاهد کیفیت مطلوب‌تر در خودروهای تولید داخل باشیم، نیازمند برنامه‌ریزی و تغییرات سنگین ماشین‌آلات هستیم و حتی باید پلت فرم‌های جدید طراحی شود تا خودروهای به‌روز و کیفی وارد بازار شود. اما برای آنکه صنعت خودرو رشد شتابان داشته باشد، ضرورت دارد که از قالب دولتی خارج و به صورت کامل خصوصی شود.
شأن مردم را نگه دارید
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و دبیر هیأت تجدید نظر شورای رقابت گفت: اولین دلیل که باعث شده کیفیت خودروها مناسب نباشد، بی اعتنایی خودروساز به مصرف کننده خودرو است. از آنجا که این صنعت انحصاری است، برای خودروساز اهمیت ندارد که برای کیفیت تلاش کند تا بتواند مشتری بیشتری جذب کند و یا مشتریان خود را راضی نگه دارد. این در حالی است که کیفیت رعایت شأن مردم و بها دادن به خریداران است. دوم؛ خودروساز در زمینه تحقیق و توسعه بسیار ضعیف است و در این حوزه هیچ کار جدی انجام نمی‌شود و حتی از تجربیات سایر کشورها بهره‌مند نمی‌شوند و سومین نکته‌ای که دو مورد یاد شده را تشدید می‌کند، بازار بدون رقیب است. اگر در این حوزه رقابت وجود داشت، خودروساز به خود اجازه نمی داد که خودروهای اینچنینی را وارد بازار کند. این همه سال خودروسازان ایرانی فعالیت کردند ولی در سطح بین‌المللی نام و نشانی از آنها نیست و این بسیار اتفاق ناگوار است.
قطعه‌سازان، مقصر بی‌کیفیت بودن خودروها نیستند
بهرام شهریاری؛ عضو انجمن قطعه‌سازان خودرو گفت: بارها این موضوع را عنوان کرده‌ام که دلیل بی کیفیت بودن خودروها، خودروسازان هستند نه قطعه‌سازان. قطعه‌سازان با حجم انبوهی از بدهی روبه‌رو شده اند که دلیل اصلی آن خودروسازان هستند و همین امر سبب شده که روند توسعه‌ای در مجموعه‌های قطعه‌ساز به سرعت دنبال نشود. اما دلیل اصلی این که خودروها کیفیت لازم را ندارند، به تکنولوژی آنها برمی‌گردد. خودروهای موجود قدیمی شده‌اند و به همین دلیل نمی‌توان از قطعاتی استفاده کرد که تکنولوژی بالایی دارند. از طرفی مهار قیمت و قیمت‌گذاری دستوری هم سبب شده که تولید خودرو هم در شرکت‌های خودروسازی با چالش مواجه شود، در چنین شرایطی خودروساز به دنبال تامین منابع مالی برای تولید خودرو است و طبیعی است که کیفیت به دغدغه روز خودروسازان تبدیل نشود. زمانی که صنعت خودرو تحریم نشده بود، قطعه‌سازان وارد زنجیره تأمین قطعات خودرو محصولات رنو و پژو شده بودند و این به منزله آن است که در این حوزه پیشرفت کرده‌ایم.
چرا خودروها بی کیفیت هستند؟
۱- عدم رقابت شرکت‌های خودروسازی
۲- تحریم صنعت خودرو
۳- ضعف مدیران در ارتقای کیفیت خودرو
۴- ممنوعیت واردات خودرو
۵- کم کاری سازمان ملی استاندارد
۶- انحصار در صنعت قطعه‌سازی
۷- عدم توجه قطعه‌سازان به کیفیت خودرو
۸- عدم همکاری قطعه‌سازان ایرانی با شرکت‌های خارجی
۹- انحصار در شرکت‌های خودروسازی
۱۰- نبود سازمان ناظر بر کیفیت خودرو و قطعات خودرو
۱۱- دولتی بودن شرکت‌های خودروسازی.
روزنامه ایران
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد