رکود بسیار سنگین در بازار خودرو

افزایش قیمت خودرو این روزها بی‌ سروصداتر از هر زمان دیگری رخ داده است. بررسی قیمت انواع خودروها نشان می‌دهد که بازار روزهای پر نوسانی را پشت سر می‌گذارد، این در حالی است که فعالان در این حوزه خبر از رکود شدید و ادامه‌دار در این بازار می‌دهند. با توجه به این موضوع باید دید که در وضعیت کنونی بازار که معاملات به نوعی در آن قفل شده است علت افزایش قیمت‌های اخیر چیست؟

در گذشته هنگامی که صحبت از گران شدن خودروهای گوناگون به میان می‌آمد کارشناسان و صاحب‌نظران نخستین و اصلی‌ترین علت را نوسان در بازار ارز عنوان می‌کردند. در آن شرایط افزایش قیمت خودرو را مقطعی می‌دانستند و بر این باور بودند درصورتی که قیمت دلار به قیمت واقعی خود بازگردد قیمت خودرو هم کاهش می‌یابد. این گفته‌ها زمانی می‌توانست به عنوان دلیل مطرح شود که بازار ارز با نوسان و تنش رو به رو باشد، اما اگر نگاهی به روند حرکتی این روزهای بازار ارز داشته باشیم در می‌یابیم که این بازار دیگر همانند گذشته با جهش‌های ناگهانی مواجه نیست و نمی‌توان علت گرانی روزهای گذشته بازار خودرو را با این مسئله توجیه کرد. بررسی‌های میدانی بازار خودروی پایتخت حکایت از رشد ۶ تا ۱۰ میلیون تومانی قیمت خودروهای داخلی در یک هفته گذشته دارد.

بر اساس این گزارش در بازار خرید و فروش خودرو، پراید ۱۱۱ با قیمت حدود ۶۴ میلیون تومان، پراید ۱۳۱ با قیمت ۶۰ میلیون تومان، چانگان با قیمت ۲۳۰ میلیون تومان و استپ‌وی با قیمت ۲۵۵ میلیون تومان مورد معامله قرار گرفت. همچنین کوئیک اتوماتیک با قیمت ۱۲۲ میلیون تومان و تیبا۲ با قیمت ۷۴ میلیون تومان به فروش می‌رسید.

از طرف دیگر رصد قیمت بعضی از محصولات ایران خودرو هم افزایش قیمت را نشان می‌دهد. در شرکت ایران ‌خودرو، هر دستگاه پژو ۲۰۶ تیپ ۲ بسته به امکانات و آپشن‌ها بین ۹۶ تا ۹۸ میلیون تومان، پژو ۲۰۶ تیپ ۵ بین ۱۱۶ تا ۱۲۲ میلیون تومان، پژو ۲۰۶ وی ۸ بین ۱۱۷ تا ۱۲۳ میلیون تومان، سمند ال.‌ایکس ۹۴ میلیون تومان، دنا ساده ۱۳۷ میلیون تومان و پژو پارس ۱۱۵ میلیون تومان قیمت‌گذاری شد. هنگامی که علت گرانی‌های اخیر را پرس‌وجو می‌کنیم عده‌ای علت آن را بی‌ثباتی نرخ ارز و عده‌ای دیگر محدودیت عرضه از طرف خودروسازان را عنوان می‌کنند. فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در پاسخ به این سؤال که آیا اتفاقات بازار ارز می‌تواند بر روی بازار خودرو اثرگذار باشد یا خیر، گفت: در ابتدا باید رابطه بین بازار ارز و بازار خودرو را بررسی کنیم. هنگامی که سیاست‌های پولی دچار اشکال می‌شود و دولت هم انضباط مالی ندارد تورم به وجود می‌آید. زمانی که تورم شکل می‌گیرد نخستین جایی که نمود تورم را می‌بینیم در تبدیل نرخ ارز است. بنابراین این تصور به وجود می‌آید که گران شدن دلار دلیلی برای گرانی در بازارهای اقتصادی خواهد بود. این تصور که چون دلار گران می‌شود پس باید همه بازارها با افزایش قیمت رو به رو شوند باور غلطی است. ما باید بدانیم که دلار تنها همانند یک دما‌سنج بوده که زودتر از بقیه کالاها به افراد اطلاع می‌دهد که گرانی در راه است.

وی در ادامه افزود: اگر بخواهیم نرخ دلار را به نسبت اوایل سال بررسی کنیم خواهیم دید که از ابتدای سال جاری نزدیک به ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده. از طرف دیگر تورم کشور طبق آمارهای رسمی نزدیک به ۴۰ درصد است. اکنون بازار خودرو را بررسی کنیم، اینکه ۴۰ درصد قیمت خودرو به نسبت اوایل سال افزایش پیدا کرده است؛ یعنی حفظ تورم در بازارخودرو. اگر کمتر از این درصد افزایش قیمت را داشتیم به معنای این بود که قیمت‌ها از تورم عقب مانده و همین مسئله موجب می‌شد که بازار در چند سال آینده با جهش چند برابری قیمت رو به رو شود. این مسئله یک طرف ماجرا است و از سوی دیگر عرضه خودرو توسط خودروسازان هم عاملی است که می‌تواند اثر مستقیمی بر قیمت‌ها در بازار بگذارد.

این کارشناس صنعت خودرو در بخش دیگری از صحبت‌ها به کاهش عرضه از طرف خودروسازان اشاره کرد و در این خصوص ادامه داد: عرضه طی دو سال اخیر ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده است. تولید ده ماهه ما در گذشته معمولاً ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه بود و اکنون نزدیک به ۵۰۰ هزار دستگاه است. اگرچه گفته می‌شود که تا پایان سال به تولید یک میلیون دستگاه می‌رسیم که اگر هم برسیم به نسبت سال ۹۶ کاهش ۵۰۰ هزار دستگاهی در بازار داریم که خود عامل کمبود کالا و ایجاد تورم خواهد شد.

زاوه عقیده دارد که بازار خودرو در ماه‌های آینده درگیر رکودی وحشتناک خواهد شد. وی در این‌ خصوص گفت: با این سطح از قیمت‌ها، بازار خودرو آبستن رکود سنگینی است چون که قدرت خرید افراد به این سرعت بالا نخواهد رفت. ارزان‌ترین خودرو در کشور پراید است و هنگامی که حقوق یک کارگر را محاسبه می‌کنیم خواهیم دید که یک کارگر باید نزدیک به ۲۰ ماه صبر کند تا بتواند یک پراید بخرد. اکنون اگر یک کارگر بخواهد یک دستگاه ۲۰۶ بخرد باید نزدیک به ۱۰۰ ماه (۸ سال) صبر کند تا این خودرو را تهیه کند. این ماجرا تنها مختص کارگران نیست و کارمندان هم وضعیتی مشابه دارند. معنای این جریان این است که ما به زودی با یک رکود وحشتناک رو به رو خواهیم شد. از یک سو شاخص تورمی افزایش دارد و از سوی دیگر تولید کاهش یافته است و بر اساس این جریان ما شاهد کاهش قیمت در بازار خودرو نخواهیم بود.

این کارشناس صنعت خودرو اظهار کرد: ما باید توجه داشته باشیم که بازار با شعارهایی که آقایان در رسانه‌ها می‌‌دهند کاری ندارد. بازار به تعداد عرضه‌ای که ورود پیدا می‌کند و همچنین تقاضایی که وجود دارد تصمیم می‌گیرد که چگونه حرکت کند. بازار یک شخص خاص نبوده بلکه یک سیستم تعادلی است. وقتی فردی به دنبال قطعه و یا خودرویی باشد که نیست مجبور می‌شود پول بیشتری بدهد. این ماجرا تا جایی ادامه پیدا می‌کند که تعداد افرادی که حاضر هستند این پول را بپردازند با شمار کالاهای موجود در بازار برابر شود. این یک اصل پذیرفته شده است و نمی‌توان شعارهای خلاف این اصل را داد.

وی افزود: متاسفانه مشکلات بازار خودرو تنها با حرف حل نمی‌شود و تا زمانی که تعادل در بازار برقرار نباشد نمی‌توان انتظار بهبود وضعیت را داشت. تا زمانی که بعضی از سیاست‌های ما تغییر پیدا نکند وضعیت در بازارهای اقتصادی همینگونه خواهد بود و نتیجه بهتری از شرایط کنونی حاصل نخواهد شد.

ابتکار