طرح مجلس برای آزادسازی واردات خودرو ناکارآمد است

با وجود آنکه کلیت طرح مجلس شورای اسلامی مبنی بر ازسرگیری واردات خودرو مورد استقبال خیلی‌ها قرار گرفته، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو این طرح را در جزییات، ناکارآمد، نشدنی و تزئینی می‌داند.

مهدی دادفر عقیده دارد روش‌های در نظر گرفته شده در این طرح برای تامین ارز، مناسب نیستند و بنابراین واردکنندگان تمایلی به ادامه فعالیت نشان نخواهند داد.

مجلس شورای اسلامی به دنبال لغو ممنوعیت واردات خودرو از مسیر تغییر منابع تامین ارز است. فکر می‌کنید این طرح می‌تواند واردات خودرو را احیا کند؟

خیر، به نظر من این طراح کارایی لازم را ندارد، به دلایل گوناگون. اولا اینکه برای ورود هر خودرویی به کشور، باید مجوز استاندارد و تاییدیه نوع اخذ شود. مجوزهای استاندارد حداکثر سه ساله هستند و هر یک سال یکبار هم باید تمدید شوند، تازه مشروط بر اینکه نوع و مدل خودرو تغییر نکند. از طرفی، خودروهای وارداتی به کشور نباید بیش از یک سال از عمرشان گذشته باشد، بنابراین در صورت تصویب طرح مجلس، واردکنندگان مجاز به واردات مدل‌های ۲۰۲۰ هستند. این در حالی است که خودروهای ۲۰۲۰ اکثرا تغییر کرده‌اند و بنابراین باید از نو مجوز استاندارد بگیرند که خود منوط به داشتن اسناد مربوط به اخذ استانداردهای ۸۵ گانه است. این در حالی است که بسیاری از نمایندگی‌ها کلا تعطیل شده‌اند و بعضی هم با توجه به رفتارهایی که با آنها شده، دیگر علاقه‌ای به فعالیت ندارند. هم اکنون چیزی نزدیک به ۱۰ درصد از نمایندگی‌های واردکننده خودرو میل به ادامه فعالیت دارند که تازه آنها نیز در مدت زمان کوتاهی امکان اخذ مجوزهای لازم برای واردات را نخواهند داشت. در نظر بگیرید که فقط شش ماه طول می‌کشد تا مجوز استاندارد بیاد و بعد از آن هم تازه داستان مجوز محیط ‌زیست و وزارت صمت هم هست که سر جمع همه اینها حدودا ۹ ماه زمان خواهند برد. با این فرآیند عملا وارد سال ۲۰۲۲ می‌شویم و روز و از نو روزی از نو. بعد هم اینکه با توجه به عدم فعالیت بسیاری از نمایندگی‌های واردکننده، منابعی هم که در خارج از کشور برای تامین ارز در نظر گرفته بودیم، آب رفته‌اند. بنابراین به نظر می‌رسد طرح مجلس برای ازسرگیری واردات خودرو به کشور، عملا شدنی نیست. به شخصه گمان می‌کنم نمایندگان مجلس این یک خط مربوط به واردات را به شکل تزئینی در طرح خودرویی خود گذاشته‌اند تا اگر پس فردا از خودروسازان حمایت شد و بازار باز هم به تعادل نرسید، بگویند ما قانون را تصویب کردیم، اما واردکنندگان خودشان میلی به واردات نشان ندادند.

در طرح مجلس، منابع تامین ارز برای واردات، ارز اشخاص و ارز حاصل از صادرات خودرو و قطعه در نظر گرفته شده است. این روش‌ها را مناسب می‌دانید؟

شاید بشود به واسطه صادرات مواد غیر پتروشیمی و غیر خودرو و قطعات، تامین ارز کرد، ولی با خودرو و قطعه اصلا و ابدا. ما حداقل ۳۵۰ میلیون دلار نیاز داریم برای واردات ۱۵ هزار خودرو به کشور. این را هم در نظر بگیرید که ورود به بازارهای صادراتی نیاز به سرمایه‌گذاری کلانی دارد تازه منهای بحث نرخ بالا و کیفیت پایین خودروهای داخلی. البته من به ارز دولتی اعتقادی ندارم چون فسادزا است، اما اگر ورود خودرو به کشور را آزاد کنند، با ارز آزاد هم می‌توانیم واردات را احیا کنیم. اگر فرض را بر این بگیریم که توافق هسته‌ای و برجام احیا شود و دولت واردات را آزاد کند، با استفاده از ارز آزاد می‌توان بین ۱۰ تا ۱۵ هزار دستگاه خودرو در سال وارد کرد. بیش از این اصلا امکان ندارد، چون قیمت‌ها بسیار بالاست و بازار کشش بیش این را نخواهد داشت. اصل حرف بنده این است که دولت واردات را آزاد کند، تامین ارزش با ما. ارز را می‌توانیم از منابع داخلی و خارجی تامین کنیم. حتی دولت می‌تواند بسته به نوع ارز تامینی (اینکه از داخل باشد یا خارج)، تعرفه را کم و زیاد کند. حال که بحث تعرفه شد، این را هم بگویم که برای احیای واردات خودرو و اثرگذاری آن بر بازار، تعرفه هم باید کاهش پیدا کند و به جای آن، مالیات ارزش افزوده در خرید و فروش اخذ شود.

منهای بحث تامین ارز که بر مدل صحیح آن تاکید کردم، اگر یک سری اصول منطقی بین‌المللی را هم به کار ببندیم، می‌شود برای احیای واردات خودرو کاری کرد. مثلا استانداردهای ۸۵ گانه که افزایش نرخ خودروها را رقم زده، باید به صورت نسبی تعدیل شود. مثلا بگویند یک استاندارد حداقلی داریم و یک استاندارد حداکثری، اما اختیار استفاده از آنها را به واردکنندگان بدهند. هر واردکننده‌ای استانداردهای بیشتری را رعایت کرد، مالیات کمتری بدهد و هر کس استانداردهای کمتری را لحاظ کرد، مالیات بیشتری بپردازد.

خودرونامه