بررسی و مقایسه شرایط خرید اقساطی خودرو در ایران و جهان

در خیلی از کشورها خودرو راهی برای حفظ سرمایه نیست، بلکه وسیله‌ای است برای رفاه حال افراد؛ شاید به همین علت باشد که وضعیت خرید اقساطی خودرو در اغلب کشورها و کمپانی‌های خودروسازی، متفاوت از کشور ماست.

خرید اقساطی خودرو در ایران وضعیت گوناگونی دارد. این وضعیت بیشتر به دست تولیدکنندگان خودرو و نمایندگی‌های آنان ارائه می‌شود؛ البته وضعیت دیگری هم برای خرید اقساطی خودرو در بازار آزاد وجود دارد که خیلی اقتصادی نیستند. به همین علت مصرف کنندگان لیزینگ خودرو، از خودروسازان اصلی را ترجیح می‌دهند.

برای مثال کمپانی‌های گوناگون تولید کننده یا مونتاژ کننده خودرو، در اطلاعیه‌هایی شرایط گوناگون پیش فروش و خرید اقساطی خودرو با تاریخ تحویل فوری، یک ماهه و چند ماهه را پیشنهاد می‌کنند و متقاضیان در نخستین قدم باید مبلغی نزدیک به ۵۰ درصد قیمت خودرو طبق نرخ روز ثبت نام را پرداخته و در موعد تحویل مابقی مبلغ خودرو را تسویه کنند.

در اکثر موارد هم پیش فروش‌ها با قیمت قطعی نیست و قیمت روز خودرو در زمان تحویل، ملاک محاسبه است. برای نمونه خودرویی که در زمان پیش خرید ۴۵ میلیون تومان قیمت داشته، ۱۰ ماه بعد در زمان تحویل ۵۸ میلیون تومان قیمت دارد. با این حال شانس پیش خرید خودرو کمتر نصیب مصرف کننده واقعی می‌شود، چون که باید ظرف چند ساعت نخست از سد دلالان خودرو عبور کنند.

در وضعیت اقساطی که اغلب موعد تحویل فوری یا نهایتاً یک هفته‌ای اعلام می‌شود، کسب سود مشارکت میان ۱۲ تا ۱۸ درصد بسته به شمار اقساط دارد. این نحوه هم متقاضیان ویژه خود را جلب می‌کند، ولی به این شرط که خودرو خواسته شده در انبار خودروسازان وجود داشته باشد و متقاضی چند هفته‌ای برای تحویل فوری خودرو، منتظر نماند، مشکلی که پیش از تعطیلات نوروزی اوج می‌گیرد.

البته خودروسازان در شرایط تأخیر هم، سود ناشی از تأخیر یا به عبارت دیگر خسارت تأخیر را به متقاضی خود می‌پردازند، ولی در بعضی موارد اخذ پول جبران عدم تحویل خودرو را نمی‌کند، در واقع اگر متقاضیان فقط به اخذ دریافت پول راضی بودند به جای خرید خودرو، به سراغ بانک‌های معتبر می‌رفتند، ولی به طور کلی شیوه ثبت نام خودرو طول چند سال گذشته شبیه به افتتاح صندوق سپرده در بانک‌ها شده است.

خرید اقساطی خودرو در همه جای جهان به این شکل نیست. یعنی خبری از منتظر ماندن متقاضی در تحویل فوری یا هجوم دلالان برای قبضه کردن خودروهای پیش فروش شده، وجود ندارد. برای مثال در کشور ثروتمندی مثل سوییس می‌توانید یک مرسدس بنز GLC را با پرداخت مبلغ ۳۹۹ فرانک در ماه به شکل از دم قسط خریداری کنید.

این عدد حتی با در نظر گرفتن نرخ ۷ هزار تومانی برای فرانک هم کمتر از ۳ میلیون تومان در ماه می‌شود که حتی با توجه به ارزش ناچیز پول کشورمان هم عدد خیلی هنگفتی برای خرید یک SUV فول سایز خانوادگی نیست.

البته چنین وضعیتی تنها شامل حال اقتصاد پیشرفته سوییس نمی‌شود، در خیلی از دیگر کشورهای دنیا هم خرید خودروهای تماماً ارزان قیمت و اقتصادی با رقم‌هایی در محدوده ۷۵ الی ۳۰۰ دلار در ماه امکان پذیر است و البته به علت ناچیز بودن نرخ سود بانکی، خودروسازان هم می‌توانند شرایط اقساطی یا به قول خودشان اجاره به شرط تملیک را با افزایش نرخی اندک ارائه دهند. به نوع دیگر بر عکس نرخ سود ۱۸ درصدی برای کسب وام در کشور، خودروسازان در بازارهای بین المللی می‌توانند، سرمایه لازم برای فروش اقساطی را با نرخ سود ۱.۵ الی ۳ درصدی تأمین کنند و همین کار موجب می‌شود که خرید خودرو اقساطی برای خیلی از متقاضیان به مراتب منطقی‌تر از خرید خودرو به طور نقدی باشد.

البته این سکه روی دیگری هم دارد که به کاهش شدید قیمت خودرو در بازار دست دوم مربوط می‌شود. با توجه به امکان خرید خودرو صفر کیلومتر به طور اقساطی، تمایل عمومی برای پرداخت نقدی و خرید خودرو دست دوم کاهش می‌یابد و این نکته ای‌ست که زمینه ساز افت قیمت خودرو در بازار دست دوم می‌شود و شاید به همین دلیل باشد که خودرو در بازار کشورهای مدرن نمی‌تواند در نقش کالای سرمایه‌ای ظاهر شود.

ولی در بازار خودرو ایران وضعیت به کلی گوناگون است و به علت سختی خرید و گرانی خودروهای صفر کیلومتر، تمایل زیادی برای خرید خودروهای دست دوم هم در بازار وجود دارد و حتی در مواردی به دلیل تورم زیاد موجود در ایران، مصرف کنندگان می‌توانند یک خودرو واحد را پس از چند هزار کیلومتر استفاده با رقمی بیشتر از رقم اولیه به فروش رسانند.

چنین واقعه‌ای به کلی در سطح دنیا نایاب است و به جز بعضی موارد (خودروهای کلکسیونی و کم تیراژ گران قیمت) بیشتر جهانیان نمی‌توانند تصوری از ایجاد بازار سیاه برای خودروهای معمولی و اقتصادی پر تیراژ داشته باشند.

 راهکار چیست؟

شاید در آخر این پرسش برایتان مطرح شده باشد که آیا راهکاری برای شبیه سازی روند جهانی خرید خودرو در کشور هم وجود دارد یا خیر؟ باید گفت که در چند سال گذشته خودروسازان چینی تلاش کرده‌اند تا با طراحی شرایط فروش اقساطی آسان، تا میزانی به شیوه جهانی نزدیک شوند، باید اعتراف کرد که این شیوه تا میزانی هم مؤثر واقع شده و حتی دو خودروساز بزرگ دولتی هم با تغییر رویه قدیمی خود الان شرایط فروش اقساطی گوناگونی را برای خرید محصولات خود اعلام می‌کنند ولی با توجه به قیمت هنگفت خودرو در ایران این شرایط کافی نیست و البته برای ایجاد شرایط ساده‌تر خرید خودرو، نیاز به تغییر قوانین بانکی و کاهش چشمگیر نرخ سود بانکی و نرخ سود ارائه تسهیلات وجود دارد.

البته چنین تغییراتی با توجه به وضعیت فعلی اقتصادی کشور قابل تصور نیست و حتی ممکن است خودروسازان چینی هم به دنبال تغییر وضعیت اقتصادی ناچار به سخت گیری بیشتر در ارائه وضعیت اقساطی خود شوند. بدین سبب در کوتاه مدت راهکار موثری برای پیروی از الگوی جهانی در بازار کشور وجود ندارد ولی در بلند مدت با بهبود احتمالی وضعیت ایران، امیدواریم که زمینه برای تسهیل شیوه خرید خودرو در ایران ایجاد شود.

منبع: digiato