تولید تجهیزات پزشکی توسط خودروسازان

با شیوع ویروس کرونا، جهان با کمبود ماسک، مواد ضدعفونی‌کننده و دستگاه تنفس مصنوعی مواجه شد، این در وضعیتی است که در حال حاضر شرکت‌های تولید‌کننده خودرو با توجه به نیاز عمومی در این زمینه برای تولید دستگاه تنفس مصنوعی، ماسک و حتی مواد ضدعفونی‌کننده اعلام آمادگی کرده‌اند. پیش از این هم دو گروه بزرگ خودروساز کشورمان یعنی ایران خودرو و سایپا با اعلام کمبود ماسک در مبارزه با شیوع ویروس کرونا خود را برای تولید ماسک بهداشتی تجهیز و از سال پیش تولید در این زمینه را آغاز کردند. به این ترتیب دو گروه خودروساز کشورمان هم در راستای مسوولیت اجتماعی خود بخشی از خطوط تولید را به ساخت تجهیزاتی در این خصوص اختصاص دادند. اما سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که چرا خودروسازان جهانی برای ساخت تجهیزات پزشکی مبارزه با کرونا پیش‌قدم شدند و خبری از فعالیت دیگر صنایع در این زمینه نیست. به‌عنوان نمونه هرچند صنایع نساجی در تولید ماسک، توانمندی بیشتری نسبت به خودروسازان دارند اما چرا اقدام تولید‌کنندگان خودرو در تولید این اقلام بهداشتی برجسته‌تر شده است؟ و سؤال دوم اینکه چگونه کارخانه‌هایی که پیش از این به تولید خودرو می‌پرداختند به سرعت دوخت ماسک و تولید ژل بهداشتی یا ساخت دستگاه تنفسی را جایگزین کرده‌اند؟

همانطور که معلوم است هر شرکتی بسته به توانمندی خود در تولید تجهیزات پزشکی در راستای مقابله با کرونا، اقداماتی انجام داده است به صورتی که بعضی گروه‌های بزرگ خودروساز که به تکنولوژی‌های «های‌تک» دسترسی دارند با مشارکت شرکت‌های تولید‌کننده تجهیزات پزشکی اقدام به تولید دستگاه تنفسی کرده‌اند و بعضی دیگر هم تولید ماسک و ژل ضدعفونی را در دستور کار قرار داده‌اند. به‌عنوان نمونه ایران‌خودرو و سایپا با اعلام وضعیت قرمز شیوع کرونا در کشورمان تولید ماسک را آغاز کردند و بخشی از نیاز کشور در تأمین ماسک را پاسخگو بودند. فعالیت این دو شرکت در وضعیتی برای تولید ماسک همچنان ادامه دارد که شرکت‌های بزرگی مانند جنرال‌موتورز، فیات، تسلا، تویوتا،‌فورد و فولکس واگن اعلام کرده‌اند با مشارکت شرکت‌هایی که در زمینه تولید دستگاه‌های تنفسی فعال هستند قراردادهایی را منعقد تا پاسخگوی نیاز عموم در این مورد باشند.

بدین ترتیب طبق آخرین اخبار منتشر شده سه شرکت آمریکایی جنرال‌موتورز، فورد و تسلا قول داده‌اند که منابع‌شان را برای تولید این دستگاه‌ها به‌کار بگیرند. از طرف دیگر گروه خودروسازی ژاپنی نیسان و تیم‌های فرمول یک در بریتانیا هم برای همکاری اعلام آمادگی کرده‌اند.چندی پیش هم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در توییتی خبر داد که فورد، جنرال‌موتورز و تسلا قرار است ساخت دستگاه تنفس مصنوعی و سایر ملزومات پزشکی را آغاز ‌کنند. بر این اساس اگرچه خودروسازانی که مجهز به صنایع‌ های‌تک هستند در این زمینه اعلام آمادگی کردند اما بعضی از کارشناسان هشدار داده‌اند که تغییر خط تولید برای خودروسازان چندان هم آسان نخواهد بود. خبرگزاری بی‌بی‌سی چندی پیش با مدیر شرکت همیلتون مدیکال‌،‌ سازنده دستگاه تنفس مصنوعی مصاحبه کرده بود و وی در این گفت‌وگو تاکید داشته که ساخت دستگاه تنفسی قطعات و مواد لازم خاص خود را دارد و ساخت این دستگاه‌ها به دانش تخصصی نیاز دارد.وی عنوان کرده که «این دستگاه‌ها بسیار حساسند و نه تنها نیاز به سخت‌افزارهای متعدد دارند بلکه نرم‌افزارهای زیادی هم برای ساخت آن لازم است و اگر یکی از اجزای آن درست کار نکند، کل دستگاه از کار می‌افتد و دیگر قابل استفاده نیست.»

حتی مقام‌های وزارت دفاع آمریکا به روزنامه واشنگتن‌پست گفته‌اند بیش از یک سال زمان لازم است تا خودروسازان و گروه‌های هوا فضا بتوانند دستگاه تنفس مصنوعی بسازند.

اقلام پزشکی با برچسب خودرو

شیوع ویروس کرونا در جهان باعث شده تا خیلی از کسب و کارها تعطیل شوند. زنجیره خودروسازی جهانی هم از این مساله متأثر شد و بسیاری از گروه‌های خودروساز و قطعه‌ساز فعالیت‌های خود را تا تعیین تکلیف بیماری کووید -۱۹ تعلیق کردند. همانطور که عنوان شد در این بین بعضی برندهای خودروساز بین‌المللی به دنبال تغییرکاربری خطوط تولید رفتند تا به نوعی مسوولیت اجتماعی خود را در مقابله با گسترش ویروس کرونا به انجام برسانند، اقدامی که خودروسازان داخلی هم در آن مشارکت داشتند. هم اکنون  خودروسازانی مثل پژو سیتروئن و رنو در فرانسه، جنرال‌موتورز، فورد و تسلا در ایالات متحده‌آمریکا، جگوار لندروور در انگلستان، بی‌ام‌و و فولکس واگن در آلمان، لامبورگینی در ایتالیا و همچنین ماهیندرا در هند با ایجاد تغییراتی به سمت تولید تجهیزات پزشکی از جمله دستگاه‌های تنفسی و ماسک مورد نیاز برای مقابله با بیماری کووید-۱۹ شتافتند. به‌عنوان مثال مسوولان کمپانی رنو می‌گویند که مهندسان خودرو تجارب خود در زمینه تولید تجهیزات پیشرفته سه بعدی را در زمینه تولید تجهیزات پزشکی به‌کار گرفته‌اند.

جنرال‌موتورز هم با همکاری یک شرکت تولید‌کننده دستگاه تنفسی برنامه تولید این دستگاه را در ایندیانای آمریکا دارد. همچنین این خودروساز، در کارخانه وارن در میشیگان، روزانه ۵۰ هزار ماسک تولید می‌کند. گروه خودروسازی فورد هم با بخش سلامت جنرال الکتریک برای توسعه ساخت دستگاه تنفسی دست به‌کار شده است همچنین فورد تولید ماسک‌های N95 را هم آغاز کرده است. هم اکنون فورد با ظرفیت ۱۰۰ هزار ماسک در هفته به جلوگیری از شیوع ویروس کرونا کمک می‌کند.

تویوتا هم در حال نهایی‌سازی قرارداد با دو کمپانی برای تولید دستگاه تنفسی است. فیات هم ظاهراً تولید یک میلیون ماسک در ماه را آغاز کرده و ابتدا توزیع آن را از بیمارستان‌ها شروع خواهد کرد. به غیر از تسلا هم که ساخت دستگاه تنفسی را در برنامه خود دارد بی وای دی هم بزرگ‌ترین کارخانه تولید ماسک در جهان را افتتاح کرده که روزانه ۵ میلیون ماسک و ۳۰۰ هزار بطری مواد ضدعفونی تولید می‌کند.

گروه فولکس واگن هم بنا بر اخبار منتشر‌شده، چاپگرهای سه بعدی خود را در اختیار تولید قطعات دستگاه تنفسی قرار داده است. به این ترتیب در وضعیتی غول‌های خودروساز جهانی و همچنین خودروسازان کشورمان تولید تجهیزات پزشکی را در دستور کار قرار دادند که این شرکت‌ها را می‌توان در زمینه تولید تجهیزات پزشکی به نوعی در خط مقدم مقابله با بیماری کووید-۱۹ قرار داد.اما این سؤال را بار دیگر مطرح می‌کنیم که چرا خودروسازان؟

در پاسخ به این سؤال این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که تولید تجهیزات پزشکی مورد نیاز برای مقابله با بیماری کووید- ۱۹ مثل دستگاه‌های تنفس مصنوعی، نیاز به دسترسی به تکنولوژی‌های «های تک» دارد. دسترسی به تکنولوژی‌های «های‌تک» وجه مشترک شرکت‌های فعال در زمینه تولید تجهیزات پزشکی و گروه‌های خودروساز است. بنابراین دستیابی به تکنولوژی «های‌تک» دست گروه‌های خودروساز را برای تغییر کاربری و تولید تجهیزات پزشکی باز گذاشته است؛ اگرچه که شرکت‌های تولید‌کننده تجهیزات پزشکی چشم‌انداز روشنی در این زمینه متصور نیستند و ساخت دستگاه‌های تنفسی را نیازمند قطعات حساس می‌خوانند. بنابراین تولید ماسک و ژل ضدعفونی‌کننده را که خودروسازان کشورمان هم تولید آنها را در دستور کار دارند، می‌توان به نوعی بعد از تولید دستگاه تنفس مصنوعی مهم‌ترین اقدام خودروسازان در جهت مبارزه با ویروس کرونا خواند.

تغییر مسیر خودروسازی

تولید اقلام بهداشتی از جمله دستگاه‌های تنفسی توسط بعضی گروه‌های خودروساز این سؤال را مطرح می‌کند که این امر چگونه ممکن است عملیاتی شود؟

یک کارخانه خودروسازی که تا چند هفته پیش به تولید خودرو یا قطعات آن مشغول بود، اکنون کلید تولید اقلام پزشکی را زده است. به این ترتیب این تغییرات اندکی ناباورانه به نظر می‌رسد؛ اما توانایی تغییر مسیر از تولید یک محصول به محصولی دیگر امری است که صنعت خودرو مداوم انجام می‌دهد. خودروسازان همواره مشغول رو به رو با چالش‌های متفاوت روزانه در خطوط تولید خود هستند و برخلاف اینکه تولید کالاهای پزشکی برای مقابله با شیوع کرونا توسط خودروسازان باعث شگفتی برخی شده است، اما این نوع از تغییر مسیر امری آشنا برای خودروسازان است.

اما آدام شرودر، استاد مهندسی مکانیک دانشگاه تولیدو می‌گوید نمی‌توان از ابزار و ماشین‌آلات خط تولید خودرو برای تولید اقلام پزشکی استفاده کرد. بهترین رویکرد آن است که فضا را پاک نگاه داشت و ماشین‌آلاتی مستقر شوند که انعطاف لازم را برای تولید طیفی از محصولات داشته باشند و بتوان آن را بر مبنای نیاز تطبیق داد.

شرودر که خطوط مونتاژ کمپانی‌هایی مانند جنرال‌موتورز، هوندا، فورد و هارلی دیویدسون را طراحی و پیاده‌سازی کرده است، می‌گوید که خودروسازان نمی‌توانند با ماشین‌آلات خط تولید خودرو به تولید ماسک و محافظ صورت مشغول شوند. آن‌ها تنها به خالی کردن بخشی از فضای خود نیاز دارند تا با استقرار چند ماشین ساده تولید این اقلام پزشکی را آغاز کنند. برای نمونه شرکت جنرال‌موتورز از توان تخصصی و سخت‌افزاری خود استفاده کرده است تا در همکاری با شرکت ونتک ماهانه ۲۰۰ دستگاه تنفس مصنوعی را تولید کند. اما مهم‌ترین ویژگی که خودروسازان را در این وضعیت به بازیگران کلیدی بدل کرده است توانایی آنها برای استفاده از زنجیره تأمین عظیم آنها است. در واقع آنها می‌توانند ظرف دو ماه به اندازه یک دهه دستگاه تنفس مصنوعی تولید کنند. این همان جایی است که مقیاس گسترده و سرعت چشمگیر زنجیره تأمین خودروسازی می‌تواند به داد مشکلاتی چنین دشوار برسد. به نظر می‌رسد خودروسازان طی ماه‌‌های آتی هرچند با کاهش تولید خودرو رو به رو خواهند بود، اما روزهای سختی را برای تولید مواردی نظیر دستگاه تنفس مصنوعی، ماسک، محافظ صورت و حتی مواد ضدعفونی‌کننده در پیش دارند. آمارها نشان می‌دهد که تنها ظرف چند ماه آتی به بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه تنفس مصنوعی نیاز خواهد بود. البته جنرال‌موتورز، فورد، فیات‌ وکرایسلر تنها خودروسازانی نیستند که در مقابله با کرونا برخاسته‌اند. پیش از این هم و در زمانی که کرونا تنها مختص به چین بود، خودروسازان چینی هم از تمامی ظرفیت‌های خود برای پاسخ به نیازهای پزشکی و بیمارستانی استفاده کرده بودند.

دنیای اقتصاد