بازگشت واردات خودرو به ریل؛ بررسی آمارها و ابهامات یک فرآیند پیچیده

در روزهای اخیر، بازار خودرو شاهد تحولات مهمی در زمینه واردات بوده است. در حالی که رئیس کل گمرک ایران آمارهای جدیدی از واردات خودرو در پنج ماه اول سال جاری منتشر کرد، فرآیند ثبت سفارش خودرو پس از ماه‌ها وقفه، مجدداً فعال شده است. این تغییرات، در میانه ابهامات قانونی و پیچیدگی‌های اداری، نویدبخش حرکت جدیدی در بازار خودرو است. در ادامه به بررسی دقیق این آمارها و شرایط جدید می‌پردازیم.

رشد قابل‌توجه واردات با وجود بلاتکلیفی قانونی

بر اساس آمار رسمی که توسط فرود عسگری، رئیس کل گمرک ایران، اعلام شد، از ابتدای سال جاری تا پایان مردادماه، ۱۹ هزار و ۵۸۶ دستگاه خودروی سواری به ارزش ۴۳۲ میلیون دلار از گمرکات کشور ترخیص شده‌اند. این ارقام نشان‌دهنده رشد چشمگیری نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.

• رشد تعداد: ۲۶.۳ درصد
• رشد ارزش: ۳۶ درصد

این رشد در شرایطی اتفاق افتاده که در پنج ماه نخست سال، آیین‌نامه واردات خودرو در نوعی بلاتکلیفی قرار داشت. اولین آیین‌نامه اجرایی در ۲۵ خردادماه ابلاغ شد، اما به دلیل مغایرت با قانون بودجه سال جاری، اجرای آن توسط دیوان عدالت اداری متوقف شد. نسخه اصلاح‌شده این آیین‌نامه نیز در ۲۹ مردادماه به صورت رسمی ابلاغ شد. این موضوع نشان می‌دهد که خودروهای ترخیص‌شده در این دوره، همگی مربوط به ثبت‌سفارش‌های سال گذشته بوده‌اند.

فعال شدن مجدد ثبت‌سفارش خودرو

پس از ماه‌ها انتظار، بالاخره گمرک ایران در اطلاعیه‌ای رسمی اعلام کرد که امکان ثبت‌سفارش خودروهای سواری در «سامانه جامع تجارت» فراهم شده است. این خبر به معنای آغاز فرآیند واردات خودرو با قوانین جدید است.

بر اساس این اطلاعیه، خودروهای نو و مستعمل (حداکثر ۵ سال ساخت) می‌توانند وارد کشور شوند. همچنین، شرایطی برای واردکنندگان در نظر گرفته شده است:

• داشتن کارت بازرگانی معتبر
• دریافت شناسه کالا و تأییدیه خدمات پس از فروش از وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت)

این اقدامات با هدف ساماندهی به فرآیند واردات و تضمین خدمات پس از فروش برای مصرف‌کنندگان نهایی صورت گرفته است.

ابهام در واردات خودرو توسط ایرانیان خارج از کشور

با وجود روشن شدن وضعیت واردات برای شرکت‌ها و افراد حقوقی، شرایط واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اگرچه قانون بودجه و آیین‌نامه اجرایی واردات، به این گروه اجازه واردات یک دستگاه خودرو را داده‌اند، اما فرآیند آن هنوز فعال نشده است.

احتمالاً دلیل اصلی این بلاتکلیفی، وجود ابهامات در مورد تعرفه واردات است. در قانون بودجه آمده است که واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج باید با تعرفه ۱۰۰ درصدی انجام شود، در حالی که در آیین‌نامه واردات، تعرفه خودروهای برقی و هیبریدی به ترتیب ۴ و ۱۵ درصد تعیین شده است. این تفاوت تعرفه‌ای، باعث شده که هیئت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس، این بند از آیین‌نامه را مغایر با قانون بودجه بداند و به همین دلیل، فرآیند واردات برای این گروه متوقف شده است.

در مجموع، با اینکه فرآیند واردات خودرو پس از ماه‌ها وقفه مجدداً آغاز شده، اما پیچیدگی‌های قانونی و ابهامات موجود، مسیر را برای همه گروه‌ها هموار نکرده است. حال باید منتظر ماند و دید که آیا مسئولین به سرعت برای حل این ابهامات وارد عمل خواهند شد یا خیر.