سیتروئین زانتیا دست دوم ارزش خرید دارد؟

سیتروئن زانتیا را می‌توان از آن دست اتومبیل‌هایی دانست که در زمان خوبی وارد بازار خودرو ایران شد و به‌موقع هم از آن خارج شدند. اگر چه بسیاری انتقاد می‌کنند که این اتومبیل با پایان تولیدش در سطح جهانی تازه به ایران راه یافت، ولی با توجه به وضعیت بازار انحصاری و فاقد تنوع ابتدای دهه ۸۰، زانتیا یک گزینه کاملاً مطلوب و شیک محسوب می‌شد.

بعد از ژیان، زانتیا تنها سیتروئن موفق و پرفروش بازار ایران به حساب می‌آید که به لطف توانایی‌های حرکتی قابل قبول و دینامیک رانندگی لذت‌بخش توأم با سواری نرم و راحت، خاطرات خوبی از خود به جا گذاشت. با توجه به اینکه در حال حاضر ۷ سال از خروج آخرین زانتیا از خط تولید می‌گذرد، این پرسش در ذهن وجود دارد که آیا در وضعیت فعلی بازار در بین گزینه‌های موجود خرید یک دستگاه زانتیای کارکرده منطقی است؟

این کارکردهٔ وسوسه‌انگیز

بازار اتومبیل‌های دست دوم همواره رونق خوبی دارد چرا که در اکثر موارد می‌توان با مبلغی معادل یک اتومبیل صفر کیلومتر، خودروی دست دوم به‌مراتب بهتر و مجهزتری را خریداری کرد. در بین فهرست اتومبیل‌های کارکرده با توجه به بودجه موجود، بعضی اتومبیل‌ها وسوسه‌انگیز و در عین حال خطرناک به نظر می‌رسند. وسوسه‌انگیز از آن جهت که پرستیژ و عملکرد فنی بسیار خوبی داشته و خطرناک از آن لحاظ که احتمال نهفته‌بودن هزینه‌های سنگین در آنها وجود دارد.

یکی از این گزینه‌ها، سیتروئن زانتیاست؛ اتومبیلی که مدتی بعد از پایان تولیدش به حاشیه رانده شده و به دلیل دید منفی کاذبی که پیرامون استهلاک و موضوع ایمنی آن در تصادفات به وجود آمد، بازار دست دوم به آن چندان روی خوشی نشان نداده ولی مدتی است که دوباره بازار خرید و فروش آن گرم شده و بازار مطلوبی دارد.

زانتیا به عنوان جانشین سیتروئن BX، در سال ۱۹۹۳ بر پایه پلت‌فرمی کاملاً تازه وارد بازار شد؛ پلت‌فرمی که بعدها پایه و اساس پژو ۴۰۶ را شکل داد. موتورهای ۱.۶ لیتری تا ۳ لیتری ۶ سیلندر با جعبه دنده‌های دستی و اتوماتیک برای آن قابل سفارش بود و در سال ۱۹۹۸ یک نوبت فیس‌لیفت با تغییرات قابل توجه در سازه اتاق و مجموعه فنی را تجربه کرد و تا پایان تولیدش در سال ۲۰۰۲، بالغ بر ۱.۸ میلیون دستگاه از آن به فروش رفته بود. زانتیا در نسخه ویژه‌ای از خود موسوم به اکتیوا، بعد از ۲ دهه همچنان رکورددار تحمل شتاب جانبی در تست گوزن نشریه Teknikensvarld بوده و این رکورد همچنان به دست اتومبیل‌هایی مانند پورشه ۹۱۱ و آئودی R8 هم شکسته نشده است!

زانتیا در ایران

زانتیای موجود در بازار ایران از نوع فاز ۲ (فیس‌لیفت پس از سال ۹۸) با موتورهای ۱.۸ لیتری (XU7JPL4) و ۲ لیتری (XU10J4R) مجهز به تعلیق هیدروپنوماتیک ساده و جعبه دنده پنج سرعته دستی است. سه سطح رفاهی ساده (X)، لوکس (SX) و سوپرلوکس برای زانتیا در نظر گرفته شد که موارد اختلاف در وجود ایربگ شاگرد و ایربگ‌های جانبی، ترمز ضدقفل و تزئینات چوبی کابین بود که مدل سوپرلوکس با ۴ ایربگ تنها برای مدل ۱۸۰۰ ارائه شد.

با نگاهی کوتاه به بازار، به‌سادگی می‌توان پی برد که پر مخاطب‌ترین نسخه زانتیا، مدل ۲ لیتری SX است که پرتیراژترین مدل آن هم محسوب می‌شود. در حال حاضر با در دست داشتن بودجه‌ای نزدیک به ۲۵ الی ۳۰ میلیون تومان می‌توان یک دستگاه زانتیای مدل ۱۳۸۶ به پایین در وضعیت قابل قبول فنی و ظاهری با کارکرد نزدیک به ۱۵۰ الی ۲۰۰ هزار کیلومتر را خریداری کرد که مدل‌های تولیدی پیش از این سال، مزیت ناچیزبودن درصد داخلی‌سازی را دارند و عمده قطعات آنها وارداتی است. ضمن آنکه طیف رنگ‌های ویژه زانتیا را در نمونه‌های متعلق به این سال‌ها می‌توان پیدا کرد. با افزایش بودجه تا مرز ۵۰ میلیون تومان و حتی بیشتر، می‌توانید سراغ زانتیاهای مدل بالا رفته و حتی نمونه کم‌کارکرد آخرین سال تولید یعنی مدل ۸۹ را خریداری کنید. در بعضی موارد هم حتی مشاهده می‌شود که نمونه‌های کم‌کارکرد به اصطلاح بی‌رنگ مدل پایین هم با قیمت‌های غیرعادی آگهی می‌شود.

آیا زانتیا انتخابی پر دردسر است؟

با یک نگاه به فهرست مشکلات احتمالی یک زانتیای کارکرده و هزینه مورد نیاز برای رفع آنها، می‌توان گفت زانتیا در وضعیت فعلی ایران اتومبیلی پر دردسر است ولی این دردسرها با رعایت چند نکته کمرنگ می‌شود.

اولین مشکل، یافتن یک زانتیای حقیقتاً سالم است. زانتیا به لطف قابلیت‌های حرکتی فراتر از کلاس خود و مجموعه فنی گوناگونش با سایر خودروها، در بیشتر موارد دارای کارکردی بالاست و به دست مالکان قبلی تحت فشار قرار گرفته و البته تصادفاتی را هم تجربه کرده است. قیمت بالای لوازم اصلی و کمبود تعمیرکار مسلط بر مجموعه فنی این اتومبیل باعث شده تا بسیاری از زانتیاها از نظر فنی در وضعیت مطلوبی نباشند. پس در خرید یک زانتیای کارکرده حتماً کارشناس همراه شما باشد.

سیستم هیدروپنوماتیک زانتیا که مجموعه تعلیق، ترمز و فرمان این اتومبیل را راه‌اندازی می‌کند، ویژه‌ترین و البته حساس‌ترین بخش این اتومبیل است که در صورت سرویس منظم، دردسر مهمی ایجاد نکرده و رانندگی لذت‌بخشی را هم به شما هدیه می‌کند ولی در صورت عدم رسیدگی می‌تواند تبدیل به بدترین بخش این خودرو شود. روغن مینرال موسوم به LHM سیستم هیدروپنوماتیک زانتیا که در حال حاضر هر بطری توتال آن نزدیک به ۳۵ هزار تومان قیمت دارد، تقریباً بعد از ۲ سال یا ۶۰ هزار کیلومتر باید تعویض شود. با توجه به نبود پاک‌کننده هیدرولیکی توتال در بازار، توصیه می‌شود که LHM حتی در کیلومتر پایین‌تری عوض شود. تعویض LHM کاری ساده بوده و توصیه می‌شود منبع و فیلترهای آن را در هنگام تخلیه، با نفت یا بنزین شست‌وشو دهید. مجموعه شلنگ‌های هیدرولیک منبع LHM هم از دیگر بخش‌هایی است که متاسفانه بسیاری از مکانیک‌ها با نصب بست‌های پیچ مهره‌دار شلنگ گاز به آن صدمه می‌زنند. از این رو از خرید خودرو در صورت مشاهده بست‌های شلنگ گازی (بست مهره‌دار) بلافاصله آنها را باز کرده و با بست اصلی جایگزین کنید. مجموعه شلنگ پنج‌شاخه هم در صورت خشک‌بودن، غیراصلی‌بودن یا پیوندزدگی با شلنگ‌های دیگر به دست مکانیک‌ها! بهتر است هرچه زودتر با نوع اصلی با قیمت نزدیک به ۵۰۰ هزار تومان عوض شود. شلنگ‌های غیراصلی به دلیل کیفیت پایین، توسط LHM از داخل ذوب شده و در نتیجه لایه‌ای از آلودگی درون کل سیستم هیدروپنوماتیک و شیرهای آن می‌نشیند. توصیه می‌شود هر ۶ گوی سیستم تعلیق را به طور یکجا تعویض کنید تا سیستم به طور استاندارد و صحیح کار کند. فشار نرمال گوی‌های تعلیق در محور جلو ۵۵ و در محور عقب ۳۵ بار است که نوع IFHS تولید ۲۰۱۷ آن نزدیک به ۸۵ الی ۱۰۰ هزار تومان قیمت دارد. مطلب مهم، غافل‌نشدن از گوی‌های انباره، به ویژه گوی انباره ۵۰ بار محور عقب است که تعداد زیادی از مکانیک‌ها آن را جدی نگرفته و تعویض آن را ضروری نمی‌دانند ولی این گوی تأثیر بسزایی در عملکرد ترمزها دارد.

وجود نشتی در پمپ هیدرولیک، قطعاً به آلترناتور و کلکتورهای آن آسیب می‌زند و تعویض اورینگ‌ها و کاسه نمد پمپ به همراه سرویس کامل آن (نظیر تعویض ساچمه‌ها) هزینه نزدیک به ۲۵۰ هزار تومانی دارد.

استفاده از کولانت‌های سنتزی قرمز، تأثیر خوشایندی روی عملکرد سیستم خنک‌کننده گذاشته و توصیه می‌شود که بررسی کنید مالک قبلی یونیت فن پژویی روی خودرو نصب نکرده باشد و در صورت مشاهده بلافاصله یونیت را با نوع اصلی زانتیایی (با قیمت نزدیک به ۷۵ هزار تومان) تعویض کنید. دیسک و صفحه‌های موجود در بازار برای زانتیا با قیمت نزدیک به ۴۰۰ الی ۶۰۰ هزار تومان، کارایی قابل قبولی دارند ولی از نوع اصلی نیستند که با توجه به پیدا نشدن دیسک و صفحه اصلی و قیمت نجومی آن، جایگزین‌های قابل قبولی محسوب می‌شوند. هر دست لنت‌های اصلی در بسته‌بندی پژو سیتروئن و لیبل سایپا برای جلو نزدیک به ۱۴۰ و در عقب ۱۳۰ هزار تومان قیمت داشته و تسمه دینام اصلی دایکو ۷۵ هزار تومان قیمت دارد که به همراه هرزگرد و سفت‌کن‌های اصلی هزینه نزدیک به ۲۰۰ هزار تومانی را به همراه خواهد داشت، مبلغ ای مانند قیمت کیت تایم اصلی. دسته موتورها هم اکثراً نیاز به تعویض دارند که قیمت مجموعه ۳ عددی آنها نزدیک به ۸۰ هزار تومان است. در مورد فیلتر تهویه کابین هم توصیه می‌شود حتماً از نوع اصلی آن با قیمت نزدیک به ۴۰ هزار تومان استفاده کنید ولی باقی فیلترها با برند سرکان کارایی خوشایندی دارند.

در آخر

با یک نگاه به فهرست هزینه‌های حدودی قطعات مصرفی زانتیا که بعد از خرید به تعویض نیاز دارند و در نظر گرفتن دستمزد سرویس‌ها، می‌توان گفت که یک زانتیای کاملاً سالم از نظر فنی، بعد از خرید هزینه‌ای ۳ الی ۴ میلیون تومانی را به همراه خواهد داشت در صورتی که همه لوازم از نوع اصلی و یا غیراصلی عالی باشند. هزینه‌ای که تقریباً هر اتومبیل دست دوم دیگر و حتی گاهی صفر کیلومتر وطنی! پتانسیل آن را دارد که به شما تحمیل کند پس نمی‌توان چندان آن را پر دردسر دانست ولی در نظر داشته باشید با توجه به فراوان بودن قطعات غیر اصلی و البته کمبود مکانیک مسلط به زانتیا به ویژه در شهرستان‌ها، دردسر سرویس و تعمیرات زانتیا به ویژه در هنگام بروز خرابی‌های جدی و یا وقوع تصادف نسبت به سایر همرده‌های خود بیشتر است. پس اگر برای شما ارزش دارد که با قیمتی معادل یک دستگاه ۲۰۶ صفر کیلومتر، سواری زانتیا (که نرمی و تعادل آن گاهی در اتومبیل‌های چند صد میلیونی بازار مشاهده نمی‌شود) را تجربه کنید، بدون بیم خرید یک دستگاه زانتیای کار کرده و هزینه‌های صورت گرفته برای آن ارزش خواهد داشت و در غیر این صورت در قیاس با اتومبیل‌های دست دوم بی‌آزارتری چون هیوندای ورنا و تندر ۹۰، پر دردسر خواهد بود.