آرامش نسبی در بازار خودرو / آذر ۱۴۰۲

پاییز امسال تا اینجای کار، فصل آرامی برای بازار خودروی کشور بوده و برخلاف رویه سال‌های گذشته، از ابتدای پاییز شاهد نوسانات قیمتی چندانی در بازار خودرو نبوده‌ایم. با این وجود برخی از عوامل روی بازار تاثیرگذار بوده‌اند که از این میان می‌توان به هیجانات مربوط به واردات خودرو، ثبات نسبی نرخ ارز و همچنین آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده اشاره کرد.

برای بررسی بازار خودرو، قیمت ۱۸ محصول پرتقاضای داخلی و مونتاژی در بازه‌ زمانی اول مهر، اول آبان و هشتم آذرماه زیر ذره‌بین قرار گرفته است. در این بازه زمانی بیشتر خودروهای داخلی با کمی رشد قیمت و اغلب خودروهای مونتاژی با کمی کاهش قیمت مواجه بوده‌اند؛ به طوری که هشت خودروی داخلی مورد بررسی به طور میانگین ۳درصد افت قیمت را از ابتدای پاییز سال جاری تجربه‌ کرده‌اند. همچنین ۱۰ محصول مونتاژی که بهای آنها را در بازار از ابتدای پاییز رصد کردیم در این مدت زمانی ۱.۴درصد کاهش قیمت داشته‌اند.

بازار خودرو در مدت‌زمان مذکور تا حد زیادی تحت‌تاثیر ثبات نرخ ارز بوده است. بنابراین می‌توان علت اصلی ثبات نسبی (افزایش و کاهش بسیار جزئی) در بازار خودرو را مربوط به نرخ ارز دانست. بازار خودرو طی سال‌های گذشته همیشه تبعیت خود را از بازار ارز نشان داده است. ثبات نرخ ارز طی ماه‌های گذشته می‌تواند یکی از عوامل مهمی باشد که توانسته از التهابات بازار خودرو بکاهد. گرچه نرخ ارز بعد از شروع جنگ اسرائیل و غزه، یعنی بعد از ۱۵مهرماه، با کمی افزایش همراه بود و ترکش‌های آن به بازار خودرو هم رسید، اما این هیجان تنها چند روز دوام داشت و نرخ ارز کم‌کم شروع به کاهش کرد و بازار خودرو نیز به تبع آن رو به آرامش گذاشت. برای فهم بهتر تاثیر این عامل بر ثبات نسبی در بازار خودرو باید اشاره کرد که رخ همبستگی بازار خودرو با قیمت دلار ۰.۹۵۵ است، بنابراین قطعا این موضوع از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بوده است.

اما علاوه بر این موضوع، خودروهای مونتاژی تحت تاثیر واردات خودرو هم بودند. گرچه میزان واردات خودرو در این مدت بسیار محدود بوده و طبق آمار گمرک ایران در هشت‌ماهه امسال تنها سه‌هزار و ۴۸۸ دستگاه خودرو وارد کشور شده است، اما به هر صورت توانسته بازار خودروهای مونتاژی را تحت‌تاثیر خود قرار دهد. در واقع بازه قیمتی برخی از خودروهای وارداتی با برخی از محصولات مونتاژی به همپوشانی می‌‌رسد، اما به هر روی مصرف‌کنندگان خرید خودروهای خارجی را به مونتاژی ترجیح می‌دهند. بنابراین دارندگان محصولات مونتاژی در بازار، خودروی خود را به قیمت پایین‌تری به فروش می‌رسانند تا تقاضای لازم برای آن شکل بگیرد.

همچنین می‌توان گفت محصولات مونتاژی دیگر ماهیت سرمایه‌ای چندانی ندارند. فاصله قیمتی محصولات خودروسازان خصوصی در بازار و کارخانه بسیار کاهش پیدا کرده و تقریبا می‌توان گفت فاصله محسوسی بین آنها دیده نمی‌شود، به طوری که حتی برخی از خودروسازان خصوصی رو به فروش اقساطی محصولات خود آورده‌اند.

بنابراین خودروهای مونتاژی دیگر محصولاتی سرمایه‌ای محسوب نشده و تقاضای آنها مصرفی است. مسلما چنین مسیری از تقاضای کاذب این محصولات کاسته است که این عامل نیز خود باعث افت قیمت این محصولات در بازار شده است.  افزایش قیمت رخ‌داده در مورد محصولات داخلی نیز چندان قابل‌توجه نبوده است. به‌جز چند مورد خاص مانند پژو ۲۰۷ MC اتوماتیک، مابقی با رشد قیمت بسیار محدودی همراه بوده‌اند، به طوری که می‌توان گفت بازار خودروهای داخلی نیز با نوعی ثبات نسبی قیمت مواجه است. خودروهای وارداتی که تاکنون به ایران رسیده‌اند همپوشانی با بازار خودروهای داخلی نداشته و چندان روی آن موثر نیستند، اما می‌توان این ادعا را داشت که بازار این دست از خودرو تحت‌تاثیر اخبار مربوط به آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده بوده است که در همین پاییز به تصویب هیات وزیران نیز رسید.

علاوه بر این خودروهای داخلی از ابتدای پاییز امسال با رشد عرضه هم مواجه بودند. در واقع با عدم اصلاح قیمت توسط شورای رقابت، خودروسازان در تابستان امسال دست به دپوی محصولات خود زدند اما در نهایت نه تنها به هدف قیمتی خود دست پیدا نکردند، بلکه با ورود نهادهای نظارتی نیز مواجه شدند؛ به طوری که سازمان بازرسی کل کشور به موضوع ورود کرد و در نهایت خودروسازان مجبور شدند از ابتدای پاییز خودروهای دپو‌شده را راهی بازار کنند که تاثیر خود را بر بازار هم گذاشت.

به هر صورت بیشترین رشد قیمت محصولات داخلی مربوط به پژو ۲۰۷ MC اتوماتیک بوده که اول مهرماه ۷۱۵میلیون تومان خرید و فروش می‌شد اما بهای آن در اول آبان‌ماه به ۷۲۵میلیون تومان رسیده و روز گذشته نیز ۷۵۰میلیون تومان در بازار قیمت‌گذاری شد تا ۴.۹درصد افزایش قیمت را در این مدت ثبت کند. دناپلاس دنده‌ای نیز در این بازه زمانی رشد قیمت محسوسی داشته و بهای آن از ۶۲۰میلیون تومان در ابتدای مهرماه و ۶۳۰میلیون تومان در اول آبان، روز گذشته به ۶۴۳میلیون تومان رسید تا ۲۳‌میلیون تومان، معادل ۳.۷درصد، رشد قیمت را ثبت کند. کمترین افزایش بها بین محصولات داخلی نیز مربوط به ساینا S است که قیمت آن روز ابتدایی پاییز ۳۴۵میلیون تومان بود اما در ابتدای آبان به ۳۴۰میلیون تومان کاهش یافت و سپس ۸ آذر ۳۴۸میلیون تومان خرید و فروش شد؛ بنابراین این محصول تنها ۰.۸درصد رشد قیمت را ثبت کرده است.

بیشترین افت قیمت بین محصولات مونتاژی مربوط به هایما S8 است که ابتدای مهر یک‌میلیارد و ۸۲۰میلیون تومان خرید و فروش می‌شد اما بهای آن در ابتدای آبان به یک‌میلیارد و ۶۵۰میلیون تومان رسیده و تا روز گذشته این قیمت ثابت بود. بنابراین در بازه زمانی مذکور بهای این خودرو ۹.۳درصد افت داشته است.

دنیای اقتصاد