کاهش شدید تقاضا در قرعه کشی خودرو / تیر ۱۴۰۴
بازار خودروی ایران، همواره کانون بحث‌ها و تحلیل‌های فراوان بوده است. یکی از مهم‌ترین ابزارهای فروش خودرو در سالیان اخیر، به خصوص در زمان اوج التهابات، قرعه‌کشی بوده است. اما آمار و ارقام مربوط به آخرین مرحله قرعه‌کشی خودرو، نشان از تغییرات قابل توجهی در تقاضا دارد. به نظر می‌رسد این دوره با افت شدید تقاضا مواجه شده‌ایم که به طور مستقیم، شانس برنده شدن متقاضیان را نسبت به دوره‌های گذشته به شکل چشمگیری افزایش داده است.
آنچه مشخص است، این تغییرات ریشه در چند عامل کلیدی دارد:
- خروج دلالان از بازار
- افت قدرت خرید مردم
- کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار
در ادامه، به بررسی دقیق‌تر جزئیات این پدیده و تأثیر آن بر بازار خودرو می‌پردازیم.
آمار و ارقام: کاهش متقاضیان و افزایش شانس
قرعه‌کشی دور جدید فروش ایران‌خودرو روز گذشته انجام شد. طبق آمار منتشر شده، تعداد متقاضیان در این دوره نسبت به آخرین طرح فروش این شرکت در بهمن‌ماه ۱۴۰۳، به‌شدت کاهش یافته و افت ۴۲.۹ درصدی را تجربه کرده است. همین امر باعث شده تا با وجود کاهش تعداد خودروهای عرضه شده، شانس خرید خودرو برای متقاضیان افزایش پیدا کند.
این افت تعداد متقاضیان نسبت به بهمن سال گذشته، در حالی اتفاق افتاده که حتی در همان دور قبلی فروش نیز کاهش تعداد متقاضیان کاملاً جلب توجه می‌کرد. برای درک بهتر این موضوع، لازم است اشاره کنیم که در دی‌ماه ۱۴۰۱، تعداد ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر برای خرید خودرو ثبت‌نام کرده بودند. البته این رقم، تعداد متقاضیان کل برای ایران‌خودرو و سایپا بود، اما بخش عمده این تقاضا مربوط به محصولات ایران‌خودرو می‌شد.
دلایل اصلی افت تقاضا: از خروج دلالان تا کاهش قدرت خرید
چند عامل اصلی را می‌توان به عنوان دلایل افت تقاضا در جدیدترین دور فروش ایران‌خودرو برشمرد:
- خروج دلالان از بازار خودرو: طی ماه‌های اخیر، فعالیت‌های سوداگرانه در بازار خودرو به شدت کاهش پیدا کرده است. دلیل این موضوع را می‌توان به نوعی اشباع بازار خودرو (Car Market Saturation) دانست. در واقع، سطح قیمتی خودرو فاصله‌ی زیادی از توان خرید جامعه گرفته است و در چنین شرایطی، تقاضای چندانی شکل نمی‌گیرد که بتواند سود قابل توجهی را نصیب دلالان و واسطه‌گران کند. از طرف دیگر، رشد رسمی قیمت خودرو، فاصله قیمتی بازار و کارخانه را کاهش داده و انگیزه دلالان به این دلیل نیز رو به افول رفته است.
- افت قدرت خرید مصرف‌کنندگان واقعی: اما تنها دلالان نیستند که از بازار خارج شده‌اند؛ مصرف‌کنندگان واقعی نیز کمتر سراغ خرید خودرو می‌روند. با توجه به رشد قیمت خودروهای داخلی به بالای نیم میلیارد تومان از یک سو، و افت محسوس درآمد خانوارهای طبقه پایین و متوسط جامعه از سوی دیگر، بسیاری از افراد دیگر توانایی خرید خودرو را ندارند. این دو دلیل، باعث افت قابل توجه تقاضای خودروسازی شده است.
جزئیات شانس برنده شدن در طرح جدید
طبق آمار منتشر شده، در دور جدید فروش ایران‌خودرو، ۵۲۰ هزار و ۵۱۹ نفر ثبت‌نام کرده‌اند. این در شرایطی است که این رقم در فروش بهمن‌ماه سال گذشته این خودروساز به ۹۱۱ هزار و ۲۴۶ نفر می‌رسید. بنابراین در این مدت زمان، تعداد متقاضیان ۴۲.۹ درصد (۴۲.۹%) کمتر شده است.
اما برای ۵۲۰ هزار و ۵۱۹ نفر که متقاضی خرید خودرو در دور جدید فروش ایران‌خودرو شده‌اند، ۵۸ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو عرضه شده است. بر این اساس، شانس خرید خودرو برای هر متقاضی ، ۱۱.۲ درصد (۱۱.۲%) است. یا به عبارت دیگر، تقریباً از هر ۹ نفر که ثبت‌نام کرده‌اند، یک نفر موفق به خرید خودرو می‌شود.
برای مقایسه، در عرضه پیشین این شرکت خودروساز در بهمن‌ماه گرچه ۶۰ هزار و ۷۰۰ دستگاه خودرو عرضه شده بود، اما همانطور که اشاره شد، تعداد متقاضیان به ۹۱۱ هزار و ۲۴۶ نفر می‌رسید. بنابراین، شانس خرید خودرو برای متقاضیان در بهمن‌ماه سال گذشته، ۶.۶ درصد (۶.۶%) بود، یا می‌توان گفت از هر ۱۵ نفر ، یک نفر می‌توانست خودرو خریداری کند. این مقایسه به خوبی افزایش شانس برنده شدن را نشان می‌دهد.
شانس برنده شدن در طرح‌های مختلف: جوانی جمعیت و خودروهای فرسوده
البته باید توجه داشت که این آمار کاملاً کلی است و شانس خرید متقاضیان عادی ، طرح جوانی جمعیت و طرح نوسازی خودروهای فرسوده تفکیک نشده است. اما در عمل، شانس افراد در این گروه‌ها یکسان نیست:
- طرح جوانی جمعیت: طبق قانون، ۵۰ درصد (۵۰%) از محصولات خودروسازان باید به مادران دارای دو فرزند و بیشتر که آخرین فرزند آنها بعد از تاریخ مشخصی متولد شده باشد، برسد. این موضوع منطقاً باید شانس این گروه را افزایش دهد. اما همین تصور باعث شده که ۶۹.۳ درصد (۶۹.۳%) از کل متقاضیان در قالب همین طرح اقدام به ثبت‌نام کنند که در نهایت، شانس آنها را کاهش داده است. در حالی که به‌طور میانگین از هر ۹ نفر یک نفر موفق به خرید خودرو می‌شود، این رقم برای گروه طرح جوانی جمعیت به ازای هر ۱۲ نفر ، یک برنده می‌رسد.
- طرح نوسازی خودروهای فرسوده: همچنین، ۲۰ درصد (۲۰%) از محصولات نیز به طرح نوسازی خودروهای فرسوده می‌رسد که حدوداً معادل ۱۱ هزار و ۷۰۰ دستگاه می‌شود. بنابراین، شانس خرید خودرو برای متقاضیان در این طرح، از هر ۵.۵ نفر ، یک خودرو است.
- متقاضیان عادی: اگر مابقی فروش را نیز برای افراد عادی در نظر بگیریم، شانس آنها نیز تقریباً یک برنده به ازای هر ۵.۵ نفر خواهد بود.
جمع‌بندی: نشانه‌های یک بازار واقعی‌تر؟
افت شدید تقاضا در آخرین مرحله قرعه‌کشی خودرو، بیش از هر چیز، نشان‌دهنده تغییرات مهمی در ساختار بازار است. خروج دلالان و کاهش سوداگری، در کنار افت محسوس قدرت خرید مردم، به واقعی‌تر شدن تقاضا منجر شده است. این وضعیت، هرچند از نظر اقتصادی ممکن است برای خودروسازان چالش‌برانگیز باشد، اما برای مصرف‌کنندگان واقعی که به دنبال خودرو برای استفاده شخصی هستند، خبری امیدوارکننده است. افزایش شانس برنده شدن و کاهش صف‌های طولانی، می‌تواند دسترسی به خودروی صفر را برای این قشر آسان‌تر کند.
با این حال، باید دید که آیا این روند ادامه خواهد یافت و سیاست‌های آتی دولت و خودروسازان، چگونه بر این تعادل جدید تأثیر خواهند گذاشت. آیا شما فکر می‌کنید این تغییرات به نفع بازار خودرو در بلندمدت خواهد بود؟
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد