بدعهدی خودروسازان همچنان ادامه دارد

بدعهدی خودروسازان در تحویل خودرو به مشتریان تازگی ندارد. دور جدید تحریم‌های آمریکا از حدود دو سال قبل، باعث شد تا دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران خودرو و سایپا با مشکلات زیادی در تأمین قطعات مورد نیاز رو به رو شده و داستان خودروهای ناقص باقیمانده در کف کارخانجات این دو شرکت تا مدتها نقل محافل شود.

این تاخیرها هر چند با پرداخت سود و جریمه دیرکرد از طرف خودروساز همراه بود، ولی در خیلی موارد همین جریمه‌ها هم به موقع به مشتریان پرداخت نمی‌شود.

با این حال، تحریم‌ها بهانه‌ای دست بعضی گروه‌های خودروساز داد تا با عنوان کردن مسائلی همچون افزایش قیمت بیش از ۲۵ درصدی نرخ ارز نیمایی، افزایش قیمت خرید قطعات تولید داخل، افزایش هزینه‌های دستمزد و افزایش هزینه‌های حمل، بر طبل تحویل ندادن به موقع خودرو یا مطالبه مبالغ بیشتر از مشتریان بپردازند. افزایش قیمت‌هایی که در نهایت بر بازار این خودروها تاثیرگذار شده و قیمت برخی مدل‌های خودروهای مونتاژی را تا چندین برابر طی یک سال افزایش داد.

برخی مسوولان این شرکت‌ها در پاسخ به اعتراض‌ها نسبت به افزایش قیمت‌ها عنوان می‌کردند که همه افزایش قیمت‌ها مربوط به خودروهای پیش ‌فروش ‌شده در سال ۹۷ است که قیمت‌ آنها غیرقطعی و قرار بود قیمت تحویلی آنها براساس قیمت تمام ‌شده روز محاسبه شود که با احتساب افزایش نرخ ارز، غیرطبیعی نیست.

با توجه به تأخیر طولانی مدت تحویل و تولید نشدن برخی از خودروهای ثبت نامی به مشتریان، دو گروه بزرگ ایران خودرو و سایپا در ماه‌های اخیر طرح تبدیل محصولات غیرقابل عرضه خود را در ماه‌های گوناگون اعلام کردند تا مشتریانی که پیش از این اقدام به ثبت سفارش محصولات آنها کرده اما امکان تحویل خودروی ثبت‌نامی‌شان وجود ندارد، خودروی جایگزین دریافت کنند.

هرچند این طرح‌ها به عنوان آبی بر آتش و کاستن از آلام مشتریانی که هر از چند گاه با تجمع در مقابل وزارت صنعت، مجلس شورای اسلامی یا دفاتر مرکزی خودروسازان اعتراض‌های خود را اعلام می‌کردند، طراحی شد اما در نهایت رضایتمندی اندکی کسب کرد.

در این زمینه، یکی از ثبت نام کنندگان ساندرواستپ وی گفت: با اینکه در دوم اسفندماه سال ۹۶ برای خرید این خودرو ۲۷ میلیون تومان پیش پرداخت داشته و مقرر بود مهرماه ۹۷ تحویل شود، اما اکنون و با گذشت نزدیک به دو سال هنوز خودرویی به وی تحویل نشده است.

وی بیان‌داشت: پارس خودرو در سال ۹۷ هیچ تماسی با وی نداشته، اما تابستان امسال دو بار بابت شرکت در طرح‌های جایگزین با وی تماس گرفته شد.

این کارمند دولت افزود: در بار نخست، انصراف از خرید ساندرواستپ وی و دریافت خودروهای جایگزین تیبا، ساینا یا کوئیک را مطرح کردند، اما بار دوم دریافت یک دستگاه خودروی سراتو را به شرط پرداخت مابه‌التفاوت پیشنهاد دادند که مستلزم ۱۹۰ میلیون تومان اضافه پرداخت بود.

وی با ذکر اینکه تأمین چنین رقمی برای یک کارمند بسیار دشوار است، ادامه داد: ‌ «به همین خاطر در طرح جایگزینی سراتو شرکت نکردم و همچنان منتظرم تا شاید با ترخیص قطعات از گمرک و امکان تولید نزدیک به سه هزار دستگاه از محصولات خانواده رنو در پارس خودرو، بتوانم به خودروی ثبت نامی خود برسم».

چهارشنبه گذشته (۲۳ بهمن) «سیدجواد سلیمانی» مدیرعامل سایپا با اشاره به فراهم آمدن امکان تولید نزدیک به سه هزار دستگاه از محصولات خانواده رنو در پارس خودرو، افزود: ترخیص این قطعات از گمرک که از دوران قبل از تحریم مانده بود با تلاش‌ و پیگیری فراوان انجام شد و با همکاری بعضی قطعه‌سازان داخلی، پارس‌خودرو تولید شمار محدودی از محصولات رنو را آغاز کرد تا پس از تولید، براساس عدالت، رعایت حق هر مشتری و اولویتِ ثبت‌نام در اختیار مشتریان قرار گیرد.

مطالبه ۴۰ میلیون تومانی آذویکو از مشتریان برای تحویل خودرو

اخیراً، چند نفر از ثبت نام کنندگان خودروی چینی MG360 هم از بدعهدی گروه صنعت خودروی آذربایجان (آذویکو) به شدت گله کردند.

یکی از این مشتریان به ایرنا گفت: در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه سال ۹۷ با شرکت در طرح فروش قطعی این شرکت، یک دستگاه خودروی MG360‌ اتوماتیک را با پرداخت ۵۰ میلیون تومان پول خریداری کردیم و مقرر شد باقی مانده مبلغ (تا ۸۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان) خودرو را در زمان تحویل خودرو (اوایا آبان ۹۷) پرداخت کنیم.

وی بیان داشت: تا نزدیک به یک ماه پیش مسوولان این شرکت در پاسخ به مشتریان عنوان می‌کردند که به خاطر تحریم‌ها و نرسیدن قطعات مورد نیاز، هیچ خودرویی برای تحویل موجود نیست، اما از حدود یک هفته پیش صحبت از تحویل ۷۴۶ دستگاه از این خودروها به میان می‌آورند.

این مشتری افزود: مسوولان شرکت یاد شده، امروز پرداخت ۴۰ میلیون تومان دیگر علاوه بر مبلغ نهایی ۸۸.۸ میلیون تومانی را مطالبه می‌کنند تا افراد به خودروهای خود برسند، همچنین تهدید می‌کنند که اگر مشتری از پرداخت این مبلغ سر باز زند، امتیاز دریافت خودرو را به نفرات و اولویت‌های بعدی منتقل خواهند کرد.

وی ادامه داد: وقتی از مسوولان علت این اضافه پرداخت را سؤال کردیم، عنوان کردند که ۷۴۶ دستگاه خودروی یاد شده ناقص بودند و برای تکمیل آنها باید قطعات را با ارز آزاد از بازار سیاه تهیه می‌کردند؛ «این در حالی است که مطابق شواهد موجود این خودروساز همه ارز دولتی مورد نیاز خود برای واردات قطعات را دریافت کرده است.»

به گفته این مشتری، مطابق اعلام مسوولان شرکت مبلغ اضافه پرداخت در نظر گرفته شده اولیه ۸۰ میلیون تومان بود، اما قاضی تعزیرات حکومتی در یکی از شعبات این سازمان حکم به دریافت نیمی از این مبلغ یعنی ۴۰ میلیون تومان داده است.

تنی چند از مشتریان آذویکو هم گفتند: پس از گذشت بیش از یک سال از موعد تحویل خودروها، این شرکت از تحویل خودروها امتناع کرده و به هیچ وجه پاسخگوی حواله‌داران نیست.

آنان یادآور شدند: مراجعات، مکاتبات و شکایات حواله داران این شرکت به مراجع دولتی و نظارتی مانند وزارت صنعت هم تاکنون هیچ نتیجه‌ای در بر نداشته و پاسخگوی مالباختگان نبوده‌اند.

این افراد یادآوری کردند: مالباختگان این شرکت با اعتماد به دستگاه قضائی کشور و با عنایت به عزم جدی ریاست قوه قضائیه در برخورد با مفسدین و اخلالگران و سوداگران اقتصادی و برهم زنندگان نظم اجتماعی و اقتصادی کشور و تاکید بر رعایت حقوق عامه، اقدام به ثبت شکایت کیفری در دادسرای عمومی و انقلاب کردند.

آنان افزودند: در کمال ناباوری و با وجود ارائه اسناد و مدارک متقن و قابل استناد، دادسرا بدون توجه به موارد، قرار منع تعقیب شرکت آذویکو را صادر کرد و در اعتراض به قرار صادر شده، دادگاه کیفری قرار منع تعقیب صادر شده را تأیید کرد. در نهایت قاضی اعلام کرد که مجرمانه نبودن رفتار متهم دلیل بر نبود مسوولیت مدنی وی بر جبران خسارت شاکیان نیست و شاکیان را ارشاد به پیگیری حقوق خود از طریق مراجع حقوقی کرد.

این مالباختگان ادامه دادند: حواله‌داران گروه صنعت خودرو آذربایجان، در ادامه برای احقاق حق از دست رفته خود اقدام به ثبت شکایت حقوقی کردند که با توجه به اینکه دادخواست به مبلغی مقوم شده که قانون و الزام باید به دادگاه حقوقی ارسال شود، اما پرونده همه شاکیان در کمال ناباوری به شورای حل اختلاف ارسال شده ‌است.

یکی از این شکایت کنندگان گفت: اخیراً شنیدیم که شرکت آذویکو در تماس با بعضی مشتریان از تحویل ۷۴۶ دستگاه خودروی MG360 به شرط پرداخت ۴۰ میلیون تومان اضافه بر قرارداد خبر داده است.

وی با ذکر اینکه در صورت تماس، حاضر به پرداخت این مبلغ نیست، افزود: قراردادهای منعقد شده این خودروساز با مشتریان شامل ۳۰ میلیون تومان وام بود، اما اکنون مسوولان شرکت عنوان می‌کنند که این وام را به مشتری نمی‌دهند و این یعنی باید علاوه بر تکمیل وجه (۴۸.۸ میلیون تومان) ۳۰ میلیون تومان دیگر هم بپردازیم.

بدعهدی خودروسازان ایرانی موضوع جدیدی نیست و هر از گاهی بدعهدی‌ها در نسخه‌ای جدیدتر ارائه می‌شود. اخیراً شرکت ایران خودرو اعلام کرد که قادر به تحویل دنا پلاس و سمند سورن نیست و مشتریان می‌توانند به جای این خودروها، پژو پارس دریافت کنند. این در حالی است پیشتر از مشتریان محصولات یاد شده خواسته شده بود تا نسبت به تکمیل وجه اقدام کنند.

عذرخواهی؛ شیوه‌ای که مرسوم نیست

اگرچه در بعضی موارد دلایل این بدعهدی‌ها از جمله اعمال تحریم‌های ظالمانه آمریکایی و تأثیر آنها بر صنعت خودروسازی قابل قبول است، اما بعضی از آنها آنقدر با اصول مشتری‌مداری فاصله دارد که زیبنده این صنعت که ادعای مادر بودن و در پیشانی بسیاری دیگر از صنایع قرار داشتن را دارد، نیست. بدعهدی‌هایی که نتیجه‌ای جز گسترش بدبینی‌ها و بلندتر شدن دیوار بی اعتمادی بین مردم و خودروسازان داخلی نخواهد داشت.

در فضای خودروسازی جهانی، عذرخواهی مدیران ارشد از مشتریان که نمونه بارز آن تعظیم «آکایو تویودا» رییس شرکت تویوتا (یکی از غول صنعت خودرو سازی جهان) در برابر دوربین رسانه‌ها در ژاپن و عذرخواهی از مشتریان به دلیل نقص فنی خودروهای تویوتا در پدال گاز قابل ذکر است، یک شیوه مرسوم است و مدیران ارشد سعی می‌کنند به بهترین طریق ممکن رضایت مشتریان را جلب کنند، اما این موضوع تاکنون شیوه هیچ مدیر خودروسازی داخلی نبوده است، گویی این مساله به هیچ عنوان برای خودروسازان مهم نیست.

در این زمینه، اخیراً «فرشاد مقیمی» مدیرعامل جوان آبی‌های جاده مخصوص در گفت‌وگو با یکی از جراید بابت معوقات در تحویل خودرو از مردم و شهروندان به ذکر یک عذرخواهی بسنده کرد که در طول حیات این صنعت بی‌سابقه بوده است.

ایرنا