چرا با گران شدن قیمت خودرو تقاضا هم افزایش یافت؟

روند غیرمنطقی بازار خودرو در سال اخیر به طوری بود که خیلی آن را خاص ایران می‌دانستند؛ بازاری که با افزایش قیمت، شاهد سرازیری تقاضا می‌شد. یک کارشناس صنعت خودرو عامل ایجاد این معما را وجود حجم بالای نقدینگی در دست عده‌ای محدود از افراد می‌داند که همواره سرمایه خود را از راه دلالی افزایش می‌دهند.

امرالله امینی، کارشناس صنعت خودرو و مدرس دانشگاه در خصوص شرایط بازار خودرو در سال ۱۳۹۸ اظهار کرد: تا زمانی که اقتصاد کشور با چالش‌های مالی، ساختاری، ارزی و مدیریتی رو به رو است، عرضه خودرو هم با مشکل رو به رو می‌شود. این محصول به خاطر این چالش‌ها یا کم عرضه می‌شود یا اگر هم عرضه بالا داشته باشد، محصولی بی‌کیفیت خواهد بود. مثل یک انسان بیمار است که نمی‌توان از آن انتظار انجام کار درستی را داشت.

به گفته وی، دولت تصمیم‌گیری در زمینه خودرو را به خودروسازها سپرده است؛ سازمان گسترش در دهه ۷۰ و ۸۰ در حوزه خودروسازی همه‌کاره بود، ولی در شرایط فعلی کنار کشیده است.

امینی گفت: در این وضعیت نباید انتظار محصولی با کیفیت و با قیمت پایین را داشت و اگر در سال جدید شنیده شد قیمت پراید دو برابر شده، نباید تعجب کرد. اکنون خودروسازها همه مسائل را گردن تحریم می‌اندازند، در حالی که تحریم تنها یک طرف قضیه است و بخشی از مسئله نیز به عملکرد گذشته برمی‌گردد. زمانی که دلار ارزان بود، قطعه‌سازان به‌جای تقویت تولید خود، تنها به واردات اجناس چینی مشغول بودند. اکنون هم که قیمت دلار افزایش یافته است، توان واردات مواد اولیه و قطعات نیمه‌ساخته را از دست داده‌اند.

وی در این رابطه اضافه کرد: از طرف دیگر، در این وضعیت کسی هم حاضر به سرمایه‌گذاری نیست، در حالی که همین قطعه‌سازان مدت زیادی از دلار ارزان بهره زیادی بردند، ولی حاضر نیستند سرمایه خود را در تولید این کالا صرف کنند.

وقتی تولید از نظر اقتصادی غیرعقلانی می‌شود!

به گفته امینی، تولید، مقوله‌ای دارای ریسک است و از طرف دیگر، بخش‌هایی مانند خدمات و واسطه‌گری سودآورتر از حوزه تولید است؛ هم اکنون بازدهی تولید در ایران نزدیک به ۲۰ درصد است، در حالی که واردات می‌تواند سودهایی بالای ۱۰۰ درصد داشته باشد. پس در این بستر، تولید از نظر اقتصادی غیرعقلانی می‌شود.

وی گفت: این مشکلات قابل‌حل است و لازم است شفاف سازی شود و مدیران دولتی مسائل موجود را با مردم در میان بگذارند.

این کارشناس صنعت خودرو در جواب به این سؤال که آیا با بالا رفتن قیمت خودرو در سال ۱۳۹۸ همچنان تقاضا برای خرید آن وجود خواهد داشت، گفت: نقدینگی موجود در اقتصاد کشور، بالای ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان است. این حجم از نقدینگی که البته در اختیار شمار محدودی از افراد است، به خرید و فروش و دلالی در بخش خودرو سرازیر می‌شود و اتفاقاً هر چقدر قیمت خودرو در ایران گران‌تر شود، این دلال‌ها سود بیشتری می‌برند. به همین خاطر، همزمان با افزایش قیمت، تقاضا هم بالا می‌رود.

کاهش تعرفه واردات خودرو؟

وی همچنین در جواب به این سؤال که این دلال‌ها کالا را می‌خرند با این امید که با قیمت بالاتری به مصرف‌کننده نهایی بفروشند، اما زمانی که مصرف‌کننده واقعی با کاهش قدرت خرید مواجه شده، این خریدها چه توجیهی خواهد داشت، گفت: درست است یکی از مشکلات اصلی فعلی ما قدرت خرید است، ولی راه‌حل‌هایی مثل فروش اقساطی و... پیدا می‌کنند. بخشی دیگری را هم به سرمایه‌گذاری بلند مدت اختصاص می‌دهند.

امینی در پایان در پاسخ به این که آیا احتمال دارد در وضعیت کنونی، دولت به سمت کاهش تعرفه واردات خودرو برود، گفت: بله، من هم این احتمال را می‌دهم. امکان دارد دولت حتی بازار طبقه پایین را هم از این طریق و واردات خودروهای دست دوم پوشش دهد.

ایرنا