فروش حواله خودرو در بازار قانونی شد
در حالی‌که از ابتدای سال تا امروز، اخبار زیادی درباره بازار خودرو منتشر شده، یکی از مهم‌ترین تحولات به‌نوعی زیر رادار مانده و توجه چندانی به آن نشده: حذف محدودیت‌ها در معاملات خودروهای وارداتی. این تغییر بزرگ، به‌راحتی می‌تواند قواعد بازی را در بازار خودرو دگرگون کند؛ اما کمتر کسی درباره‌اش صحبت کرده است.
ماجرا از کجا شروع شد؟
تا پیش از این، شورای رقابت به‌عنوان نهاد ناظر بر بازار خودروهای وارداتی عمل می‌کرد. وظیفه‌اش این بود که جلوی انحصار را بگیرد و نگذارد بازار به سود گروه خاصی بچرخد. اما حالا این مسئولیت به سازمان حمایت از مصرف‌کننده (که زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت است) واگذار شده.
در اولین اقدام، این سازمان ماده چهارم مصوبه شماره ۵۴۳ شورای رقابت را کنار گذاشته. مصوبه ۵۴۳ یکی از مصوبات مهم در حوزه خودرو است که بر پایه این اصل نوشته شده بود: «بازار خودرو انحصاری است و باید با ابزارهایی مثل محدودیت در فروش، از انحصار جلوگیری شود».
اما حالا با تغییر نهاد ناظر، ماده چهارم این مصوبه که محدودیت‌هایی برای خرید و فروش خودروهای وارداتی ایجاد می‌کرد، حذف شده است.
ماده چهارم چه می‌گفت و حذفش چه معنایی دارد؟
ماده چهارم مصوبه ۵۴۳، به‌طور خاص روی یک موضوع مهم تمرکز داشت: ممنوعیت فروش حواله خودرو.
منظور از حواله، همان پیش‌فاکتور یا برگه ثبت‌نام اولیه خودرو است. قبلاً اگر کسی موفق به ثبت‌نام خودرو وارداتی می‌شد، اجازه نداشت آن را به دیگری واگذار کند. این کار غیرقانونی بود چون بازار سیاه درست می‌کرد.
اما حالا، با حذف این ماده:
- هر فردی که در ثبت‌نام خودروهای وارداتی شرکت کند، می‌تواند بلافاصله حواله‌اش را بفروشد.
- این یعنی بعضی‌ها بدون اینکه حتی خودرویی تحویل بگیرند، فقط با فروش یک برگه (که هنوز خودرو در کار نیست!) سود زیادی به جیب می‌زنند.
البته این اتفاق فقط برای خودروهای وارداتی نیست. قبلاً هم در طرح‌های پیش‌فروش ایران‌خودرو و سایپا، بازار فروش حواله داغ بوده و هنوز هم در سایت‌هایی مثل دیوار و شیپور آگهی‌های مربوط به حواله‌فروشی زیاد دیده می‌شود.
حذف محدودیت‌ها؛ فقط نکات منفی ندارد
درست است که آزاد شدن خرید و فروش حواله می‌تواند بازار دلالی را داغ کند، اما از طرف دیگر، حذف برخی محدودیت‌های قبلی می‌تواند به افزایش عرضه، رونق معاملات و حتی کاهش قیمت‌ها در بازار کمک کند. به‌خصوص، حذف قانون رهن یک‌ساله خودروهای وارداتی (که قبلاً مانع فروش آن‌ها برای یک سال می‌شد) احتمالاً باعث می‌شود خودروهای وارداتی راحت‌تر وارد بازار شوند.
چه محدودیت‌هایی حذف شده‌اند؟
در قوانین جدید خرید خودروهای وارداتی، محدودیت‌های زیر حذف شده‌اند:
- نداشتن گواهینامه دیگر مانع ثبت‌نام نیست. پیش از این فقط افراد دارای گواهینامه مجاز بودند، اما حالا این شرط برداشته شده.
- سن ثبت‌نام‌کننده دیگر مهم نیست. قبلاً ثبت‌نام فقط برای افراد بالای ۱۸ سال ممکن بود. حالا حتی نوجوانان زیر ۱۸ سال هم می‌توانند در این طرح‌ها شرکت کنند.
- سابقه خرید از خودروسازان داخلی دیگر محدودیتی ایجاد نمی‌کند. قبلاً اگر کسی در ۴۸ ماه گذشته از ایران‌خودرو یا سایپا خرید کرده بود، نمی‌توانست خودروی وارداتی بخرد. این قانون برای شرکت‌های مونتاژکار (مثل بهمن‌موتور یا کرمان‌موتور) ۲۴ ماه بود. اما حالا این شرط‌ها هم حذف شده‌اند.
- داشتن پلاک انتظامی دیگر مانع ثبت‌نام نیست.
- اشخاص حقوقی (مثل شرکت‌ها) هم مجاز به ثبت‌نام هستند.
- شرط بلوکه شدن پول در حساب بانکی که در طرح‌های قبلی پیش‌فروش وجود داشت، احتمالاً در آینده حذف خواهد شد.
نتیجه‌گیری
حذف محدودیت‌ها در خرید و فروش خودروهای وارداتی، شمشیری دو لبه است.
از یک‌سو، باعث آزادسازی بازار، افزایش عرضه و تنوع انتخاب برای مردم می‌شود.
اما از سوی دیگر، ممکن است زمینه‌ساز رانت، دلالی و موج‌سواری سوداگران شود، درست مثل تجربه‌ای که در بازار خودروهای داخلی داشتیم.
در هر صورت، این تغییر بزرگ نیاز به نظارت دقیق دارد تا مزایای آن برای مصرف‌کننده واقعی حفظ شود و جلوی سوءاستفاده‌های احتمالی گرفته شود.
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد