اهمیت نوع باک بنزین در آلودگی هوا

آلودگی هوا یکی از مهمترین چالش‌های زیست محیطی در جهان است که کلانشهرها هر سال بیشتر از قبل با آن دست و پنجه نرم می‌کنند ولی متاسفانه با وجود مشخص بودن بسیاری از عوامل ایجاد آلودگی همچنان برای رفع آن‌ها اقدام جدی انجام نگرفته است.

شهر تهران سال پیش، ۲۸روز پاک، ۲۷۸روز سالم و ۵۹روز ناسالم برای گروه‌های حساس داشت و اگر نگاهی به شاخص‌های کیفیت هوای تهران در سه سال گذشته بیندازیم، متوجه می‌شویم که شمار روزهای پاک و سالم هوا به مرور کمتر و روزهای ناسالم برای گروه‌های حساس بیشتر شده است و این یعنی آلاینده‌های هوا ظرفیت سیستم تنفسی را کاهش داده و موجب افزایش میزان ابتلا به بیماری‌ها و مرگ و میر در افرادی می‌شود که دچار حساسیت هستند.

بر این اساس، ذرات معلق یکی از آلاینده‌هایی هستند که حتی مواجهه کوتاه مدت با آن‌ها می‌تواند به تشدید علائم بیماری‌های قلبی و ریوی و تنفسی منجر شود؛ عمده‌ترین منابع انتشار این آلاینده‌ها احتراق سوخت مثل سوزاندن ذغال سنگ و چوب، ماشین‌های دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرآیندهای صنعتی، کشاورزی و خودروهای با سوخت هیدروکربنی است. ولی در خصوص خودروها نوع باک بنزین در انتشار منابع هیدورکربنی اهمیت بالایی دارد.

باک بنزین خودروها ابتدا از جنس فلز تولید می‌شدند که با سختگیرانه تر شدن الزامات ایمنی و زیست محیطی و از سویی عدم توان پاسخگویی این نوع باک‌ها به به الزامات و استانداردهای مورد نیاز و محدودیت‌های گوناگون ، به تدریج باک پلیمری جایگزین باک‌های فلزی شد تا پاسخگوی استانداردهای جدید باشد.

در همین راستا در این گزارش به بررسی فواید استفاده از باک‌های پلیمری و مقایسه آن با باک‌های فلزی می‌پردازیم.

بررسی‌ها حاکی از آن است که عمده‌ترین ویژگی برای انتخاب باک توسط خودروسازان حجم باک، وزن، انتشارات بخارات بنزین، استحکام و ایمنی در برابر ضربه است.

حجم باک

به طور کلی در وضعیت یکسان و فضای قابل دسترس مشخص، باک پلیمری به طور میانگین به میزان ۱۵ تا ۲۰ درصد حجم سوخت بیشتری در خود جای می‌دهد. این ویژگی در باکهای فلزی، به خاطر محدودیت فرم پذیری ورق وجود ندارد.

وزن

با فرض یکسان بودن میزان حجم باک فلزی و پلیمری که بر روی خودرو نصب شده‌اند باک پلیمری بسته به نوع طراحی ۴۰ تا ۵۰ درصد از باک فلزی سبک‌تر خواهد بود. البته باید به این نکته توجه کرد که به ازای ۵۰ کیلوگرم افزایش وزن خودرو، میزان مصرف سوخت دو درصد افزایش یافته و در هریک کیلومتر پیمایش خودرو ۵ گرم بیشتر دی اکسید کربن تولید می‌شود.

انتشار بخارات بنزین

سه عامل اصلی مؤثر در انتشار بخارات سوخت از مجموعه باک شامل نفوذ پذیری از جداره‌ها و بدنه باک، نفوذ از نقاط جوش و اتصالات و افزایش میزان تبخیر سوخت در داخل باک به خاطر انتقال حرارت است، که در حجم یکسان باک فلزی و پلیمری، میزان تبخیر بنزین در باکهای پلیمری نزدیک به ۲۰ درصد کمتر از باک‌های فلزی است.

ایمنی و استحکام در برابر ضربه (تصادف)

استنباط عامیانه این است که فلز مستحکم‌تر از پلیمر است اما این مقایسه باید در شرایط کاربردی از لحاظ وضعیت هندسی قطعات و معیارهای پذیرش انجام گیرد. به طور کلی پلیمرها نسبت به فلزات قابلیت ضربه پذیری و تغییر شکل بالاتری دارند و این خاصیت موجب می‌شود که باک، پس از اعمال ضربه به حالت قبلی خود باز گردد در صورتیکه در باکهای فلزی در هنگام برخورد مخزن فشرده شده و می‌تواند منجر به بروز انفجار خودرو شود.

بر اساس این گزارش، با توجه به برآورد مطالب مطرح شده ، علیرغم اینکه هر دو باک فلزی و پلیمری طی سالیان اخیر توسط خودروسازان گوناگون استفاده شده‌اند ولی روند مصرف در دنیا به سمت استفاده هر چه بیشتر(بیش از ۹۰ درصد) از باک‌های پلیمری است، به طوریکه حتی شرکت تویوتا، در کشور ژاپن که یکی از تولید کنندگان عمده ورق‌های فلزی است نیز به منظور بهره مندی از مزایای باک پلیمری از جمله دستیابی به اهداف زیست محیطی و کاهش مصرف سوخت، رو به استفاده از باک‌های پلیمری در خودروهای روز خود آورده است.

طبق آنچه که گفته شد، در ایران هم با توجه به موجود بودن تکنولوژی به روز در تولید باک‌های پلیمری چند لایه، حرکت به سوی به روزرسانی طراحی خودروهای قدیمی توسط خودروسازان و جایگزینی باک‌های فلزی می‌تواند به عنوان یک رویکرد در راستای افزایش کیفیت محصولات و ارتقای سطح زندگی مردم باشد.

اقتصاد آنلاین