سردرگمی طرح جدید ترافیکی

قرار است از اول تیر ماه طرح «محدوده کنترل آلودگی هوا» جایگزین طرح زوج و فرد شود ولی هنوز اکثر شهروندان تهرانی در مورد این طرح جدید اطلاعات کافی ندارند.

حلقه دوم ترافیکی در شهر تهران متولد شد، طرح جدید ترافیکی پایتخت جایگزین طرح زوج و فرد خواهد شد و تفاوت‌های قابل توجهی با طرح گذشته دارد. تغییراتی که هنوز خیلی از شهروندان تهرانی از آن اطلاع ندارند. اولین علت برای ناآگاهی مردم از طرح جدید عدم ثبت نام در سامانه «تهران من» است. به گفته مسئولان شهری درتهران دست کم ۴ میلیون خودرو رفت و آمد می‌کنند این تعداد خودرو در کنار خودروهایی که از شهرهای اطراف به تهران می‌آیند در مقایسه با شمار نزدیک به یک میلیون خودرویی که در سامانه تهران من برای معافیت ۲۰ روزه ثبت نام کرده‌اند نشان می‌دهد نه پلیس و نه مدیران شهری نتوانسته‌اند عملکرد مناسبی در خصوص طرح جدید اطلاع رسانی داشته باشند و احتمالاً در روز اول تیر ماه شاهد سردرگمی تازه پایتخت نشینان باشیم.

تاریخچه طرح منقرض شده زوج و فرد

اواسط آذر ۸۴ بود که به خاطر آلودگی شدید هوای تهران، طرح نوبتی کردن رفت و آمد خودروها بر اساس فرد یا زوج بودن شماره آخر پلاکشان در محدوده‌ای به وسعت ۸۸.۵ کیلومتر اجرا شد. به گفته بعضی کارشناسان ترافیک در تمام سال‌هایی که این طرح اجرایی شده، صفر تا ۴ درصد دراین محدوده موجب کاهش آلودگی هوا شده اما در بیرون این محدوده ۳۸ درصد بر آلودگی هوای تهران افزوده است. همچنین در بعضی از بزرگراه‌های پایتخت هم موجب افزایش طول زمان ترافیک شده است.

نزدیک به یک میلیون خودرو در سامانه تهران من برای معافیت ۲۰ روزه ثبت نام کرده‌اند این درحالی است که برای استفاده از معافیت ۲۰ روزه برای رفت و آمد در حلقه دوم ترافیکی باید در سامانه تهران من ثبت نام کرد

در گزارشی که مدیران شهری در زمان اجرای طرح کاهش تهیه کرده بودند، مشخص شد اجرای طرح زوج و فرد در این سال‌ها در بزرگراه چمران ۱۱ درصد، نواب ۱۰ درصد، مدرس ۱۷ درصد و رسالت ۱۲ درصد سبب تأخیر در ترافیک شده است. به طوریکه حجم ترافیک از رینگ «زوج و فرد» به یک لایه عقب‌تر و عملاً به بزرگراه‌های منتهی به این محدوده کشیده شده و موجب افزایش آلودگی هوا در خارج از محدوده زوج و فرد شده است.

در نقد این طرح که سال‌ها در تهران اجرایی می‌شد کارشناسان ۴ دلیل عمده را مطرح می‌کردند اول اینکه این محدوده با هدف‌های اولیه‌ای که ایجاد شده همخوانی ندارد و تجربه سالیان گذشته نشان داده محدوده زوج و فرد کارآمد نیست و در همه جای دنیا چنین تجربه‌ای در ابتدا موفق بوده، اماپس از دائمی شدن، آلودگی هوا مجدداً به این محدوده‌ها بازگشته است.

دومین علت ناعادلانه بودن شمار روزهای رفت و آمد خودروهای زوج و فرد چون خودروهایی که پلاک آنها زوج است، شانس بیشتری برای استفاده از فضاهای شهری دارد. خودروها پلاکشان فرد است و تنها در دو روز از هفته به رایگان از این محدوده استفاده می‌کنند، این در حالی است که خودروهای پلاک زوج که چهار نهم خودروها هستند از ۳ روز از ۵ روز کاری هفته رفت و آمد رایگان استفاده می‌کنند.

نکته دیگر برای ناکارآمدی این طرح نقشه‌های ترافیکی شهر تهران بود که نشان می‌دهد در محدوده طرح ترافیک اصلی در زمان اوج هیچ نقطه ترافیکی وجود ندارد. در محدوده زوج و فرد چند نقطه ترافیکی محدود و در خارج از این محدوده شاهد ترافیک هستیم. همچنین محدودیت‌های دائمی ترافیکی برای برخی که مجبور به سفر در این محدوده هستند با ترغیب به خرید خودرو دوم که بیشتر خودروهایی بی کیفیت هستند تشویق می‌کند می‌گوید: این رفتار نشان می‌دهد سیاست‌ها در این زمینه غلط است.

سال پیش پس از پذیرفتن ناکارآمدی این طرح شورای ترافیک شهر تهران، با تولد حلقه دوم ترافیکی موافقت کرد. طرحی که به نظر می‌آید از طرح گذشته نکات مثب بیشتری دارد.

محدوده طرح کنترل آلودگی هوا

محدوده حلقه دوم تفاوتی با محدوده زوج و فرد ندارد و براساس مصوبه شورای ترافیک شهر تهران، محدوده طرح کنترل آلودگی هوا از سمت شمال خیابان مطهری، از سمت جنوب خیابان شوش، از سمت غرب خیابان کارگر و از سمت شرق خیابان شریعتی و ۱۷ شهریور است و محدوده «زوج یا فرد» از شمال به بزرگراه همت، از شرق به بزرگراه امام علی، از جنوب به بزرگراه بعثت و از غرب به بزرگراه‌های نواب و چمران محدود می‌شود که حالا در همین محدوده طرح جدید اجرایی می‌شود.

زمان اجرای طرح جدید / تغییرات معافیت‌های ترافیکی در روز ۵ شنبه

زمان اجرای روزانه طرح جدید ترافیکی ۶:۳۰ تا ۱۹ است، روزهای جمعه و ایام تعطیل همانند گذشته طرح‌های ترافیکی اعم از طرح ترافیک و زوج یا فرد اجرا نمی‌شود، البته در روزهای پنجشنبه، هرچند همانند سال پیش طرح ترافیک نداریم اما در محدوده دوم یا همان زوج یا فرد سابق، طرح کنترل آلودگی هوا برقرار خواهد بود؛ یعنی رفت و آمد روز پنجشنبه جزو سهمیه ۲۰ روزِ هر فصل محاسبه می‌شود و بعد از ۲۰ روز هم مشمول پرداخت عوارض محدوده دوم می‌شود.

زمان اجرای روزانه طرح جدید ترافیکی ۶:۳۰ تا ۱۹ است، روزهای جمعه و ایام تعطیل همانند گذشته طرح‌های ترافیکی اعم از طرح ترافیک و زوج یا فرد اجرا نمی‌شود

شرط اصلی استفاده از معافیت ۲۰ روزه

شمارش تعداد روزهای مجاز برای رفت و آمد رایگان در محدوده دوم مشروط به این است که ثبت ‌نام در سامانه «تهران من» انجام شده باشد. در هر فصل، خودروهای پلاک تهران ۲۰ روز و خودروهای پلاک غیرتهران ۱۵ روز مجاز به رفت و آمد رایگان در محدوده دوم یا همان زوج یا فرد سابق هستند که زوج یا فرد بودن پلاک خودروها هم در تعیین روزهای مجاز اثری ندارد و ملاک، صرفاً شمار روزهای رفت و آمد است. این نخستین بار است که در طرحی شهری برای خودروهای بومی امتیاز ویژه‌تری در نظر گرفته می‌شود. اتفاقی که دردنیا سابقه قدیمی دارد.

شمارش تعداد روزهای مجاز برای رفت و آمد رایگان در محدوده دوم مشروط به این است که ثبت‌نام در سامانه «تهران من» انجام شده باشد عوارض رفت و آمد در این محدوده در روزهای فراتر از شمار مجاز، نصف عوارض طرح ترافیک تعیین‌شده است و باید تمامی دارندگان خودروهای شخصیِ ساکن تهران و همچنین ساکنان دیگر شهرها که با خودرو شخصی قصد سفر به تهران را دارند، پیش از ورود به محدوده‌های ترافیکی اول و دوم در سامانه «تهران من» ثبت‌نام کنند و حساب آن‌ها به میزان کافی، شارژ داشته باشد.

امتیاز جدید برای ساکنان محدوده طرح ترافیک

امتیاز ساکنان با اجرای طرح جدید از امتیاز جدید و ویژه‌ای برخوردار شده‌اند به طوری که تخفیف ۵۰ درصدی در هزینه طرح ترافیک و طرح محدوده کنترل آلودگی هوا برای آن‌ها در نظر گرفته شد و این در حالی است که یک ‌بار خروج قبل از ساعت ۸:۳۰ و یک‌ بار ورود پس از ساعت ۱۷ هم برای ساکنان رایگان خواهد بود.

ثبت‌ نام از ساکنان محدوده زوج وفرد شروع شده و آن‌ها می‌بایست برای برخورداری از این تخفیف علاوه بر اینکه در سامانه «تهران من» ثبت‌نام می‌کنند، مدارک خود را در دفاتر خدمات الکترونیک شهر به تأیید برسانند ساکنان برای بهره‌مندی از امتیازات سکونت در محدوده می‌بایست پس از ثبت مشخصات محل سکونت خود به همراه مدارک شامل سند یا اجاره‌نامه قانونی و فیش پرداخت عوارض نوسازی و پسماند به دفاتر خدمات الکترونیک شهر مراجعه کنند.

ساکنانی که در محدوده طرح ترافیک مستأجر هستند اگر در بخش سکونت آن‌ها تاریخ پایان سکونت درج‌شده باشد، می‌بایست هرساله برای ثبت ‌نام دوباره به‌عنوان ساکن محدوده طرح ترافیک اقدام کنند، هر واحد مسکونی تنها برای یک خودرو می‌تواند از تخفیف بهره‌مند شود. طبعاً برای ساکنان محدوده طرح ترافیک، این تخفیف ۵۰ درصدی به عوارض رفت و آمد در هر دو محدوده تعلق می‌گیرد ولی ساکنان محدوده دوم (کنترل آلودگی هوا یا همان زوج یا فرد سابق) تنها برای عوارض همان محدوده دوم از تخفیف برخوردارند.

مهلت پرداخت بدهی‌های حلقه دوم

به گفته مسئولان ترافیکی، با هماهنگی پلیس راهور ناجا، فرصت یک‌ ماهه‌ای هم برای پرداخت عوارض طرح ترافیک و جلوگیری از جریمه در نظر گرفته‌شده است. امکان ثبت نام برای شهروندان تهرانی و غیر تهرانی در هر زمانی وجود دارد ولی تازمانی که این ثبت نام انجام نشود امکان استفاده از معافیت‌ها وجود ندارد. همچنین یک بار ثبت نام برای تمام خودروها کافی است تا سامانه، رفت و آمدهای هر پلاک را در محدوده شمارش کند و در صورت عدم ثبت پلاک خودرو در سامانه و حضور در محدوده، پلاک مورد نظر مشمول جریمه می‌شود.

امتیاز آژانس‌ها و وانت بارها در حلقه دوم

آژانس‌ها و وانت‌بارها بدون سقف سهمیه از ۵۰ درصد تخفیف برخوردارند و در صورت داشتن «سند سفر» و یا «باربرگ» این تخفیف به ۷۰ درصد می‌رسد.

نرخ ورود به محدوده حلقه دوم

حداقل نرخ ورود به حلقه دوم ترافیک در سال آینده ۷ هزار و ۲۴۵ تومان برای خودروهایی با معاینه فنی برتر و رفت و آمد در ساعات غیر پیک ترافیک و حداکثر ۲۰ هزار و ۷۰۰ در ساعات پیک و بدون معاینه فنی برتر خواهد بود.

یا مردم از طرح خبرندارند یا به مسئولان اعتماد

شهرام جبارزادگان کارشناس ترافیک در مورد چالش‌های طرح جایگزین زوج و فرد می‌گوید: پیش نیاز اجرای هر طرح شهری به خصوص اگر با اعمال محدودیت برای شهروندان همراه باشد، نیازمند پیش بینی ساز و کارهای مورد نظر و زیرساخت‌های مورد نیاز است و اگر این امکانات و ملزومات از قبل فراهم نشده باشد، اجرای آن طرح به دلیل اعمال محدودیت ناشی از آن، نه تنها به رضایتمندی شهروندان منجر نمی‌شود، بلکه به نارضایتی عمومی از عملکرد مدیریت شهری دامن می‌زند.

در حالی قرار است این طرح از دو هفته تا آغاز آن، ظاهراً از سه میلیون دستگاه خودروی تهران، کمتر از نیم میلیون دستگاه خودرو در سامانه طرح ترافیک موسوم به تهران من ثبت نام کرده‌اند. این اتفاق می‌تواند دو علت داشته باشد: یاطرح ترافیک و به طور مشخص در خصوص سامانه مربوطه، آنقدر ضعیف بوده که بیشتر شهروندان از آن خبر ندارند یا عملکرد مسئولان مربوطه به طوری بوده که مردم به مجریان طرح اعتماد ندارند

وی ادامه می‌دهد سوالی که پیش از آغاز اجرای این طرح باید از مجریان آن پرسید، این است که چه تعداد واگن مترو و چند دستگاه اتوبوس به شبکه ریلی و ناوگان اتوبوسرانی تهران اضافه کرده و امکان جا به جایی چند مسافر جدید با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را فراهم کرده‌اند که به یک باره می‌خواهند برای رانندگان و سرنشینان نیمی از خودروهای شهر که در نیمی از روزهای هفته اجازه رفت و آمد در محدوده طرح زوج یا فرد را داشتند، محدودیت وضع کرده و آنها را مجبور به استفاده از حمل و نقل عمومی کنند؟

به گفته او در حالی قرار است این طرح از دو هفته تا شروع آن، ظاهراً از سه میلیون دستگاه خودروی تهران، کمتر از نیم میلیون دستگاه خودرو در سامانه طرح ترافیک موسوم به تهران من ثبت نام کرده‌اند. این اتفاق می‌تواند دو علت داشته باشد: یا طرح ترافیک و به طور مشخص در خصوص سامانه مربوطه، آنقدر ضعیف بوده که بیشتر شهروندان از آن خبر ندارند یا عملکرد مسئولان مربوطه به طوری بوده که مردم به مجریان طرح اعتماد ندارند.

این کارشناس ترافیک با اشاره به معافیت ۲۰ روزه خودروها برای رفت و آمد در محدوده کنترل آلودگی هوا اضافه می‌کند: مسئولان مربوطه که گویی می‌خواهند به شهروندان صدقه بدهند، از امکان ۲۰ روز رفت و آمد رایگان خودروهای پلاک تهران و ۱۵ روز رفت و آمد رایگان خودروهای پلاک شهرستان در هر فصل در محدوده طرح سخن گفته‌اند، در حالی که هر فصل ۹۰ روز دارد و در دیگر ایام، شهروندانی که بابت هر ۹۰ روز عوارض و مالیات می‌پردازند، حق استفاده از خودروهایشان را ندارند و در صورت استفاده، هم از طرف پلیس جریمه می‌شوند و هم از طرف شهرداری در قالب عوارض، جریمه مضاعف می‌شوند که البته قانونی بودن آن محل تردید است.

مسئولان مربوطه عدد ۲۰ روز رفت و آمد در محدوده طرح از ۹۰ روز هر فصل برای خودروهای پلاک تهران را از کجا آورده‌اند، بماند اما اینکه خودروهای پلاک شهرستان فقط ۵ روز کمتر از خودروهای پلاک تهران یعنی ۱۵ روز امکان رفت و آمد در این محدوده را دارند، جای تأمل و تعجب دارد.

مهر

خودروهای خودران موجب افزایش ترافیک خواهند شد

راهکار عجیب نماینده مجلس برای حل مشکل ترافیک تهران

هشدار پلیس در مورد استفاده از تلفن همراه به هنگام رانندگی