اثر سیاست های غلط خودرویی در افزایش آلودگی هوا

در حالی که یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در کشور ما، ناترازی در مصرف سوخت و تردد خودروهای فرسوده و بی‌کیفیت شناخته می‌شود، آمارها نشان‌دهنده افزایش ۳۰۰ درصدی اسقاط خودروهای فرسوده در سال جاری هستند. با این حال، آلودگی هوا همچنان در حال افزایش است و مردم مجبورند تاوان عدم توجه به این مساله را بپردازند.

وضعیت آلودگی هوا

آلودگی هوا به یکی از موضوعات جدی و پرتکرار در فصول سرد سال تبدیل شده است و در حال حاضر به حدی رسیده که مدارس و ادارات در بسیاری از شهرها مجبور به تعطیلی می‌شوند. ریشه این مشکل عمدتاً ناشی از استفاده فراوان از سوخت‌های فسیلی توسط خودروهای کهنه و بخصوص خودروهای دیزلی است.

باید توجه داشت که:

• نقش خودروهای فرسوده: برخی خودروها با مصرف بالای سوخت و سوزاندن سوخت‌های ناپاک، گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های مختلفی را تولید می‌کنند.
• آمار تصادفات و نقص ایمنی: خودروهای دیزلی سهم ۳۶ درصدی در آلودگی هوا دارند و خودروهای ناوگان سواری نیز با سهم ۱۴ درصدی از آلودگی‌های کلانشهرها، در این موضوع نقش دارند.

میزان خودروهای فرسوده

بر اساس آخرین آمارها:

• تعداد خودروهای سواری: ۲۱ میلیون دستگاه

  • از این تعداد، ۱.۳ میلیون دستگاه (۶ درصد) فرسوده هستند.
  • اگر سن فرسودگی را ۱۵ سال در نظر بگیریم، تعداد این خودروها به ۲.۵ میلیون دستگاه می‌رسد.

• موتورسیکلت‌ها:

  • ۱۲.۵ میلیون دستگاه موتورسیکلت در کشور داریم که ۹۰ درصد (۱۱.۲ میلیون دستگاه) آن فرسوده است.

• خودروهای سنگین:

  • تعداد اتوبوس‌های درون شهری و برون شهری ۴۵ هزار دستگاه است که ۷۰ درصد آن‌ها (۳۱ هزار دستگاه) فرسوده هستند.
  • حدود ۲۵۰ هزار دستگاه از یک میلیون و ۱۰۰ هزار کامیون، کامیونت و کشنده نیز فرسوده‌اند.

تأثیر خودروهای فرسوده بر مصرف سوخت

خودروهای داخلی در هر ۱۰۰ کیلومتر بین ۱۰ تا ۱۲ لیتر بنزین مصرف می‌کنند، در حالی که در دیگر کشورها این عدد به حدود ۴ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر می‌رسد. همچنین، خودروهای فرسوده نسبت به خودروهای نو تا ۱۴.۳ درصد بیشتر بنزین مصرف می‌کنند.

اقدامات دولت و وضعیت اسقاط خودروها

رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل نقل کشور اعلام کرده که اسقاط خودروها در سال جاری ۳۰۰ درصد افزایش یافته و این روند منجر به صرفه‌جویی ۲ میلیارد لیتر در مصرف سوخت شده است. با این حال، وزارتخانه‌های مربوطه باید تدابیر بیشتری برای نوسازی ناوگان فرسوده اتخاذ کنند.

به گفته این مقام مسئول، ظرفیت اسقاط سالانه ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو وجود دارد و انتظار می‌رود با افزایش تمهیدات، تا پایان سال به ۳۵۰ هزار دستگاه برسد.

قانون هوای پاک و چالش‌ها

قانون هوای پاک به عنوان یک راهنمای مهم برای کاهش آلودگی هوا در سال ۱۳۹۶ تصویب شد، اما متأسفانه نتایج مورد انتظار از اجرای آن تاکنون به دست نیامده است. با وجود ۲۴ میلیون خودرو و وسایل نقلیه فرسوده در کشور، هنوز به تعهدات قانونی نسبت به نوسازی ناوگان عمل نشده است.

جمع‌بندی

مشکلات آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرها نیاز به توجه جدی و اجرای سیاست‌های مؤثر دارد. با در نظر گرفتن قیمت بالای خودروهای نو و کمبود امکانات مالی در بین مردم، انتظار می‌رود که دولت با ارائه تسهیلات و طرح‌های تشویقی، روند نوسازی ناوگان حمل و نقل را تسریع کند. این اقدامات می‌تواند به کاهش مصرف سوخت و آلایندگی هوا کمک شایانی نماید و به بهبود کیفیت زندگی شهروندان بینجامد.