تولید خودرو ملی ترکیه مشکوک است

امیرحسن کاکایی در خصوص خودروی ملی ترکیه می‌گوید: اگر حرف‌های مطرح شده صحت داشته باشد، قطعاً کار بسیار بزرگی را شروع کرده‌اند و حمله بزرگی به بازارهای گوناگون خواهند کرد، ولی من تا حدودی با توجه به رقم کلانی که گفته شده، به کل برنامه مشکوکم؛ از این جهت که صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

بتازگی دو خودرو به جمع بازار منطقه‌ای این کالا اضافه شده است. هفته گذشته خبر رسید که خودروی تمام بومی پاکستانی با نام «پرنس» رونمایی شده است. از طرف دیگر، روز جمعه هم ترکیه اعلام کرد از اولین خودروی ملی خود در دره فناوری استان کوجاائلی رونمایی کرد؛ خودرویی که گفته می‌شود طی پروژه‌ای چندساله و پرهزینه به سرانجام رسیده است. اردوغان، رئیس‌ جمهوری ترکیه در سخنرانی خود در این مراسم رونمایی، اولین سفارش خرید این خودروی ملی را برای شخص خودش انجام داد. این خودرو، ۱۰۰ درصد برقی و دارای بلندترین محور در بین خودروهای هم‌تراز خود است. در مدت کمتر از ۳۰ دقیقه، به میزان ۸۰ درصد شارژ می‌شود. اردوغان در خصوص این خودرو که بالغ بر ۳.۹ میلیارد دلار برای آن‌ سرمایه‌گذاری شده، گفته تا سال ۲۰۲۲ زیرساخت‌های شارژ خودروهای برقی در ترکیه توسعه خواهد یافت و این خودروها را در تیراژ سالیانه ۱۷۵ هزار عدد عرضه خواهند کرد.

سرمایه‌گذاری فراخودرویی

در خصوص ظرفیت نفوذ این دو خودرو در بازار منطقه‌ای صحبت‌های زیادی از طرف کارشناسان مطرح می‌شود. امیرحسن کاکایی، کارشناس خودرو عقیده دارد: سرمایه‌گذاری ۳.۹ میلیارد دلاری در مقیاس تولید خودرویی، رقمی بسیار کلان محسوب می‌شود.

وی  اضافه کرد: برنامه‌ای که برای طراحی دو خودروی جدید در ایران‌خودرو و سایپا تدوین شد، حداکثر سرمایه‌گذاری‌اش ‌۳ میلیارد دلار بود که معادل ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. همین‌طور خود جنرال‌موتورز سال‌های اخیر برای طراحی یک پلتفرم جدید ۱.۵ میلیارد دلار هزینه کرد. از همین رو، اگر این حرف‌ها صحت داشته باشد، قطعاً کار بسیار بزرگی را آغاز کرده‌اند و حمله بزرگی به بازارهای گوناگون خواهند کرد، اما من تا حدودی با توجه به رقم بزرگی که گفته شده، به کل برنامه مشکوکم؛ از این جهت که صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

کاکایی در این خصوص توضیح داد: ترکیه نزدیک به ۲۵ سال به خاطر درکش از عدم اقتصادی بودن پروژه‌های کاملاً ملی، صنایع خودروی ملی خود را جمع کرد و به دست اروپایی‌ها سپرد. این کشور سپس روی صنعت قطعه‌سازی خود برنامه‌ ریزی کرد و به پایگاه تولید قطعات تبدیل شد. ارزش بازار صادراتی قطعات ترکیه به اندازه کل خودروسازی‌ ماست و در ۲۰ سال اخیر، خود را در این صنعت تقویت کرده و در مقیاس جهانی هم موفق عمل کرده است. این موضوع می‌تواند عاملی برای تشکیک در این باشد که آنها حالا بخواهند یک پلتفرم را به‌تنهایی توسعه دهند؛ روندی که با حرکت‌های گذشته دنیا هم‌خوانی ندارد.

همراهی با شبکه جهانی

کاکایی در ادامه گفت: اولاً صنعت خودرو در قرن ۲۱ تنها به خودروسازی خاتمه نمی‌یابد، بلکه به مجموعه خودروسازی و قطعه‌سازی مربوط می‌شود. همه می‌بینیم قطعه‌سازهای ترکیه به همراه اروپایی‌ها به سطح بالایی رسیده‌اند. این پیشرفت کاملاً متکی به شبکه جهانی بوده است. برخلاف ایران که سال‌هاست در تحریم به سر می‌برد و از همین رو، از ارتباطات بین‌المللی برخوردار نیست.

وی افزود: ترکیه در ۲۰ سال پیش کاری کرد که حداقل در بین صنعت‌کاران خودروسازی در ایران، خیانت محسوب می‌شود، اما می‌بینیم این سیاست آنها موفق بوده است.

این کارشناس خودرو در زمینه تفاوت صنعت ترکیه و ایران توضیح داد: ترکیه مسیر باثباتی را طی کرده و همین خودرویی که اکنون رونمایی شده، نزدیک به پنج سال پیش خبرش را منتشر کردند و اکنون که خودرو رونمایی شده، اعلام کردند سه سال دیگر (سال ۲۰۲۲) آن را به طور انبوه تولید خواهند کرد و برای آن برنامه‌ریزی دقیق کرده‌اند. این یعنی آنها با برنامه‌ریزی حرکت کرده‌اند و استراتژی مشخصی دارند.

کاکایی همچنین گفت: مشخصه دیگر این صنعت، ارتباطات جهانی آنهاست. در ترکیه طی این سال‌ها پارک‌های فناوری در کنار پارک‌های صنعتی شکل گرفت که در آنها یک پارک مخصوص قطعه‌سازان ساخته شده است، در حالی که تمام قطعه‌سازان ایران کاملاً پخش هستند و به اسم آمایش سرزمین تمام توان خود را پخش کرده‌ایم. ۳۰ خودروساز در کشور داریم که هیچ‌کدام در سطح جهانی مطرح نیستند، در حالی که ترکیه کارهایی می‌کرد که در سطح جهانی مطرح بود. مثلاً مگان تنها در ترکیه تولید می‌شود و از این جهت پایگاه مرکزی رنو شده است.

وی ادامه داد: ما از همه کشورهای در حال توسعه زودتر خودروسازی داشته‌ایم، اما الان تنها یک ویترین از آنها داریم که برای داخل هم کفایت نمی‌کند. من شنیده‌ام طراحی این خودرو را یک شرکت ایتالیایی انجام داده که سه سال پیش قرار بود با ایران همکاری کند. جالب‌تر اینکه اگر در خصوص برجام این اتفاقات نمی‌افتاد، همین روزها موعد این بود که ایران‌خودرو و سایپا از خودروهای ایرانی‌شان رونمایی کنند که اتفاقاً هم خودروی بنزینی و هم خودروی برقی را در برمی‌گرفت.

ظرفیت صادراتی ترکیه

وی در خصوص ظرفیت صادراتی خودروی جدید ترکیه‎‌ای هم گفت: ترکیه مبتنی بر صادرات عمل می‌کند، ولی با این حال هنوز زود است مجدداً این برنامه نظر دهیم، چون به هر حال باید ببینیم نقش خودروسازی‌های اروپایی که در ترکیه سرمایه‌گذاری کردند، چیست. بعضی مواقع ممکن است یک ویترین به اسم ترکیه درست شود، ولی همزمان شرکت‌های دیگری در بازی باشند. جدای از این، وقتی چنین خودرویی طراحی می‌شود که قطعاً یک پلتفرم با مشتقات دیگری خواهد بود، حتماً یک بازار بزرگ را مدنظر قرار خواهد داد که در تضاد با صنعت مونتاژی فعلی‌اش است. حدس می‌زنم این یک برنامه مشترک باشد که بعداً مشخص می‌شود اشتراکشان به چه شکل است.

خودروی ملی پاکستان

کاکایی در ادامه در خصوص خودرو ملی پاکستان هم گفت: زیاد پیش می‌آید که یک برنامه تولیدی را اعلام می‌کنند، اما به موفقیت نمی‌رسد. نظر من این است که اکنون دیگر خودروسازهای کوچک نمی‌توانند محلی از اعراب داشته باشند، چنانچه مدتی قبل هم شنیده شد که رنو، نیسان و میتسوبیشی ادغام شدند، بنابراین به نظر می‌رسد این خودرو با همکاری یکی از شرکت‌ها درست شده که قضاوت در خصوص موفقیت آن بسیار زود است.

وی در پایان گفت: شاید از حرف من برداشت شود که حتماً با همکاری خودروسازها و قطعه‌سازان بزرگ جهانی است که می‌توانیم یک کار بزرگ انجام دهیم. این یک استاندارد بزرگ در کل دنیاست، یعنی حتی کمپانی بی‌ام‌و هم با همکاری شبکه قطعه‌سازان غیرآلمانی است که به تولید خود ادامه می‌دهد، اما از این طرف با توجه به اینکه تحریم هستیم و طی یک سال و نیم اخیر وضعیت تحریم تشدید شده و احتمالاً تا پنج سال آینده ادامه داشته باشد، باید گفت علی‌رغم اینکه خیلی سخت است، ولی ناچاریم روی پای خودمان بایستیم. این مهم می‌طلبد سیاست‌گذاران نظام به‌درستی در این خصوص فکر کنند. ما در سال‌های اخیر هم چند بار سعی کرده‌ایم که بر مبنای توان خودمان حرکت‌های بزرگی انجام دهیم و طبیعی است این موضوع زمان زیادی می‌برد، اما متأسفانه با تغییر سیاست‌مداران این برنامه‌ها در میانه کار رها می‌شوند. به نظرم صنعت خودروسازی ایران بیش از ارتباط نداشتن با دنیا، به خاطر عدم ثبات سیاست‌گذاری در کشور، موجب تنش شده است.

کاکایی با اشاره به اینکه در ماه‌های اخیر کارهای خوبی روی نهضت داخلی‌سازی انجام شده، گفت: این موضوعی است که می‌تواند بنیه تولیدی فعلی و فناورانه ما را بالا ببرد. اکنون که ما در این شرایط قرار داریم و نمی‌توانیم صبر کنیم که شبکه جهانی شکل گیرد، باید یک برنامه راهبردی در رابطه با قطعات مهم داشته باشیم و روی آن ثابت‌قدم بمانیم و یک مدل اقتصادی مناسب برای آن طراحی کنیم.

ایرنا