نتایج گرانی روغن‌ موتور خودرو

هفته گذشته خبر گران شدن روغن‌پایه و حذف ارز دولتی برای واردات ادتیو منتشر شد. این خبر به‌ظاهر ساده نوید گرانی بیش از ۱۰۰ درصدی روانکارها در بازار را می‌دهد. گرانی که می‌تواند به مراجعه کمتر قشر متوسط و ضعیف جامعه به اتوسرویس‌ها منجر شود و در عوض به شلوغ شدن مکانیکی‌ها کمک کند. در همین مورد گفت‌وگویی با دکتر جوان امانی جوان کارشناس و فعالی باسابقه بازار روغن‌موتور داشتیم تا تبعات این گرانی ناگهانی را بررسی کنیم.

قضیه ازاین‌قرار است که قیمت لوبکات در ماهی که گذشت از ۱۷ هزار تومان به حدود ۲۴ هزار تومان رسید که به‌واسطه فروش مزایده‌ای در بهابازار کالا و به دلیل کم بودن عرضه و بالا بودن تقاضا این عدد تا حدود ۳۴ هزار تومان هم بالا رفت. رشد بیش از ۳۰ درصدی قیمت لوبکات به‌سرعت تأثیر خود را بر روی قیمت روغن‌پایه می‌گذارد. روغن‌پایه‌ای که قرار است در بورس کالا عرضه شود تا تولیدکنندگان بخش خصوصی(بلندینگ) بتوانند آن را خریداری کنند اکنون با رشد حدود ۴۰ درصدی مواجه خواهد شد. این رشد ناگهانی در بازه زمانی کمتر از یک ماه در کنار حذف ارز دولتی تخصیص داده‌شده برای واردات ادتیو نوید این را می‌دهد که قرار است به‌زودی روغن‌موتور در بازار با افزایش قیمت حدود ۱۰۰ درصدی مواجه خواهد شد!

جواد امانی جوان در توضیح این خبر گفت: موضوع افزایش قیمت روغن‌موتور معضلی است که سال‌هاست دامن‌‎گیر این صنف است و این موضع مربوط به امروز و دیروز نیست. وی افزود: به دلیل دستوری بودن فرآیند قیمت‌گذاری محصولات روانکار در کشور بیش از یک دهه است که این مشکل در این بازار وجود دارد. بلا رفتن هزینه‌های استخراج و پالایش نفت به بالا رفتن نرخ فرآورده‌های نفتی در بازه‌های زمانی میان‌مدت می‌انجامد و بالا رفتن نرخ لوبکات به‌سرعت بر روی نرخ و آهنگ عرضه روغن‌پایه توسط پالایشگاه‌ها منتهی می‌شود. وقتی قیمت روغن‌پایه بالا می‌رود دیگر برای پالایشگاه‌ها صرفه اقتصادی ندارد تا این ماده خام را به بورس عرضه کنند چراکه به‌واسطه روند قیمت‌گذاری نمی‌توانند قیمت نهایی محصولات خودشان را با نرخ مواد اولیه مورداستفاده همسو کنند. به همین واسطه چهار پالایشگاه بزرگ کشور مجبور خواهند شد تا برای کاهش دادن میزان ضرر دهی در حجم تولید بالا یا آهنگ تولید را کاهش دهند و یا با فروش گران‌تر یا صادرات ماده خام(روغن‌پایه) این ضرر را جبران کنند. با توجه به این‌که روند افزایش قیمت روغن نهایی در بازار کشور معمولاً بیشتر از یک‌فصل زمان می‌برد در این بازه زمانی شرکت‌ها مجبور خواهند بود تا علاوه بر رفع نیاز بازار به فکر سود سهامداران خود نیز باشند. به همین واسطه روند عرضه روغن‌پایه در بورس کالا را کند می‌کنند و این موضوع باعث می‌شود تا تقاضا از عرضه سبقت بگیرد. این پروسه درنهایت باعث بر هم خوردن موازنه عرضه و تقاضا می‌شود و نرخ روغن‌پایه در بورس به عددی بالاتر از قیمت مصوب صعود می‌کند. در این میان شرکت‌های بخش خصوصی که قرار است برای تولید محصولاتشان از این چهار پالایشگاه روغن‌پایه تهیه کنند دچار مشکل و کمبود می‌شوند.
امانی افزود: علاوه بر این موضوع، در هفته‌ای که گذشت ارز تخصیص داده‌شده برای واردات ادتیو نیز از ارز دولتی به ارز آزاد تغییر کرد و این بدان معنی است که تولیدکننده‌ها به‌جای ارز ۲۸ یا ۳۴ هزار تومان باید باقیمت ارز آزاد ادتیو خریدار کنند. با توجه به اینکه حدود ۳۰ درصد قیمت روغن‌موتور به قیمت ادتیو بستی دارد این موضوع به‌خودی‌خود باعث افزایش قیمت چشمگیری در عدد نهایی محصول خواهد شد .
وی اضافه کرد: قیمت روغن‌موتور تا حدود ۹۰ درصد به مواد اولیه و ۱۰ درصد از فرآیند تولید و بلندینگ تأثیر می‌گیرد به همین دلیل وقتی قیمت مواد اولیه (روغن‌پایه و ادتیو) افزایش می‌یابد، قیمت محصول نهایی تا حدود ۹۰ درصد از این دو نرخ تأثیر پذیر است ، ضمن اینکه این افزایش بر روی هزینه های حمل و نقل عمومی و هزینه های باربری و در نهایت اثر خود را در قیمت کالا ها نشان خواهند داد که تاثیر آن بیشتر از همه بر مصرف کننده نهایی خواهد بود .
جواد امانی جوان در انتها بابیان این موضع که هم‌اکنون هم در بخش عمده‌ای از افراد که با خودرو امرار معاش می‌کنند به دلیل هزینه‌های بالا در بازه‌های زمانی استاندارد به تعویض‌روغنی مراجعه نمی‌کنند گفت: خودروهای سواری باید در کمتر از ۷ هزار کیلومتر و خودروهای تجاری در بازه کمتر از ۱۵ هزار کیلومتر برای تعویض روغن اقدام کنند اما بعضاً از سوی اتوسرویس‌ها اعلام می‌شود که خودروهای کار سواری در بازه ۱۰ تا ۱۲ هزار کیلومتر و خودروهای تجاری بعضاً تا بیش از ۲۰ هزار کیلومتر با روغن پیمایش دارند .

امانی اضافه کرد: این مشکل با افزایش یافتن قیمت محصولات روانکار قطعاً بزرگ‌تر خواهد شد و هرچقدر مراجعه به تعویض‌روغنی کمتر شود به همان نسبت مراجعه به مکانیکی‌ها افزایش پیدا خواهد کرد، که نتیجتا منجر به متحمل شدن هزینه های گزاف تعمیر موتور و در نهایت کوچکتر شدن سفره خانواده ها خواهد شد .

عصرخودرو