معضل پارکینگ خودرو در تهران

اغلب خیابان‌ها و کوچه‌های تهران پر شده از خودروهای پارک‌ شده‌ای که صاحبان آنها به خاطر نبود پارکینگ عمومی و شخصی ناچار به پارک خودروهای خود در این محل‌ها شده‌ا‌ند.

این امر ضمن آسیب به زیبایی شهر، منجر به بروز مشکلاتی در رفت و آمد و ایجاد ترافیک می‌شود. براساس آمار اعلام شده از طرف پلیس راهور تهران نزدیک به ۵ میلیون خودرو در تهران رفت و آمد دارد و هر خودرو نیازمند نزدیک به ۲.۵ در ۵ متر فضا برای جای پارک است.

هر مالک ساختمانی ملزم است برای هر واحد خود یک پارکینگ در نظر بگیرد و اگر چنین نکند با پرداخت جریمه در نهایت برگه پایان گرفته و سند آپارتمان را هم دریافت می‌کند. چطور می‌توان سازندگان را ملزم به رعایت قانون کرد و کلانشهر تهران چقدر نیاز به پارکینگ عمومی دارد.

پارکینگ‌ سازی از سوی نهادهای دولتی و غیردولتی

محسن فقیهی، رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران با بیش از ۳۵ سال فعالیت در این حوزه به صمت گفت: وضعیت پارکینگ در شهر تهران به خاطر اینکه هر کدام از نهادهای دولتی و غیردولتی خود بدون مجوز رسمی از اتحادیه پارکینگ می‌سازند و ورودی می‌گیرند، نابسامان است. پارکینگ‌های شهر تهران نظم و سامان لازم را ندارند. به‌عنوان مثال، اتحادیه نرخ رسمی اعلام کرده ولی پارکینگ‌هایی که نهادهای دولتی و غیردولتی ایجاد کرده‌اند در ازای خدماتی که ارائه می‌دهند، قیمت‌های متفاوت و بالایی از صاحبان خودرو دریافت می‌کنند.

او افزود: هم اکنون در تهران ۱۱۰ پارکینگ به‌طور رسمی زیرپوشش اتحادیه هستند و مجوز دارند ولی آماری از پارکینگ‌هایی که نهادهای دولتی مثل شهرداری‌ها و دیگر بخش‌ها ساخته‌اند در دست نیست. در کنار نهادهای دولتی، بیمارستان‌ها و مراکز خرید بزرگ هم مبادرت به ساخت پارکینگ‌های جداگانه کرده‌اند. این مراکز برای ساماندهی و نظم به پارکینگ‌ها با اتحادیه همکاری نمی‌کنند. رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران با ذکر اینکه به‌راحتی می‌توان معضل پارکینگ در شهر تهران رفع کرد، گفت: برای این امر باید شهرداری اقدام کند. اگر مدیران شهری حمایت کنند زمین‌های خالی زیادی در سطح شهر یا اطراف تهران وجود دارد که می‌توان با ایجاد مشوق‌هایی، بخش خصوصی را تشویق کرد تا در این امر سرمایه‌گذاری کنند. او ادامه داد: یکی از مهم‌ترین محله‌هایی که نیاز به پارکینگ دارد، خیابان خیام و محدود بازار تهران است. نیاز به پارکینگ در این محوطه زیاد است و برای زیبایی چهره شهر و خیابان‌ها باید برای این حجم از خودروهایی که در این خیابان رفت و آمد دارند، فکر اساسی کرد. ولی برای ساخت باید قیمتی اعلام کرد تا برای سازنده صرفه اقتصادی داشته باشد. این کارشناس افزود: کمترین مساحت پارکینگ ۴۰۰ متر است که همین متراژ در تهران متری ۱۵ میلیون تومان است. در نتیجه افراد تمایلی به مشارکت در این حوزه ندارند.

هزینه پارکینگ

فقیهی در ادامه با اشاره به تعطیلی و تغییر کاربری ۱۰ پارکینگ زیرپوشش اتحادیه در دو سال اخیر، اظهارکرد: اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران درپی نظم و ساماندهی این حوزه است و اینکه مانع دریافت نرخ‌های سرخودی نهادها شود. به‌عنوان نمونه، پارک ملت پارکینگی دارد که ورودی آن بین ۵ تا ۱۰ هزار تومان است درحالی‌که نرخ رسمی اتحادیه برای ورودی ۱۸۰۰ تومان است. یا در درکه چندین پارکینگ وجود دارد که ورودی آنها کمتر از ۱۵ هزار تومان نیست. قیمت‌ها نامتعارف و نامعقول است. وی در خصوص قیمت گذاری هزینه ورودی پارکینگ‌ها گفت: قیمت‌های مصوب ابتدا در اتاق اصناف و پس از نظر کارشناسان این بخش برای تأیید به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارسال و قیمت‌ها بررسی می‌شود و در نهایی شدن قیمت‌ها سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان دخالت دارد.

رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران در خصوص نرخ‌ها گفت: قیمت پیشنهادی اتحادیه که برای تصویب ارسال شده و هنوز نهایی نشده، به این شرح است؛ برای خودروهای سواری ورودی پارکینگ‌های مسقف(سرپوشیده) ۱۸۰۰ تومان و هر ساعت توقف از ۶ صبح تا ۸ شب، ساعتی ۶۰۰ تومان است. از ۸ شب تا ۶ صبح ۴۰۰ تومان و توقف ۲۴ ساعته هم ۱۰ هزار تومان است.

وی ادامه داد: برای موتورسیکلت‌ها هم ورودی ۴۰۰ تومان و برای ساعت‌های ۶ تا ۲۰ هر ساعت ۲۰۰ تومان بوده و ۱۲۰ تومان از ۸ شب تا ۶ صبح محاسبه شده است. ورودی برای ون ۲۲۰۰ تومان و ساعتی ۸۰۰ تومان از ۶ تا ۲۰ است. برای باقی ساعت‌ها ۶۰۰ تومان و ۱۴ هزار تومان هم برای ۲۴ ساعت توقف درنظر گرفته شده است. رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران در مورد نرخ پارکینگ‌های غیرمسقف هم گفت: ورودی برای خودروهای سواری ۱۴۰۰ تومان بوده و ساعتی ۵۰۰ تومان محاسبه شده است. برای ساعت‌های ۸ شب تا ۶ صبح هم ۳۰۰ تومان بوده و برای ۲۴ ساعت هم ۹۴۰۰ تومان محاسبه می‌شود. او در خصوص هزینه پارک خودروهای سنگین در پارکینگ‌ها افزود: ورودی ۴ هزار تومان و از ساعت ۶ تا ۲۰ هم هزار تومان و باقی ساعت‌ها هم ۶۲۰ تومان است. برای توقف ۲۴ ساعته هم ۱۶ هزار تومان محاسبه می‌شود. وی با گلایه‌ مندی گفت: ورودی پارکینگ‌هایی که زیرپوشش اتحادیه نیستند کمتر از ۵ هزار تومان نیست. این هزینه‌ها در مواردی موجب می‌شود صاحبان خودرو وسایل نقلیه خود را در خیابان‌ها و کوچه‌های اطراف پارک کنند و نظم شهر را برهم بزنند و مشکلات ترافیکی به‌ وجود آورند. بارها به این نهادها نامه ارسال شده که برای همکاری به اتحادیه مراجعه کنند که تاکنون اقدام نکرده‌اند.

مشکلات ساخت

رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران در خصوص مشکلات ساخت پارکینگ‌های عمومی گفت: صدور مجوز برای پارکینگ هم قوانین خاص خود را دارد اینکه باید کپسول آتش‌نشانی داشته باشند و... یک پارکینگ به‌طور شبانه‌روز دست‌کم به ۲ نیرو نیاز دارد که حقوق و حق بیمه آن هم از دیگر عواملی است که افراد را برای ساخت پارکینگ مردد می‌کند. فقیهی با تاکید بر اینکه تهران نیاز به پارکینگ‌های بیشتری دارد، اظهارکرد: اگر مدیران دولتی حمایت کنند افرادی هستند که تمایل دارند پارکینگ‌های چند طبقه بسازند. باید شهرداری همکاری کند. مشکل لاینحلی نیست. دو خیابان اصلی تهران از شمال به جنوب و از غرب به شرق محوطه‌های متروکه زیادی دارند که اگر شهرداری همکاری کند و عوارض کمتری بگیرد، می‌توان شمار زیادی پارکینگ طبقاتی ایجاد کرد. رئیس اتحادیه اتوسرویس، تعمیرگاه، کارواش و پارکینگ تهران با اشاره به ترافیک تهران، افزود: صاحب خودرو برای پیدا کردن جای پارک در خیابان شاید خیابان را دو دور بچرخد آلودگی و ترافیک به‌ وجود آورد تا بتواند جای پارک پیدا کند. فقیهی در پایان اظهارکرد: ملک‌های متروکه و بدون استفاده در تهران زیاد است دولت باید مشوق‌های را در نظر بگیرد تا بخش خصوصی همکاری و مبادرت به ساخت پارکینگ کند.

الزام ساخت پارکینگ

در کنار معضل کمبود پارکینگ‌های عمومی که منجر به بار ترافیکی می‌شود و چهره شهر را نازیبا می‌کند، شاهد هستیم که بعضی ساختمان‌ها هم بدون پارکینگ بوده یا به تعداد واحدها جای پارک در نظر نگرفته‌اند. مالک ساختمان با پرداخت جریمه این موضوع را رفع و رجوع می‌کنند. ابوالفضل قناعتی از کارشناسان حوزه شهری در ادامه در خصوص پارکینگ‌های خانه‌ها و شخصی به صمت گفت: براساس قانون شهرسازی هر مجموعه که ساخته می‌شود به تعداد واحدها تا کمتر از ۱۵۰ متر مساحت باید یک پارکینگ داشته باشد. این رقم برای ساختمان‌های بالای ۱۵۰متر ۲ پارکینگ است. در واقع صاحب ملک باید بنا بر مساحت و متراژ ساختمان پارکینگ تأمین کند. وی ادامه داد: هر مجموعه‌ای برای دریافت مجوز ساخت از شهرداری با تعداد پارکینگ‌های مشخصی داشته باشد و این جزو قوانین شهرداری است. اگر شمار پارکینگ‌ها به تعداد واحدها دیده نشده، نباید مجوز صادر شود. او یادآور شد: اینکه در کوچه‌ها و معابر خودروهای زیادی پارک می‌شود علت‌های مختلفی دارد. یک موضوع به این برمی‌گردد که بعضی ملک‌ها پارکینگ ندارند، به این خاطر که ساختمان‌ها قدیمی بوده و در زمان ساخت الزام تأمین پارکینگ نداشتند. یا بعضی آپارتمان‌ها به تعداد واحدها پارکینگ نساخته‌اند و با پرداخت جریمه موضوع را رفع و رجوع کرده‌اند.

توافق و پرداخت جریمه

قناعتی در جواب به این سؤال که الزام ساخت پارکینگ برای چه زمانی است، گفت: بیش از یک دهه است که الزام ساخت پارکینگ برای آپارتمان‌ها لحاظ شده است.

با این وجود خیلی از ساختمان‌های جدید هم کمبود پارکینگ دارند. وی در این‌باره گفت: برخی افراد با اعلام متراژ و نقشه هندسی ساختمان که به اندازه واحدها پارکینگ طراحی کرده‌اند مجوز لازم ساخت را از شهرداری دریافت می‌کنند ولی در نهایت این افراد با تغییر نقشه، شمار پارکینگ‌ها را کم کرده و در نهایت جریمه می‌پردازند و برگه پایان کار دریافت کرده و سند می‌گیرند. عضو پیشین شورای شهر تهران ادامه داد: نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ درصد پرونده‌های ماده ۱۰۰ مربوط به این موضوع بود که وقتی برای اعضا مشخص می‌شد پارکینگ به تعداد تأمین نشده، رأی به قلع و قمع می‌دادند ولی چون ساختمان ساخته شده بود، پرونده به شهرداری می‌رفت و دستور ماده ۱۰۰ انجام نمی‌شد. در شهرداری کمیسیونی وجود دارد به‌ نام کمیسیون توافق‌ها. در این کمیسیون، شهرداری و صاحب ملک توافق می‌کردند جریمه پرداخت می‌شد. خسارت این امر را شهروندان باید در خیابان‌ها بپردازند.

جریمه سنگین

قناعتی در جواب به این سؤال که چگونه باید صاحب ملک را ملزم به رعایت قانون کرد، گفت: باید رقم جریمه بالا باشد، به طوری که برای سازنده ملک، ساخت‌وساز با عمل نکردن به قانون و پرداخت جریمه صرفه اقتصادی نداشته باشد. وی تاکید کرد: وقتی سازنده‌ها ببیند کسری پارکینگ جریمه سنگینی دارد و توجیه اقتصادی برای ساخت ملک ندارد، رعایت می‌کنند. این جریمه هم سیستمی گرفته شود که در هر منطقه افراد نتوانند با لابی مبلغ را کم و زیاد کنند. باید قانونی کلی شود که همه ملزم به رعایت آن شوند. این کارشناس حوزه شهرسازی افزود: از ابتدای کار که صاحب ملک پروانه ساخت می‌گیرد باید به‌طور روزانه، ساخت‌وساز از طرف بازرسان شهرداری ناحیه بازدید شود که ساختمان براساس نقشه مورد تأیید در حال ساخت است. این امر یا سهل‌انگاری می‌شود یا با زدوبند افراد پارکینگ‌های مورد نیاز را تأمین نمی‌کنند. قناعتی در پایان گفت: همچنان ۳۰ تا ۴۰ درصد پروندهایی که به ماده ۱۰۰ می‌آید مشکل کسری پارکینگ دارند. لازم به ذکر است ماده ۱۰۰ در شورای شهر مربوط به تخلفات ساخت‌وساز است که بخشی مربوط به پارکینگ می‌شود.

صمت