وضعیت نه چندان خوب صنعت خودروی آذربایجان

صنعت خودروی آذربایجان به رغم حرکت کند آن، ظرفیت‌های زیرساختی و انسانی مناسبی دارد که به فعل رساندن آن برای همگامی با واحدهای خودروساز قدیمی ایران و ایجاد قطب نوع خودروسازی در تبریز، نیازمند کیفی سازی تولید از طریق ارتقای فناوری است.

حدود دو دهه است که بخش‌های صنعتی آذربایجان شرقی به ویژه قطعه سازان و مجموعه سازان درصدد ایجاد قطب خودروسازی در استان هستند، ولی به علت‌های گوناگون تا به حال موفق نشده‌اند به این هدف دست پیدا کنند.

این در حالی است که وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران آبان ماه سال قبل در جلسه‌ای با فعالان بخش قطعه سازی، مجموعه سازی و خودروسازی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه صنعت خودروسازی در ایران انحصاری نیست، از بخش خصوصی استان، ایجاد قطب سوم خودروسازی را خواستار شد.

استاندار آذربایجان شرقی هم اسفند ماه پارسال در بازدید از چند واحد خودروساز با اشاره به ظرفیت‌های استان در زمینه قطعه سازی، اظهار امیدواری کرد افراد متخصصی که خبرگی به وجود آوردن این صنعت را در استان دارند، با مشارکت و هم افزایی بتوانند به خواست دیرینه صنعتگران استان پاسخ دهند.

مجید خدابخش تصریح کرد: واحدهای خودروساز آذربایجان شرقی در کنار بالا بردن ظرفیت تولید، باید گوناگونی تولیدات خود را هم افزایش دهند تا بتوانیم حمایت‌های لازم را در این صنعت جذب کنیم.

در این بین در کنار ظرفیت‌های قطعه سازی آذربایجان شرقی، فعالیت گروه صنعتی تراکتورسازی و ماشین سازی تبریز و گروه‌های 'اسنا' و 'آذهایتکس'، نشانه ظرفیت‌های بالای تولید خودروهای سنگین در استان است.

اگر چه قبل از این با شروع فعالیت 'ایران خودروی تبریز' در شهریور ماه سال ۱۳۸۶ زنگ تولید خودروی سواری در استان به صدا درآمد، ولی آرزوی صنعتگران تبریزی برای ایجاد واحد خودروسازی همسنگ با واحدهای قدیمی و شناخته شده ایران تا به امروز برآورده نشده است.

البته ناگفته نماند شرکت 'ایران خودروی تبریز' سال پیش با تولید ۱۰۰ هزار دستگاه در سال سهم بسزایی در تولید خودروی سواری ایران به خود اختصاص داد.

'گروه صنعت خودروی آذربایجان' هم در سال ۱۳۸۹ به عنوان بزرگترین کارخانه تولید کننده اتومبیل‌های سواری در شمال غرب ایران با ظرفیت تولید بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه انواع اتومبیل سواری به مجموعه‌های خودروسازی استان اضافه شد.

راه اندازی خط تولید اتومبیل‌های پیکاپ در گروه صنعتی 'آمیکو' با حضور رییس جمهوری در اولین روزهای اردیبهشت ماه امسال و بازگشت شرکت خودروسازی 'رخش خودرو دیزل' به چرخه تولید، پس از چهار سال تعطیلی، از دیگر نشانه‌های پیشرفت صنعت خودروسازی آذربایجان شرقی برای بالندگی در راه پرفراز و نشیب است.

به هر حال صنعت خودروی آذربایجان به عنوان یکی از شاخه‌های صنعتی اشتغال زا می‌تواند نقش بسزایی در رونق تولید و افزایش اشتغال استان ایفا کند.

ولی آنچه مسلم است بدون بهره گیری از فناوری‌های مدرن روز و تنها با رویکرد مونتاژ در صنعت خودرو ره به جایی نخواهیم برد.

معاون امور اقتصادی استانداری آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه مرداد ماه سال پیش با هماهنگی دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف)، قرارداد همکاری با موسسه فناوری اتریش (AIT) در امتداد توسعه نظام نوآوری قطعه سازی خودرو، امضا شد، می‌گوید: این پروژه مشترک بین موسسه فناوری اتریش (AIT)، منطقه مخصوص علم و فناوری ربع رشیدی تبریز و انجمن مدیریت تکنولوژی ایران در حوزه قطعه سازی خودرو آذربایجان شرقی اجرا می‌شود.

علی جهانگیری این همکاری را نقطه عطفی در صنعت خودروی استان می‌داند و اظهار امیدواری می‌کند با تکیه بر دانش روز سطح تولیدات افزایش و سهم استان از بازار داخلی ارتقا یابد.

معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی هم با اشاره به اشتغال زایی ۱۵ هزار نفری صنعت در استان، می‌گوید: تعیین استاندارد یا الزامات فنی اجباری بدون در نظر گرفتن شرایط تکنولوژی و بازار داخلی موجب می‌شود تا اکثر تولیدکنندگان با مشکل فروش و ارائه رو به رو شوند.

سید اصغر حسینی اعتقاد دارد کمبود نقدینگی، توقف طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل، سود بالای بانکی و نبود تنوع در خودروهای داخلی از جمله عواملی می‌باشد که رونق این صنعت را با چالش جدی موجه کرده است.

وی اضافه می‌کند: بازبینی راهبرد تولید خودرو در آذربایجان شرقی، ارزیابی تجاری ظرفیت بازارهای هدف خودرو و سرمایه گذاری‌های مشترک با خودروسازهای بزرگ می‌تواند راهکارهای پایه‌ای برای حل دشواری‌های این صنعت باشد.

وی ارتقای فناوری واحدهای قطعه سازی، سوق دادن واحدهای قطعه ساز به سمت مجموعه سازی، تزریق نقدینگی، ترغیب خودروسازان به استفاده از قطعات داخلی، ایجاد و شناسایی بازارهای تازه و آمارگیری ظرفیت خالی بازارهای آینده را برای پیشرفت این صنعت الزامی دانست.

نکته دیگر در ارتباط با حرکت کند صنعت خودروسازی آذربایجان، محروم بودن آن از سرمایه گذاری‌های بزرگ شرکت‌های خودروسازی ملی و تلاش برای راه اندازی این صنعت در استان با تکیه بر سرمایه‌های بخش خصوصی است.

فعالان بخش صنعت آذربایجان شرقی از اینکه آنان در غیاب کمپانی‌های خودروسازی ملی برای ایجاد شعبه‌های بزرگ و کارآمد خود در این خطه، ناچار از تکیه بر سرمایه‌های محلی هستند، گله دارند.

از طرف دیگر اگر چه در سال‌های پیش وعده‌هایی مبنی بر راه اندازی یک کارخانه خودروسازی به دست شرکت‌های معتبر اروپایی در تبریز، توسط مسوولان ارشد آذربایجان شرقی داده شده است، ولی به نظر می‌رسد تا تحقق آن راه زیادی در پیش است.

در این بین نباید سایه سنگین انحصار خودروسازی در ایران بر دوش واحدهای خودروسازی نوپای آذربایجان شرقی را نادیده گرفت، اگر چه که دولت تدبیر و امید با باور به ضرورت متنوع کردن تولیدات صنعت خودرو برای تحقق این مهم می‌کوشد.